Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

1. GV: Phan Văn Phong NGỮ VĂN 9 - TIẾT 99 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG 1
2. Chào mừng quý thầy cô đến dù giê, thăm lớp Người thực hiện: Phan Văn Phong GV Trường: TH&THCS HUỲNH THÚC KHÁNG
3. Kiểm tra bài cũ 1. Thế nào là phép phân tích và tổng hợp? 2. Vai trò của phép phân tích và tổng hợp như thế nào? Đáp án: - Phép phân tích: Là cách trình bày từng bộ phận, từng phương diện vấn đề. - Phép tổng hợp: là rút ra cái chung từ những điều đã phân tích. -Vai trò của phép phân tích và tổng hợp : + Phép lập luận phân tích giúp ta hiểu vấn đề một cách cụ thể , chi tiết qua nhiều khía cạnh, nhiều góc độ trên nhiều mặt khác nhau. + Phép lập luận tổng hợp rút ra cái chung từ những vấn đề đã phân tích, khái quát lại vấn đê đã phân tích̀.
4. TIẾT 99 : NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG GIÁO VIÊN : PHAN VĂN PHONG TRƯỜNG TH & THCS HUỲNH THÚC KHÁNG
5. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 99 ; NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI. I/ TÌM HIỂU BÀI NL VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG II/ LUYỆN TẬP 1/ Tìm hiểu văn bản: “Bệnh lề mề” BT1/ Nêu các sự việc hiện tượng để viết bài nghị luận: Vấn đề bàn luận: Bệnh lề mề, một sự -Suy nghĩ về một tấm gương vượt việc hiện tượng trong đời sống xã hội khó học tập tốt. -Suy nghĩ về vấn đề giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ. -Hiện tượng trẻ em ham chơi điện tử. Về Nội dung: Nêu rõ sự việc hiện tượng có vấn đề, phân tích mặt đúng- sai, lợi- hại, chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ của người viết. BT2/ Hiện tượng phản ánh trong đoạn văn đáng viết bài NL, vì : -Nó liên quan đến vấn đề sức khỏe Về hình thức: Bố cục mạch lạc, luận của mỗi cá nhân, cộng đồng. điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập -Nó liên quan đến vấn đề bảo vệ môi luận phù hợp, lời văn chính xác sinh trường. động. -Nó gây tốn kém tiền bạc 2/ Kết luận: Ghi nhớ ( Sgk/21 )
6. BỆNH LỀ MỀ Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy, nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường giờ giấc là một biều hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất hiện nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa. -> Nêu hiện tượng Những người lề mề ấy khi ra sân bay, lên tàu hỏa, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là có hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến lần khác, và bệnh lề mề không sửa được. -> Nêu biểu hiện của hiện tượng Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác tạo ra. Họ chỉ quý thời gian của mình mà không tôn trọng thời gian của người khác. Họ không coi mình là người có trách nhiệm đối với công việc chung của mọi người. -> Nguyên nhân Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn, nhiều vấn đề không được bàn bạc thấu đáo, hoặc khi cần lại phải kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi người đến muộn. Bệnh lề mề còn tạo ra tập quán không tốt: Muốn người đến dự đúng giờ như mong muốn, giấy mời thường phải ghi khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1 giờ! -> Tác hại Cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau. Những cuộc họp không thật cần thiết thì không nên tổ chức. Nhưng những cuộc họp cần thiết thì mọi người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm việc đúng giờ giấc là tác phong của người có văn hóa. ( Phương Thảo) -> Nêu giải pháp
7. I. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG 1/ Tìm hiểu văn bản “ Bệnh lề mề” ( Sgk/20) Th¶o luËn : -TrÔ giê trong c¸c cuéc häp - Quý thêi gian cña m×nh mµ kh«ng quý thêi gian BiÓu hiÖn cña ngưêi kh¸c - T¹o mét thãi quen khã söa - Kh«ng tù träng vµ kh«ng biÕt t«n träng ngưêi Nguyªn nh©n kh¸c BÖnh - Ých kû, v« tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc chung lÒ mÒ -G©y h¹i cho tËp thÓ, cho x· héi T¸c h¹i - G©y h¹i cho nh÷ng ngưêi biÕt t«n träng giê giÊc - T¹o mét tËp qu¸n xÊu Hưíng kh¾c phôc -Ph¶i t«n träng lÉn nhau, t«n träng chÝnh m×nh - Tù gi¸c lµm viÖc ®óng giê
8. -Hiện tượng ấy có những biểu hiện như thế nào ? • Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy, nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường giờ giấc là một biểu hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất phát nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa. • => Trình bày dẫn chứng, nêu biểu hiện cụ thể.
9. -Tác giả có nêu rõ được vấn đề đó không, và đã làm thế nào để người đọc nhận ra hiện tượng ấy ? • Những người lề mề ấy khi ra sân bay, lên tàu hỏa, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là có hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến lần khác, và bệnh lề mề không sửa được. • => Nêu biểu hiện bệnh lề mề.
10. -Có thể có những nguyên nhân nào tạo nên hiện tượng đó ? • Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác tạo ra. Họ chỉ quý thời gian của mình mà không tôn trọng thời gian của người khác. Họ không coi mình là người có trách nhiệm đối với công việc chung của mọi người. => Phân tích nguyên nhân
11. Bệnh lề mề có những tác hại gì? Tác giả phân tích tác hại của bệnh lề mề như thế nào ? Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn, nhiều vấn đề không được bàn bạc thấu đáo, hoặc khi cần lại phải kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi người đến muộn. Bệnh lề mề còn tạo ra tập quán không tốt: Muốn người đến dự đúng giờ như mong muốn, giấy mời thường phải ghi khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1 giờ! => Phân tích cụ thể , thấu đáo từng tác hại
12. Bài viết đã đánh giá hiện tượng đó ra sao ? • Cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau. Những cuộc họp không thật cần thiết thì không nên tổ chức. Nhưng những cuộc họp cần thiết thì mọi người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm việc đúng giờ giấc là tác phong của người có văn hóa. => Tác giả phê phán gay gắt và đề ra yêu cầu : tự giác khắc phục.
13. 1/ TÌM HIỂU VĂN BẢN “ BỆNH LỀ MỀ” (Sgk/20) NHẬN XÉT : -Vấn đề bàn luận: Bệnh lề mề, một sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội Nªu râ sù viÖc hiÖn tưîng cã vÊn ®Ò * VÒ néi dung : Ph©n tÝch mÆt ®óng, sai lîi h¹i ChØ ra nguyªn nh©n bµy tá th¸i ®é cña ngưêi viÕt Bè côc m¹ch l¹c * VÒ h×nh thøc : LuËn ®iÓm râ rµng, luËn cø x¸c thùc, lËp luËn phï hîp Lêi v¨n chÝnh x¸c sinh ®éng Từ việc tìm hiểu văn bản “ Bệnh lề mề” em hiểu thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống? Yêu cầu về nội dung và về hình thức kiểu bài nầy là phải thế nào? 2/ KẾT LUẬN : Ghi nhớ - Sgk/21
14. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 99 ; NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI. I/ TÌM HIỂU BÀI NL VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG 1/ Tìm hiểu văn bản: “Bệnh lề mề” Vấn đề bàn luận: Bệnh lề mề, một sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội Về Nội dung: Nêu rõ sự việc hiện tượng có vấn đề, phân tích mặt đúng- sai, lợi- hại, chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ của người viết. Về hình thức: Bố cục mạch lạc, luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập luận phù hợp, lời văn chính xác sinh động. 2/ Kết luận: Ghi nhớ ( Sgk/21 )
15. LUYỆN TẬP Bµi tËp 1 : C¸c vÊn ®Ò nµo sau ®©y ®ưîc coi lµ nghÞ luËn vÒ sù viÖc, hiÖn tưîng ®êi sèng. A. Suy nghÜ vÒ mét tÊm gư¬ng vưît khã häc tËp tèt . B. Suy nghÜ vÒ nh©n vËt anh thanh niªn trong truyÖn ng¾n “LÆng lÏ Sa Pa” cña NguyÔn Thµnh Long. C. Bµn vÒ ®¹o lý “Thư¬ng ngưêi nh thÓ thư¬ng th©n” cña d©n téc. D. Suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò gióp ®ì gia ®×nh thư¬ng binh liÖt sü. E. Thêi gian lµ v« gi¸. G. HiÖn tưîng trÎ em ham mª ch¬i ®iÖn tö.
16. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 99 ; NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI. I/ TÌM HIỂU BÀI NL VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG II/ LUYỆN TẬP 1/ Tìm hiểu văn bản: “Bệnh lề mề” BT1/ Nêu các sự việc hiện tượng để viết bài nghị luận: Vấn đề bàn luận: Bệnh lề mề, một sự -Suy nghĩ về một tấm gương vượt việc hiện tượng trong đời sống XH. khó học tập tốt. -Suy nghĩ về vấn đề giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ. -Hiện tượng trẻ em ham chơi điện tử. Về Nội dung: Nêu rõ sự việc hiện tượng có vấn đề, phân tích mặt đúng- sai, lợi- hại, chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ của người viết. Về hình thức: Bố cục mạch lạc, luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập luận phù hợp, lời văn chính xác sinh động. 2/ Kết luận: Ghi nhớ ( Sgk/21 )
17. Bµi tËp tham khảo : Quan s¸t nh÷ng bøc tranh sau Tranh 1 Tranh 2 Tranh 3 Tranh 4 Tranh 6 Tranh 6
18. Tìm và đặt đề bài Yªu cÇu: T×m c¸c sù viÖc hiÖn tưîng ®êi sống ®¸ng viÕt mét bµi nghÞ luËn. 1 . T×m c¸c sù viÖc hiÖn tưîng ®êi sèng thuéc mÆt tèt cÇn biÓu dư¬ng . 2. T×m c¸c sù viÖc hiÖn tưîng ®êi sèng thuéc mÆt tr¸i ®¸ng lªn ¸n. 1610111213141517181920212223242526272829301208345679
19. II. Luyện tập 1. Thảo luận: Hãy nêu các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương của các bạn, trong nhà trường, ngoài xã hội. Trao đổi xem sự việc, hiện tượng nào đáng để viết một bài nghị luận xã hội và sự việc hiện tượng nào thì không cần viết.
20. Sự việc, hiện tượng tốt Sự việc, hiện tượng xấu - Gương học tốt - Thất hứa, sai hẹn - HS nghèo vượt khó - Nói tục, viết bậy - Tinh thần tương trợ - Lười biếng, học tủ, - Không tham lam quay cóp - Lòng tự trọng - Thói ỷ lại
21. TËp lµm v¨n : NghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn tƯîng ®êi sèng II. LuyÖn tËp Bµi tËp 2 : §äc ®o¹n v¨n sau ®©y vµ cho biÕt hiÖn tưîng ph¶n ¸nh trong ®o¹n v¨n cã ®¸ng viÕt mét bµi nghÞ luËn kh«ng ? V× sao? “Mét cuéc ®iÒu tra 2000 thanh niªn nam ë Hµ Néi n¨m 1981 cho thÊy : Tõ 11 ®Õn 15 tuæi 25% c¸c em ®· hót thuèc l¸, tõ 16 ®Õn 20 tuæi 52%, trªn 20 tuæi 80%. Tû lÖ nµy ngang víi Ch©u ¢u. Trong sè c¸c em hót thuèc l¸, cã ®Õn 80% l©u l©u cã triÖu chøng nh kh¹c ®êm, ®au ngùc, cßn trong sè nh÷ng em kh«ng hót thuèc chØ cã kh«ng ®Õn 1% c¸c triÖu chøng Êy”. (NguyÔn Kh¾c ViÖn) Tr¶ lêi : HiÖn tưîng nµy ®¸ng viÕt mét bµi nghÞ luËn v× : -Thø nhÊt : Nã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò søc khoÎ cña mçi c¸ nh©n ngưêi hót thuèc, søc khoÎ céng ®ång vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ nßi gièng. - Thø hai : Nã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trưêng, khãi thuèc l¸ g©y bÖnh cho nh÷ng ngưêi kh«ng hót thuèc ë xung quanh ngưêi hót thuèc. -Thø ba : Nã g©y tèn kÐm tiÒn b¹c.
