Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 144: Đóng góp của phương ngữ Quảng Nam

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 144: Đóng góp của phương ngữ Quảng Nam

1. TIẾT 144 Người thực hiện : Phan Văn Phong GV TRƯỜNG TH & THCS HUỲNH THÚC KHÁNG
2. Giao nhiệm vụ: - KÎ b¶ng ph¬ng ng÷ vµo b¶ng phô vµ yªu cÇu hs th¶o luËn t×m nh÷ng tõ ng÷ c¸c vïng miÒn kh¸c t¬ng øng víi ph¬ng ng÷ Qu¶ng Nam. Thực hiện nhiệm vụ: Hoạt động nhóm. - Hs th¶o luËn ®Ó t×m ra tõ ng÷ c¸c vïng miÒn kh¸c t¬ng øng ph¬ng ng÷ Quảng Nam. - Tr×nh bµy theo nhãm
3. Những từ ngữ các vùng miền khác tương ứng với phương ngữ Quảng Nam Phương ngữ Từ ngữ các vùng Các phương diên thể hiện Quảng Nam miền khác - Dùng để xưng hô Ba Cha Bậu Bạn Tau Tôi Tui Tôi - Dùng để gọi tên người,sự vật, sự việc. Cái tộ Cái tô Con óc nóc Con nòng nọc Chặp Lát ( nữa) Con trùn Con giun -Dùng để chỉ hoạt động, trạng thái Biểu Bảo Rinh Bưng Ráng Gắng Té Ngã Rúi ( trí) Rối (trí) -Từ ngữ chỉ tính chất, đặc điểm, mức độ Dặn xăn Bận rộn Bự To Hung Dữ Lủ khủ Rất nhiều Bự chát Rất to Túi (trời) Tối (trời)
4. 2. Những ®ãng gãp cña ph¬ng ngữ Qu¶ng Nam vµo vèn tõ chung cña d©n téc: - Gãp phÇn bæ sung, lµm phong phó thªm vèn tõ ng÷ chung cña d©n téc. Ví dụ: Đất Quảng Nam chưa mưa đà thấm, Rượu hồng đào chưa nhấm đà say. Thương nhau chưa đặng mấy ngày, Đã mang câu ơn trượng nghĩa dày bạn ơi.
5. Giao nhiệm vụ: - GV KÎ b¶ng ph¬ng ng÷ vµo b¶ng phô vµ yªu cÇu hs th¶o luËn t×m nh÷ng tõ ng÷ ph¬ng ng÷ Qu¶ng Nam có trong thơ văn. Thực hiện nhiệm vụ: Hoạt động nhóm. - Hs th¶o luËn ®Ó t×m ra tõ ng÷ ph¬ng ng÷ Quảng Nam có trong thơ văn. - Tr×nh bµy theo nhãm
6. 3. Nh÷ng tõ ng÷ vïng miÒn kh¸c t¬ng øng víi c¸c ph¬ng ng÷ Quảng Nam trong c¸c th¬ v¨n: THỂ LOẠI PHƯƠNG NGỮ NGHĨA CỦA TỪ TỪ NGỮ VÙNG QUẢNG NAM TRONG VĂNCẢNH MIỀN KHÁC TỤC NGỮ Ghè Lọ sành dùng đựng Chum vại nước Coi Xem xét để đối phó xem CA DAO Mần Làm Làm Sáo Trộn Trộn Nhớm Nhón Nhón bớ hỡi hỡi TRUYỆN CỔ Chặp Lát Lát Chi Gì Gì Ni Nay Nay ních Ăn cho thật nhiều ăn VĂN XUÔI Trật lất Rất sai Rất sai Dòm Nhìn xem Nhìn xem Đỗi mô Chỗ nào Chỗ nào THƠ QUẢNG Ướ bạn Hỡi bạn Hỡi bạn NAM
7. 4. §ãng gãp c¸c ph¬ng ng÷ Quảng Nam trong nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng: a. Tục ngữ: - Chớp Đèo Le lấy ghè đựng nước Chớp La Nga thì hạn, chớp Cao Ngạn thì mưa. -Coi gió, bỏ buồm. b.Ca dao: -Trời ơi trời ở không cân Kẻ ăn không hết người mần không ra. -Ai về đất Quế làm dâu Ăn cơm sáo mít, hát câu ân tình. -Ngó lên trên rẫy khoai lang Chẻ tre đan sịa cho nàng phơi khoai -Nhớm chưn kêu bớ nậu nguồn Mít non gởi xuống, cá chuồn gởi lên
8. 4. §ãng gãp c¸c ph¬ng ng÷ Quảng Nam trong nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng: c.Truyên cổ: -Chặp nữa đãi làng, mâm tôi ngồi với ông hương Kiểm, chú dọn bảy đôi đũa thôi nghe. Bữa ni tôi ải mình, không muốn ăn uống chi hết. -Các anh ních hết rồi, còn chi mà thiệt giả. (Truyện cười Thủ Thiệm - Còn chi thiệt giả)
