Bài giảng Ngữ văn 9 - Tổng kết về từ vựng (tiếp theo)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tổng kết về từ vựng (tiếp theo)

1. Moân: Ngöõ vaên 9 Baøi 11-12 Tieát 53 : Tieáng Vieät Baøi : TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) NGƯỜI THỰC HIỆN Giaùo vieân: Trần Kim Tuyến Trêng THCS TT LËp Th¹ch
2. Kieåm tra baøi cuõ : - Thuaät ngöõ laø gì ? - Ñaëc ñieåm cuûa thuaät ngöõ ? Cho ví duï.
3. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : 1 – Khaùi nieäm : - Töø töôïng thanh laø töø moâ phoûng aâm thanh . - Töø töôïng hình laø töø gôïi taû hình aûnh, daùng veû traïngthaùi cuûa söï vaät . - ➔Gôïi hình aûnh, aâm thanh cuï theå, coù giaù trò bieåu caûm cao.
4. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : 1 – Khaùi nieäm : 2 – Baøi taäp : Nhöõng teân loaøi vaät laø töø töôïng thanh :meøo, taéc keø, tu huù
5. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : 3 – Baøi taäp : xaùc ñònh töø töôïng hình vaø giaù trò söû duïng cuûa chuùng trong ñoaïn trích sau: Ñaùm maây loám ñoám, xaùm nhö ñuoâi con soùc noái nhau bay saùt ngoïn caây, leâ theâ ñi maõi, baây giôø cöù loaùng thoaùng nhaït daàn, thænh thoaûng ñöùt quaõng, ñaõ loà loä ñaèng xa moät böùc vaùch traéng toaùt. * Nhöõng töø töôïng hình : loám ñoám , leâ theâ, loaùng thoaùng, loà loä . Taùc duïng : Mieâu taû ñaùm maây moät caùch cuï theå soáng ñoäng .
6. I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : a- So saùnh b - AÅn duï c- Hoaùn duï -Ñoái chieáu söï - Goïi teân söï vaät, -Goïi teân söï vaät, vaät, söï vieäc naày söï vieäc naày baèng söï vieäc naày baèng vôùi söï vaät, söï vieäc teân söï vaät, söï vieäc teânsöï vaät, söï vieäc, khaùc. hieän töôïng khaùc. hieän töôïng khaùc. - Coù neùt töông -Quan heä töông -Quan heä töông ñoàng. ñoàng ( gaàn nhau). caän (gaàn guõi). ➔ Taêng söùc gôïi hình , gôïi caûm cho söï dieãn ñaït .
7. d- Nhaân hoaù : -Goïi taû con vaät, caây coái ñoà vaät, . baèng nhöõng töø ngöõ voán ñeå goïi taû con ngöôøi . ➔ Theá giôùi loaøi vaät,caây coái, ñoà vaät trôû neân gaàn guõi vôùi con ngöôøi ,bieåu thò ñöôïc nhöõng suy nghó, tình caûm cuûa con ngöôøi. ñ – Noùi quaù : -Phoùng ñaïi möùc ñoä, quy moâ tính chaát söï vaät, hieän töôïng ñöôïc mieâu taû . ➔ Nhaán maïnh, gaây aán töôïng, taêng söùc bieåu caûm. g – Noùi giaûm , noùi traùnh : -Duøng caùch dieãn ñaït teá nhò, uyeån chuyeån. ➔ Traùnh gaây caûm giaùc ñau buoàn, gheâ sôï, naëng neà thoâ tuïc , thieáu lòch söï .
8. h- Ñieäp ngöõ : - Laëp laïi töø ngöõ ( hoaëc caû moät caâu ) ➔ Noåi baät yù , gaây aán töôïng maïnh. e- Chôi chöõ : - Lôïi duïng ñaëc saéc veà aâm, veà nghóa cuûa töø ngöõ . ➔ Taïo saéc thaùi dí doûm haøi höôùc, caâu vaên haáp daãn, thuù vò.
9. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. a- Thaø raèng lieàu moät thaân con, Hoa duø raõ caùnh laù coøn xanh caây. * AÅn duï : - Töø “ hoa , caùnh ”duøng ñeå chæ Thuyù kieàu vaø cuoäc ñôøi naøng. - Töø “ caây, laù ” duøng ñeå chæ gia ñình Thuyù Kieàu. ➔ YÙ noùi Thuyù Kieàu baùn mình ñeå cöùu gia ñình.
10. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. b- Trong nhö tieáng haït bay qua, Ñuïc nhö tieáng suoái môùi sa nöûa vôøi. Tieáng khoan nhö gioù thoaûng ngoaøi, Tieáng mau saàm saäp nhö trôøi ñoå möa. * So saùnh : - So saùnh tieáng ñaøn Thuyù Kieàu vôùi tieáng haïc , tieáng suoái, tieáng gioù thoaûng, tieáng trôøi ñoå möa. ➔ Noåi baät taøi ñaøn cuûa Thuyù Kieàu.
11. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. c- Laøn thu thuyû neùt xuaân sôn, Hoa ghen thua thaém lieãu hôøn keùm xanh. Moät hai nghieâng nöôùc nghieâng thaønh , Saéc ñaønh ñoøi moät taøi ñaønh hoaï hai. * Noùi quaù : - Thuyù Kieàu ñeïp ñeán möùc “ hoa ghen , lieãu hôøn .” - Thuyù Kieàu khoâng chæ ñeïp maø coøn coù taøi . ➔ Nguyeãn Du theå hieän ñaày aán töôïng moät nhaân vaät taøi saéc veïn toaøn.
12. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. d – Gaùc kinh vieän saùch ñoâi nôi, Trong gang taác laïi gaáp möôøi quan san. * Noùi quaù: - Gaàn nhau “ trong gang taác ” nhöng caùch trôû “ gaáp möôøi quan san.” ➔ Söï xa caùch giöõa thaân phaän caûnh ngoä Thuyù Kieàu vôùi Thuùc Sinh .
13. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. e – Coù taøi maø caäy chi taøi, Chöõ taøi lieàn vôùi chöõ tai moät vaàn. * Chôi chöõ :taøi vaø tai Veà khuoân aâm “taøi” vaø “tai” khaùc nhau daáu huyeàn. Veà nghóa caùi “taøi” cuûa Thuyù Kieàu cuõng neân “tai”.
14. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu 3- Phaân tích giaù trò ngheä thuaät trong moät soá caâu(ñoaïn) sau:
15. 3- Phaân tích giaù trò ngheä thuaät trong moät soá caâu(ñoaïn) sau: a) Coøn trôøi coøn nöôùc coøn non , Coøn coâ baùn röôïu anh coøn say söa. (ca dao) b) Göôm maøi ñaù, đá nuùi cuõng moøn, Voi uoáng nöôùc, nöôùc soâng phaûi caïn ( Nguyeãn Traõi, Bình Ngoâ ñaïi caùo ) c) Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa, Traêng loàng coå thuï boùng loàng hoa. Caûnh khuya nhö veõ ngöôøi chöa nguû, Chöa nguû vì lo noãi nöôùc nhaø. ( Hoà Chí Minh, caûnh khuya) d) Ngöôøi ngaém traêng soi ngoaøi cöûa soå Traêng nhoøm khe cöûa ngaém nhaø thô. (Hoà Chí Minh,Ngaém traêng) e) Maët trôøi cuûa baép thì naèm treân ñoài Maët trôøi cuûa meï, em naèm treân löng. ( Nguyeãn khoa Ñieàm, Khuùc haùt ru nhöõng em beù lôùn treân löng meï)
16. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. 3- Phaân tích giaù trò ngheä thuaät trong moät soá caâu(ñoaïn) sau: a) Coøn trôøi coøn nöôùc coøn non , Coøn coâ baùn röôïu anh coøn say söa. (ca dao) *– Ñieäp ngöõ : - Töø (coøn) say röôïu - Töø ña nghóa : say söa say tình ➔ Theå hieän tình caûm maïnh meõ, kín ñaùo cuûa chaøng trai.
17. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. 3- Phaân tích giaù trò ngheä thuaät trong moät soá caâu(ñoaïn) sau: b) Göôm maøi ñaù, ñaù nuùi cuõng moøn, Voi uoáng nöôùc, nöôùc soâng phaûi caïn ( Nguyeãn Traõi, Bình Ngoâ ñaïi caùo ) *- Noùi quaù : Söï lôùn maïnh cuûa nghóa quaân Lam Sôn .
18. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu. 3- Phaân tích giaù trò ngheä thuaät trong moät soá caâu(ñoaïn) sau: c) Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa, Traêng loàng coå thuï boùng loàng hoa. Caûnh khuya nhö veõ ngöôøi chöa nguû, Chöa nguû vì lo noãi nöôùc nhaø. ( Hoà Chí Minh, caûnh khuya) * So saùnh : - Nhaø thô mieâu taû saéc neùt ø sinh ñoäng aâm thanh tieáng suoái nhö tieáng haùt vaøø caûnh röøng döôùi ñeâm traêng ñeïp nhö böùc tranh veõ ( traêng raát saùng khieán caûnh vaät hieän roõ ñöôøng neùt).
19. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu 3- Phaân tích giaù trò ngheä thuaät trong moät soá caâu(ñoaïn) sau: d) Ngöôøi ngaém traêng soi ngoaøi cöûa soå Traêng nhoøm khe cöûa ngaém nhaø thô. (Hoà Chí Minh,Ngaém traêng) *- Nhaân hoaù : - Nhaø thô nhaân hoaù aùnh traêng, bieán traêng thaønh baïn tri aâm , tri kæ. ➔ Thieân nhieân trôû neân soáng ñoäng, coù hoàn gaén boù vôùi con ngöôøi.
20. TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG (tieáp theo) (Töø töôïng thanh, töôïng hình, moät soá pheùp tu töø töø vöïng ) I – Töø töôïng thanh vaø töø töôïng hình : II – Moät soá pheùp tu töø töø vöïng : 1- Khaùi nieäm : 2 – Phaân tích giaù trò ngheä thuaät cuûa moät soá caâu thô trong truyeän Kieàu 3- Phaân tích giaù trò ngheä thuaät trong moät soá caâu(ñoaïn) sau: e) Maët trôøi (1) cuûa baép thì naèm treân ñoài Maët trôøi (2) cuûa meï, em naèm treân löng. ( Nguyeãn khoa Ñieàm, Khuùc haùt ru nhöõng em beù lôùn treân löng meï) *- AÅn duï : Maët trôøi ( 2) chæ em beù treân löng meï . ➔ Theå hieän söï gaén boù ñöùa con vôùi meï, ñoù laø nguoàn soáng , nieàm tin cuûa meï .
21. Baøi taäp nhanh: 1- So saùnh Meï ñaõ thaønh hieån nhieân nhö Trôøi – Ñaát Nhö cuoäc ñôøi khoâng theå thieáu trong con. ( Thanh Nguyeân ) 2- AÅn duï Con coø aên baõi rau raêm. Ñaéng cay chòu vaäy ñaõi ñaèng cuøng ai ? ( Ca dao ) 3- Hoaùn duï Xe vaãn chaïy vì mieàn Nam phía tröôùc: Chæ caàn trong xe coù moät traùi tim (Phaïm Tieán Duaät ) 4- Noùi giaûm, Baùc ñaõ ñi roài sao, Baùc ôi! noùi traùnh Muøa thu ñang ñeïp, naéng xanh trôøi. (Toá Höõu ) *Baøi taäp vaän duïng: Vieát vaên baûn coù söû duïng bieän phaùp tu töø.
22. Daën doø : Hoïc baøi, laøm baøi – chuaån bò baøi Toång keát töø vöïng (tieáp theo)