22. BT2/ Hiện tượng phản ánh trong đoạn văn đáng viết bài nghị luận, vì : -Nó liên quan đến vấn đề sức khỏe của mỗi cá nhân, cộng đồng. -Nó liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường. -Nó gây tốn kém tiền bạc
23. SƠ ĐỒ TƯ DUY- TIẾT 99 ; NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI. I/ TÌM HIỂU BÀI NL VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG II/ LUYỆN TẬP 1/ Tìm hiểu văn bản: “Bệnh lề mề” BT1/ Nêu các sự việc hiện tượng để viết bài nghị luận: Vấn đề bàn luận: Bệnh lề mề, một sự -Suy nghĩ về một tấm gương vượt việc hiện tượng trong đời sống XH. khó học tập tốt. -Suy nghĩ về vấn đề giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ. -Hiện tượng trẻ em ham chơi điện tử. Về Nội dung: Nêu rõ sự việc hiện tượng có vấn đề, phân tích mặt đúng- sai, lợi- hại, chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ của người viết. BT2/ Hiện tượng phản ánh trong đoạn văn đáng viết bài NL, vì : -Nó liên quan đến vấn đề sức khỏe Về hình thức: Bố cục mạch lạc, luận của mỗi cá nhân, cộng đồng. điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập -Nó liên quan đến vấn đề bảo vệ môi luận phù hợp, lời văn chính xác sinh trường. động. -Nó gây tốn kém tiền bạc 2/ Kết luận: Ghi nhớ ( Sgk/21 )
24. 1. Đăt một đề bài nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống. 2. Soạn bài “ Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống”.
25. Th¶o luËn nhãm : Nhãm 1 + 2 : ViÕt ®o¹n v¨n vÒ biÓu hiÖn cña bÖnh nãi dèi Nhãm 3 + 4 : ViÕt ®o¹n v¨n nªu t¸c h¹i cña bÖnh nãi dèi
26. §o¹n v¨n tham kh¶o : Nãi dèi lµ c¸ch nãi kh¸c ®i kh«ng ®óng víi sù thËt, kh«ng ®óng víi t©m tr¹ng suy nghÜ cña m×nh, cè ý che dÊu mét c¸i g× ®ã thËm chÝ xuyªn t¹c nãi chÖch ®i khiÕn ngưêi nghe ph¶i tin ®Ó ®¹t ®ưîc môc ®Ých cña m×nh. Cha «ng ta c¶nh tØnh r»ng trong x· héi kh«ng thiÕu nh÷ng kÎ “BÒ ngoµi th¬n thít nãi cưêi – mµ trong nham hiÓm giÕt ngưêi kh«ng dao”. Cã ngưêi chñ ®éng nãi dèi t« vÏ bÞa ®Æt chän lùa s¾p ®Æt lêi nãi rÊt kü ®Ó mang l¹i lîi léc cho m×nh nhiÒu nhÊt. B¸o c¸o l¸o bÖnh thµnh tÝch lan trµn trë thµnh c¨n bÖnh trÇm kha khã ch÷a trong ®êi sèng cña chóng ta hiÖn nay.
27. Tìm và đặt đề bài Yªu cÇu: T×m c¸c sù viÖc hiÖn tưîng ®êi sống ®¸ng viÕt mét bµi nghÞ luËn. 1 . T×m c¸c sù viÖc hiÖn tưîng ®êi sèng thuéc mÆt tèt cÇn biÓu dư¬ng . 2. T×m c¸c sù viÖc hiÖn tưîng ®êi sèng thuéc mÆt tr¸i ®¸ng lªn ¸n. Bài tập về nhà 1610111213141517181920212223242526272829301208345679