9. 4. §ãng gãp c¸c ph¬ng ng÷ Quảng Nam trong nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng: d. Văn xuôi Quảng Nam: -Trật lất! Dòm kỹ lại coi. -Duy Xuyên? Đỗi mô hè? -Ngày mai bà nhớ bắt cho tui cặp gà, chọn con mập mập. -Ông định hồi mô ra thăm cháu mà bắt nhốt sớm thế cho ốm gà? (Tiêu Đình- Ước mơ của lão Hậu)
10. 4. §ãng gãp c¸c ph¬ng ng÷ Quảng Nam trong nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng: e.Thơ Quảng Nam: -Nhà ngoại xưa, cũng Thăng bình Về mô ướ bậu đợi mình về theo (Nguyễn Đức Dũng- Qua Kế Xuyên) -Ve hồn nhiên trong lá Phượng hồn nhiên giữa trời Những tâm hồn rớt mạng Ta ở mô trong đời!? (Thi Nguyễn - Rớt mạng)
11. Bài tập: T×m c¸c ph¬ng ng÷ Quảng Nam? • Đường đi cát nóng phỏngchưnchưn Ta chưa bỏ bạn, bạn đừng bỏ ta. • Đói lòng cắnhộthột chà là Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng. • Mâm cơm có mấy thứ ngon Dì ghẻ níchních hết để con nhịn thèm. • Con heoheo nái của anh Hai Néo, ngủmngủm cùcù đeođeo ngoẻo cùcùđum. đum. • Chú bê hoa của chị Ba Huê ngắtngắt cẳng quayquayngay ngay cẳngcẳng quắtquắt
12. Bài tập: Tìm c¸c ph¬ng ngữ Quảng Nam vµ c¸c tõ ngữ c¸c vïng miÒn t¬ng øng? 1, -Ru em em théc cho muồi Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu Mua vôi chợ quán chợ Cầu Mua cau Vĩnh Điện, mua trầu Hội An. VD: (théc : ngủ; muồi : say ) 2, Em về thưa mẹ cùng thầy, Cho anh cưới tháng này anh ra. Anh về thưa mẹ cùng cha, Bắt lợn sang cưới, bắt gà sang cheo. 3, Ân cha nghĩa mẹ chưa đền, Bậu mong ôm gối cuốn mền theo ai ?
13. Bài tập: Tìm c¸c ph¬ng ngữ Quảng Nam vµ c¸c tõ ngữ c¸c vïng miÒn t¬ng øng? - Đói lòng ăn nắm lá sung Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng. - Một ghe một lái chẳng xong Một chĩnh đôi gáo còn nong tay nào.
14. BT. Tìm từ địa phương và giải thích nghĩa của từ ngữ đó? 1. Ai vô Đồng Tháp em thương Nước phèn, kinh cạn vấn vương tháng ngày vô: vào; kinh: kênh 2. Má ơi đừng gả con xa, Chim kêu vượn hú biết nhà má đâu. Má: mẹ 2. -Mẹ mong gả thiếp về vườn Ăn bông bí luộc dưa hường nấu canh. Bông: hoa 4. Anh quyết lên non tìm con chim lạ Chớ chốn thị thành chim chạ thiếu chi Thiếu chi: thiếu gì
15. BT. Tìm từ địa phương và giải thích nghĩa của từ ngữ đó 5. Anh về, em túm vạt áo em la làng Bỏ chữ thương, chữ nhớ lại giữa đàng cho em. đàng: đường 6. Biển Đông sóng gợn tứ mùa Ai cho bậu uống thuốc bùa bậu mê. bậu: đại từ nhân xưng địa phương, chỉ ngôi thứ 2 7. Buổi chợ đông, con cá hồng anh chê lạt Tan chợ rồi, con tép bạc anh khen ngon. lạt: nhạt 8. Cơm ăn ba chén lưng lưng Uống nước cầm chừng để dạ thương em. chén: bát
16. BT. Tìm từ địa phương và giải thích nghĩa của từ ngữ đó? • 9. Đó đi tu đây xin ở sãi Ăn đĩa tương chùa trọn ngãi cùng nhau. ngãi: nghĩa • 10. Nước chảy liu riu Lục bình trôi líu ríu, Anh thấy em nhỏ xíu anh thương! Nước sông lửng đửng, lờ đờ Thương thì nói vậy, biết chờ đặng không? đặng: được • 11. Còn duyên anh cưới ba heo Hết duyên anh cưới con mèo cụt đuôi. • (heo, ở đây ý nói là lễ vật)
17. HỌC, HỌC NỮA, HỌC MÃI
18. TiẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT