Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết học 96, 97: Tiếng nói của văn nghệ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết học 96, 97: Tiếng nói của văn nghệ

1. Ngữ văn 9 Tiết 96,97 : TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ Nguyễn Đình Thi
2. Tuần: 21 Tiết 96,97 : (Nguyễn Đình Thi) I. Tác giả, tác phẩm 1. Tác giả : Hãy nêu vài nét về tác giả Nguyễn Đình Thi? Sinh: 20/12/1924 ở Luông Phabăng (Lào). ✓ Quê: Làng Vũ Thạch (nay là phố Bà Triệu) Hà Nội. ✓ Thuộc thế hệ nghệ sĩ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp. ✓ Giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT. ✓ Mất năm 2003 tại Hà Nội.
3. Tuần: 21 B. Văn (Nguyễn Đình Thi) Truyện ✓ Xung kích: 1954; Bên bờ sông Lô: 1957 ✓ Vào lửa: 1966; Mặt trận trên cao: 1967 ✓ Vỡ bờ: 1962 – 1970 Tiểu luận: ✓ Mấy vấn đề về văn học: 1956 ✓ Công việc của người viết tiểu thuyết: 1964
4. Tuần: 21 B. Văn (Nguyễn Đình Thi) Thơ: ✓ Người chiến sĩ: 1958; Bài thơ từ Hắc Hải: 1958 ✓ Dòng sông trong xanh: 1974;Tia nắng: 1985 ✓ Đất nước: 1948 – 1955 Kịch: ✓ Nguyễn Trãi ở Đông Quan ✓ Tiếng sóng; Giấc mơ; Rừng trúc Nhạc: ✓ Người Hà Nội; Diệt Phat-xit. . .
5. 2.Tác phẩm: a.Xuất xứ: viết năm 1948 (đầu cuộc kháng chiến chống Pháp) Tiểu luận được trích trong cuốn: Mấy vấn đề văn học - xuất bản năm 1956. b.Thể loại: Nghị luận - Hệ thống luận điểm (tính khái quát lí luận, nội dung, cách thức ) *Nội dung: tác giả khẳng định sức mạnh lớn lao của văn nghệ trong đời sống.
6. II. Tìm hiểu văn bản Bài nghị luận này phân tích nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ, khẳng định sức mạnh lớn lao của nó đối với đời sống con người. Hãy tóm tắt hệ thống luận điểm và nhận xét về bố cục của bài nghị luận.
7. II.Tìm hiểu bài 1.Bố cục của tiểu luận: 3 phần bao gồm các luận điểm tương ứng. -Luận điểm 1: Nội dung phản ánh của văn nghệ - Luận điểm 2: Vai trò, ý nghĩa của văn nghệ - Luận điểm 3 : Con đường đến với văn nghệ và sức mạnh kì diệu của nó
8. Tiếng nói của văn nghệ Luận điểm 1 Luận điểm 2 Luận điểm 3 Nội dung của văn Tiếng nói của văn Văn nghệ có khả nghệ. nghệ rất cần thiết năng cảm hóa và với cuộc sống của sức mạnh lôi cuốn con người. thật kỳ diệu.
9. II.Tìm hiểu bài Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ là gì?
10. II.Tìm hiểu văn bản 1/ Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ Tác phẩm nghệ thuật lấy chất liệu ở thực tại đời sống khách quan. Khi sáng tạo một tác phẩm, nghệ sĩ gửi vào đó một cách nhìn, lời nhắn nhủ của riêng mình. Nội dung của tác phẩm văn nghệ quan trọng là tư tuởng, tấm lòng của nghệ sĩ gửi gắm trong đó.
11. II.Tìm hiểu văn bản 1/ Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ Tác phẩm văn nghệ không cất lên những những lí thuyết khô khan mà chứa đựng tất cả những say sưa, vui buồn, yêu ghét của nghệ sĩ. Nó mang đến cho ta bao rung động , ngỡ ngàng trước những điều tưởng như vô cùng quen thuộc Dẫn chứng: “Văn nghệ không thể sống xa lìa cuộc sống.” “Chỗ đứng của văn nghệ chính là chỗ giao nhau của tâm hồn con người với cuộc sống hành động ”
12. II.Tìm hiểu bài Nội dung của văn nghệ là rung cảm và nhận thức của từng người tiếp nhận. Nó sẽ được mở rộng, phát huy vô tận qua từng thế hệ người đọc, người xem, Dẫn chứng: “Nghệ thuật không thể nào thiếu tư tưởng. Không tư tưởng, con người có thể nào con là con người”. “Cái tư tưởng trong nghệ thuật là một tư tưởng náu mình yên lặng Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần Lần đọc thứ hai chậm hơn Cho đến một câu thơ kia người đọc nghe thì thầm mãi trong lòng, mắt không rời trang giấy”.
13. II.Tìm hiểu văn bản 1/ Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ Tóm lại: Nội dung của văn nghệ khác với nội dung của các bộ môn khoa học khác như dân tộc học, xã hội học Các bộ môn này nghiên cứu thực tại khác quan. Văn nghệ tập trung khám phá thể hiện chiều sâu tính cách số phận con người, thế giới bên trong của con người. Nội dung chủ yếu của văn nghệ là hiện thực mang tính cụ thể và sinh động, là đời sống mang tính cụ thể và sinh động qua cách nhìn cá nhân của mỗi nghệ sĩ
14. Nội dung của văn nghệ. Tác phẩm văn nghệ Tác phẩm văn nghệ Nội dung của văn lấy chất liệu ở thực không phải là những nghệ còn là rung cảm tại nhưng người nghệ lý thuyết khô khan mà và nhận thức của từng sỹ còn gửi vào đó cả chứa đựng cả những người tiếp nhận. Nó sẽ tư tưởng, và tấm lòng say sưa vui buồn, yêu phát huy đến vô tận ghét của người nghệ sỹ Luận cứ 1 Luận cứ 2 Luận cứ 3
15. II.Tìm hiểu bài Tại sao con người cần tiếng nói của văn nghệ?
16. II.Tìm hiểu văn bản 2. Vai trò và ý nghĩa của văn nghệ. Văn nghệ giúp chúng ta cuộc sống đầy đủ hơn, phong phú hơn với cuộc sống của chính mình: Dẫn chứng: Mỗi tác phẩm lớn như rọi vào bên trong Mắt ta nhìn, óc ta nghĩ”. “Những nghệ sĩ lớn đem tới được cho cả thời đại họ một cách sống của tâm hồn”.
17. II.Tìm hiểu bài Trong những trường hợp con người bị ngăn cách với cuộc sống, tiếng nói của văn nghệ còn là sợi dây ràng buộc họ với đời sống bên ngoài, với tất cả những sự sống, hoạt động, vui buồn gần gũi. Dẫn chứng: “ Những người bị tù chung thân ” “Những người đàn bà nhà quê lam lũ ” “Những câu ca dao đã gieo vào bóng tôi lay động tình cảm. Ánh đèn buổi chèo, nhân vật, lời nói câu hát làm cho những con người ấy được cười hả dạ hay rỏ giấu một giọt nước mắt”. “Văn nghệ làm tâm hồn họ thực được sống. Lời gửi của văn nghệ là sự sông”.
18. II.Tìm hiểu văn bản 2.Con người cần tiếng nói của văn nghệ. •Văn nghệ góp phần làm tươi mát những sinh hoạt khắc khổ thường ngày, giữ cho “đời cứ tươi”. Tác phẩm văn nghệ hay giúp cho con người vui lên, biết rung cảm và ước mơ trong cuộc đời còn lắm vất vả cực nhọc. *Dẫn chứng: “Nguyễn Du viết: Cỏ non bông hoa”. “Hai câu thơ làm chúng ta khi mua xuân tái sinh tươi trẻ -> ta thấy trong lòng có sự sống tươi trẻ”. “Một cuốn tiểu thuyết nếu chỉ làm cho trí tò mò của ta thoả Nhưng ta đọc dòng cuối cùng Trước trang sách chưa muốn nặng suy nghĩ, trong lòng vương vất những vui buồn không bao giờ quên được”.
19. Tiếng nói của văn nghệ rất cần thiết với cuộc sống của con người. Văn nghệ giúp chúng Khi bị ngăn cách với Văn nghệ góp phần ta được sống đầy đủ cuộc sống bên ngoài làm tươi mát sinh hơn, phong phú hơn văn nghệ là sợi dây hoạt khắc khổ hằng buộc chặt con người ngày của con người với cuộc đời lao động Luận cứ 1 Luận cứ 2 Luận cứ 3
20. II.Tìm hiểu văn bản •Tiếng nói của văn nghệ đến với người đọc bằng cách nào mà có khả năng kì diệu đến vậy? (Tư tưởng nội dung của văn nghệ được thể hiện bằng hình thức nào? Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc qua con đường nào và bằng cách gì? )
21. II.Tìm hiểu văn bản 3. Con đường văn nghệ đến với người đọc và khả năng kì diệu của nó. Sức mạnh riêng của văn nghệ bắt nguồn từ nội dung của nó và con đường mà nó đến với người đọc, người nghe.
22. II.Tìm hiểu văn bản 3. Con đường văn nghệ đến với người đọc và khả năng kì diệu của nó. “Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm” –Tôn xtôi ->Tác phẩm văn nghệ chứa đựng tình yêu ghét, niềm vui buồn của chúng ta trong đời sống sinh động thường ngày. -> Tư tưởng nghệ thuật không khô khan, trừu tượng mà lắng sâu thấm vào những cảm xúc, nỗi niềm.
23. II.Tìm hiểu văn bản 3. Con đường văn nghệ đến với người đọc và khả năng kì diệu của nó. “Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm” –Tôn xtôi •Từ đó, tác phẩm văn nghệ lay động cảm xúc, đi và nhận thức, tâm hồn chúng ta qua con đường tình cảm Đến với một tác phẩm văn nghệ chúng ta được sống cùng cuộc sống miêu tả đó, được yêu, ghét, vui, buồn Cùng các nhân vật và nghệ sĩ. *Dẫn chứng: “Nghệ thuật không đứng bước lên đường ấy”
24. II.Tìm hiểu văn bản 3. Con đường văn nghệ đến với người đọc và khả năng kì diệu của nó. “Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm” –Tôn xtôi Khi tác động bằng nội dung, cách thức đặc biệt ấy, văn nghệ góp phần giúp mọi người tự nhận thức mình, tự xây dựng mình. Như vậy, văn nghệ thực hiện các chức năng của nó một cách tự nhiên, có hiệu quả lâu bền, sâu sắc.
25. Văn nghệ có khả năng cảm hóa và sức mạnh lôi cuốn thật kỳ diệu. Văn nghệ là sợi dây Văn nghệ giải phóng Văn nghệ xây dựng giữa nghệ sỹ và người cho con người khỏi đời sống tâm hồn cho đọc, làm sống lên tâm biên giới chính mình, xã hội hồn chúng ta làm cho con người tự xây dựng mình Luận cứ 1 Luận cứ 2 Luận cứ 3
26. III. Tổng kết Nêu vài nét đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của Nguyễn Đình Thi qua bài tiểu luận này?
27. III. Tổng kết •Bố cục: chặt chẽ, hợp lí, cách dẫn dắt tự nhiên. •Cách viết giàu hình ảnh, có nhiều dẫn chứng về thơ văn, về đời sống tế để khảng định thuyết phục các ý kiến, nhận định, tăng thêm sức hấp dẫn cho tác phẩm. •Giọng văn toát lên lòng chân thành, niềm say sưa, đặc biệt nhiệt hứng dâng cao ở phần cuối. * Ghi nhớ: SGK
28. Tiếng nói của văn nghệ Văn nghệ có khả năng cảm hóaTiếng và nóisức của mạnh lôi Văn nghệ có Nội dung của văn nghệ rất khả năng cảm văn nghệ. cuốn cầnthật thiết kỳ với diệu. hóa và sức cuộc sống của mạnh lôi cuốn con người. thật kỳ diệu. VănTác nghệTác là sợi dâyNội VănVăn nghệKhi giải bị phóngVăn Văn Vănnghệ nghệVăn nghệxây dựngVăn nghệ giữaphẩm nghệphẩm sỹ và ngườidung nghệcho conngăn người khỏinghệ góp là sợiđời dây sống tâmgiải hồnxây cho dựng văn nghệ văn nghệ của văn giúp cách với phần giữa phóng đời sống lấyđọc, chất làm sốngkhông lên tâmnghệ là chúngbiên ta giới cuộcchính mình,làm tươi nghệ sỹ xãcho hộicon tâm hồn liệu ở hồn chúngphải là ta rung đượclàm chosống con bên người mát tự sinh và người người cho xã thực tại những lý cảm và sống đầy ngoài hoạt đọc, làm khỏi biên hội nhưng thuyết nhận đủ hơn,xây dựngvăn nghệ mình khắc khổ sống lên giới người khô thức của phong là sợi hằng tâm hồn chính nghệ sỹ khan mà từng phú hơn dây buộc ngày của chúng ta mình, còn gửi chứa người chặt con con làm cho vào đó đựng cả tiếp người người con cả tư những nhận. với cuộc lao động người tự tưởng, say sưa Nó sẽ đời xây dựng và tấm Luậnvui cứ 1 phát Luận cứ 2 Luậnmình cứ 3 lòng buồn, huy đến yêu ghét vô tận
29. IV. Luyện tập Nêu một tác phẩm văn nghệ mà em yêu thích và phân tích ý nghĩa, tác động của tác phẩm ấy đối với mình.( Thơ, văn xuôi.) ( Gợi ý: Đồng chí -Chính Hữu Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật Ánh trăng - Nguyễn Duy Làng – Kim Lân Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long )
30. Hướng dẫn học bài ở nhà • Vẽ lại sơ đồ lập luận vào vở BT • Hãy trình bày những tác động ảnh hưởng của một tác phẩm văn học đối với bản thân em bằng một bài viết ngắn • Đọc trước văn bản Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới. Vẽ sơ đồ lập luận của văn bản và trả lời các câu hỏi trong vở BT