Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 49: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 49: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

1. TRƯỜNG THCS LONG HÒA CHÀO MỪNG THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ GV : HÀ THỊ HOA
2. KIỂM TRA BÀI CŨ - Đọc thuộc lòng bài thơ “đồng chí” của Chính Hữu. - Nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ . - Tình đồng chí dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng chiến đấu được thể hiện thật tự nhiên, bình dị mà sâu sắc trong mọi hoàn cảnh, nó góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người lính cách mạng. - Bài thơ thể hiện hình tượng người lính cách mạng và sự gắn bó keo sơn của họ qua những chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm.
3. Tiết 49: (Phạm Tiến Duật) I.Tìm hiểu chung : 1. Tác giả : - Phạm Tiến Duật( 1941-2007), quê ở Phú Thọ. - Ông là gương mặt tiêu biểu cho thế hệ nhà thơ trẻ thời chống Mĩ. -Thơ ông thường viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ với giọng điệu trẻ trung, sôi nổi, tinh nghịch, sâu sắc. Phạm Tiến Duật (1941 - 2007)
4. (Phạm Tiến Duật) I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: 2. Tác phẩm: - Bài thơ được sáng tác năm 1969. - In trong tập " Vầng trăng quầng lửa” - Thể thơ: Tự do II. Tìm hiểu văn bản :
5. Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi Những chiếc xe từ trong bom rơi Ung dung buồng lái ta ngồi , Đã về đây họp thành tiểu đội Nhìn đất , nhìn trời , nhìn thẳng . Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi . Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy Như sa như ùa vào buồng lái Võng mắc chông chênh đường xe chạy Lại đi , lại đi trời xanh thêm Không có kính , ừ thì có bụi , Bụi phun tóc trắng như người già Không có kính, rồi xe không có đèn, Chưa cần rửa , phì phèo châm điếu thuốc Không có mui xe, thùng xe có xước, Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha . Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước: Chỉ cần trong xe có một trái tim. Không có kính , ừ thì ướt áo Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời 1969 Chưa cần thay , lái trăm cây số nữa (Phạm Tiến Duật, Vầng trăng quầng lửa, NXB Văn học, Hà Nội, 1970) Mưa ngừng , gió lùa khô mau thôi .
6. TIẾT 47 I. Tìm hiểu chung : (Phạm Tiến Duật) 1. Tác giả: 2. Tác phẩm: II. Tìm hiểu văn bản : * Nhan đề bài thơ: -Nhan đề bài thơ khà dài như dư từ “bài thơ” điều đó tạo nên sự Tôi phải thêm “ Bài thơ về ”, để lạ, độc đáo. báo trước cho mọi người biết - Làm nổi bật rõ hình ảnh của rằng là tôi viết thơ, chứ không toàn bài: những chiếc xe không phải một khúc văn xuôi. Bài thơ kính. về tiểu đội xe không kính là cách - Còn làm nổi bật chất hiện thực đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, khốc liệt, chất thơ của tuổi trẻ những câu thơ “đặc” văn xuôi hiên ngang, dũng cảm, trẻ trung, được kết hợp lại trong một cảm lạc quan. hứng chung.
7. 1. Hình ảnh những chiếc xe không có kính: “Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi” - Câu thơ như văn xuôi; giọng thản nhiên, ngang tàng, gây sự chú ý về vẻ khác lạ. - Điệp từ “không”, động từ mạnh “bom giật,bom rung”. => Lí giải rõ nguyên nhân kính vỡ là do bom đạn chiến tranh làm cho những chiếc xe độc đáo như vậy . “Không có kính, rồi xe không có đèn, Không có mui xe, thùng xe có xước,” - Liệt kê: Xe không kính rồi lại không đèn, không mui, có xước. => Sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh làm cho những chiếc xe bị biến dạng, trần trụi hơn nữa. Những chiếc xe độc đáo, mang đầy thương tích mà vẫn hiên ngang ra trận.
8. Ung dung buồng lái ta ngồi , Nhìn đất , nhìn trời , nhìn thẳng . Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Như sa như ùa vào buồng lái
9. 2. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe * Tư thế : - “Ung dung” - Nhìn: đất, trời, thẳng - Thấy: gió vào xoa mắt đắng; con đường chạy thẳng vào tim; sao trời và đột ngột cánh chim. → Nghệ thuật: đảo ngữ,điệp ngữ, Ung dung hiên ngang, bình tĩnh, tập trung cao độ của những chiến sĩ lái xe.
10. Đường Trường Sơn huyền thoại
11. Không có kính , ừ thì có bụi , Bụi phun tóc trắng như người già Chưa cần rửa , phì phèo châm điếu thuốc. Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha . Không có kính , ừ thì ướt áo Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời Chưa cần thay , lái trăm cây số nữa Mưa ngừng , gió lùa khô mau thôi
12. * Tinh thần- thái độ "Không có kính, ừ thì chưa cần” → Cấu trúc lặp, khẩu ngữ, so sánh tạo nên giọng điệu ngang tàng. - Khó khăn: Bụi phun, mưa tuôn, mưa xối. ➔ Tinh thần lạc quan, bất chấp gian khổ. Họ sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ.
13. Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy Võng mắc chông chênh đường xe chạy : Lại đi , lại đi trời xanh thêm Những chiếc xe từ trong bom rơi Đã về đây họp thành tiểu đội Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi . -
14. * Tình đồng đội : “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi .” -Thuận lợi : Bắt tay qua cửa kính vỡ→ Lời chào, lời hứa quyết tâm, tiếp thêm sức mạnh. - Điệp ngữ “ lại đi” , ẩn dụ “ trời xanh thêm”, nhịp thơ 2/2/3 khẳng định đoàn xe tiến tới, khẩn trương, kiên cường đầy hi vọng. ➔ Tình đồng chí , đồng đội gắn bó keo sơn, như anh em một nhà.
15. Không có kính, rồi xe không có đèn, Không có mui xe, thùng xe có xước, Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước: Chỉ cần trong xe có một trái tim.
16. * Ý chí chiến đấu - “Không có Chỉ cần trong xe có một trái tim.” - Không có > < có trái tim ( hoán dụ ) → Ý chí chiến đấu để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
17. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đế quốc Mỹ đã ném xuống đường mòn HCM hơn 7,5 triệu quả bom phá, bom sát thương và hàng triệu quả mìn các loại. Ta đã san lấp 78.000 hố bom trúng đường, phá hơn 2 vạn quả bom nổ chậm và bom từ trường, hơn 85.000 mìn các loại; đào đắp đất đá gần 30 triệu m3; xây dựng được 16.000km đường ô tô, 3.082km đường ống xăng dầu, 10.000km đường dây thông tin; khôi phục và sửa chữa 83 cây cầu với chiều dài 4.316km Từ ngày 24/7/1965 đến 9/3/1974, các lực lượng phòng không trên tuyến đã đánh 11 vạn trận; bắn rơi 2.458 máy bay Mỹ gồm 30 loại, trong đó có cả B52, bắt sống 10 giặc lái. Các đơn vị bộ binh bảo vệ hành lang đánh 2.500 trận tiêu diệt 16.933 tên địch, bắt sống 1.196 tên, kêu gọi đầu hàng 10.000 tên. Trong suốt quá trình chiến đấu trên tuyến, có 19.387 cán bộ chiến sĩ của ta đã anh dũng hy sinh, hơn 32.000 người bị thương. Bộ đội đường Hồ Chí Minh có 77 đơn vị được tuyên dương đơn vị anh hùng và 44 chiến sỹ được tuyên dương anh hùng quân đội.
18. BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH Hình ảnh những Hình ảnh những Nghệ thuật chiếc xe không kính người chiến sĩ lái xe Đậm chất hiện thực, nhiều câu Tinh thần văn xuôi, giọng Ý chí Tư thế dũng Tình cảm quyết điệu ngang tàng, ung cảm đồng đội tâm tinh nghịch, dung lạc quan gắn bó, giải hình ảnh hiên bất chấp yêu phóng ngang hiểm nguy thương miền thơ độc đáo Nam
19. III/ Tổng kết: Học thuộc ghi nhớ SGK 1. Nghệ thuật: - Đậm chất hiện thực, nhiều câu văn xuôi tạo sự phóng khoáng, ngang tàng, nhịp thơ sôi nổi trẻ trung tràn đầy sức sống. 2. Nội dung: Hình ảnh người chiến sĩ lái xe hiên ngang dũng cảm, lạc quan, bất chấp mọi khó khăn gian khổ, chiến đấu vì miền Nam, vì sự nghiệp thống nhất đất nước.
20. PHIM TÀI LIỆU
21. MỘT TIỂU ĐỘI XE
22. SO SÁNH HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH QUA 2 BÀI THƠ ĐỒNG CHÍ- BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH Điểm chung Nét riêng - Cùng phải chịu Đồng chí: Bài thơ về tiểu những khó khăn đội xe không gian khổ ở chiến Những người kính: trường. nông dân mặc áo Những chiến sĩ - Cùng có ý chí, lính, thời kì đầu lái xe trong thời nghị lực, niềm cuộc kháng chiến kì chống Mĩ, tin, lí tưởng và chống pháp với vẻ trẻ trung hồn tinh thần yêu đẹp, giản dị, tình nhiên, hóm nước; có tình cảm chân thành, hỉnh, lạc quan, đồng chí, đồng chất phác, mà sâu ngang tàng, đội gắn bó, keo sắc. dũng cảm sơn.
23. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 1. Học thuộc lòng bài thơ. Nắm nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa bài thơ. 2. Chuẩn bị bài mới: Kiểm tra 1 tiết văn học trung đại Soạn bài Đoàn thuyền đánh cá. + Tìm hiểu về tác giả, đọc bài thơ, giải thích từ khó, trả lời các câu hỏi tìm hiểu bài, + Sưu tầm các tài liệu liên quan đến bài thơ