Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 8 + 9: Văn bản Tức nước vỡ bờ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 8 + 9: Văn bản Tức nước vỡ bờ

1. VĂN BẢN: TỨC NƯỚC VỠ BỜ Trích “Tắt đèn” - Ngô Tất Tố -
2. Đi tìm vẻ đẹp văn chương Ngô Tất Tố là nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về đề tài người nông dân nghèo trước cách mạng. Ông được coi là nhà văn hàng đầu trong trào lưu hiện thực phê phán ở Việt Nam trước 1945, ngòi bút của Ngô Tất Tố luôn hướng đến người nông dân nghèo, ở đó ông khai thác và khám phá vẻ đẹp ẩn sâu trong tâm hồn của họ. Sau cách mạng tháng 8, ông chuyên tâm vào sáng tác những tác phẩm phục vụ cho tuyên truyền trong cuộc chiến chống Pháp của đất nước.
3. TÁC PHẨM TIÊU BIỂU
4. 2. TÁC PHẨM
5. Ngô Tất Tố viết Tắt Đèn năm 1937, vào năm này lụt lội xảy ra liên miên gây nên mất mùa đói kém, nhân dân lâm vào cảnh lầm than, bế tắc đặc biệt là người nông dân. Vì vậy, vấn đề nông dân đấu tranh chống lại chính sách sưu thuế, áp bức bốc lột của bọn thực dân, quan lại, địa chủ, cường hào, đòi cải thiện đời sống cho người dân cày là một vấn đề lớn, trọng tâm của Cách mạng.
6. TÓM TẮT ĐOẠN TRÍCH - Anh Dậu vì thiếu sưu (của người em đã mất) mà bị lôi ra đình đánh đập và khi được trả về chỉ còn là một thân xác rũ rượi. - Được bà hàng xóm cho bát gạo, chị Dậu nấu cháo cho anh Dậu ăn. Nhưng anh chưa kịp ăn thì tên cai lệ và người nhà lí trưởng đến đòi sưu. - Chị Dậu van xin chúng tha cho anh Dậu nhưng chúng không nghe mà còn đánh chị và sấn đến định trói anh Dậu mang đi. Quá phẫn nộ, chị đã liều cự lại và chống trả quyết liệt, quật ngã hai tên tay sai. - Cai lệ bị chị đẩy ngã chỏng quèo trên mặt đất. Còn người nhà lí trưởng thì bị chị túm tóc lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm.
7. II. Tìm hiểu văn bản
8. 1. Hoàn cảnh nhà chị Dậu BỐI CẢNH Làng vào vụ thuế căng thẳng, gay gắt nhất. GIA CẢNH Cổng làng đóng lại, công việc cày bừa + Nghèo nhất nhì trong hạng cùng đinh. đình đốn, bọn lý trưởng, trương tuần chửi + Phải bán con, bán chó, bán khoai bới, quát tháo om sòm; Mấy tên cai lệ, lính cơ tay thước, roi song, dây thừng đi tróc nhưng vẫn không đủ tiền nộp thuế. người thiếu thuế. Tiếng trống, mõ, tù và + Anh Dậu bị đánh gần chết và bị trả về. inh ỏi, tiếng thét lác, đánh đập, tiếng kêu + Nhà không có gì để ăn bà hàng xóm khóc thảm thiết vang lên như trong một thương tình cho bát gạo nấu cháo. cuộc săn người. ->Tình cảnh hết sức bi đát, thảm thương, nguy cấp khiến bất cứ ai cũng thấy xót xa.
9. 2. Cai lệ và người nhà Lí Trưởng Nhiệm Ngoại vụ hình Vật a. Nhân vật Cai Lệ Bản dụng chất (đồ dùng) Ngôn Hành động ngữ
10. Nhiệm vụ: lính phục vụ chuyên đi đánh người thúc sưu thuế. Ngoại hình: gầy như một anh chàng nghiện. Vật dụng: roi song, tay thước, dây thừng. Hành động: - Sầm sập tiến vào - Thét bằng giọng khàn khàn - Trợn mắt giọng hằm hè - Giật cái thừng chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu - Bịch vào ngực chị Dậu - Trói anh Dậu CAI LỆ - Tát vào mặt chị Dậu - Nhảy vào cạnh anh Dậu Ngôn ngữ: Xưng hô ông –mày; lời nói đe dọa, mất nhân tính.
11. - Khắc họa sinh động thông qua - Đảo ngữ "gõ đầu roi xuống ngoại hình, hành động, ngôn ngữ. đất, thét bằng giọng khàn - Dùng nhiều động từ, từ láy để khàn..." cho thấy một sự xuất gợi hình. hiện vô cùng đáng sợ và hung hãn của nhân vật. => Cai lệ đại diện cho tầng lớp thống trị là tay sai của chê độ thực dân và phong kiến.Một kẻ vũ phu, tàn bạo, mất nhân tính.
12. b. Người nhà lí trưởng - Thái độ: Cười một cách mỉa mai. Là công cụ sai khiến - Hành động: chửi mắng nhưng không dám nhưng không hoàn toàn hành hạ người ốm nặng mất hết nhân tính - Lời nói: “Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy!”, lóng ngóng, ngơ ngác, muốn nói mà không dám nói.
13. 3. Nhân vật chị Dậu a. Trước khi cai lệ đến HSHĐ nhóm đôi (5 phút) Tìm những chi tiết thể hiện hành động, thái độ, lời nói của chị với anh Dậu trước khi tên cai lệ đến?
14. HÀNH ĐỘNG LỜI NÓI - Quạt cháo cho chóng nguội - Nhẹ nhàng, an ủi, vỗ về: “Thầy - Rón rén bưng đến chỗ chồng nằm em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo - Ngồi chờ xem chồng ăn có ngon cho đỡ xót ruột”. miệng không. ->Chị Dậu đang chăm sóc chồng với tình cảm yêu thương, trìu mến, lo lắng, quan tâm. Chị là người phụ nữ đảm đang, yêu thương chồng tha thiết.
15. b. Khi bọn tay sai đến (Chị Dậu đối đầu với bọn tay sai) Hành động, thái độ Lời nói Xưng hô Biểu hiện + run run, van xin tha + Nhà cháu đã túng ... thiết, thái độ nhẹ nhàng cho cháu khất Ông - Nhẫn + Khốn nạn! Nhà cháu Cháu nhục + xám mặt, vội vàng đặt đã ... xin ông chịu con xuống đất, van xin + Cháu van ông ... ông đựng tha cho + Chồng tôi đau ốm ... + liều mạng cự lại Ông - Tôi Đấu lý hành hạ + nghiến hai hàm răng + Mày trói ngay chồng Mày - Bà + túm, ấn, dúi bà đi, bà cho mày xem Đấu lực + nhanh như cắt, giằng co vật nhau, túm tóc
16. Trước khi cai lệ đến - Cử chỉ: “Quạt cho cháo Chị Dậu là người phụ nữ đảm chóng nguội, rón rén bưng đang, hết lòng yêu thương chồng một bát đến cho chồng, con, tính tình vốn dịu dàng, tình chờ xem chồng ăn có cảm. ngon miệng hay không.” Khi bọn tay sai đến Lần 1: “run run,  Lần 2: Chị nói lí lẽ,  Lần 3: Chị vụt đứng dậy, cố van xin tha thiết. gọi cai lệ là “ông” nghiến hai hàm răng, gọi Gọi cai lệ là “ông” xưng “tôi”. “mày” xưng “bà” xưng “cháu”  lễ  Đặt mình ngang Tư thế đứng trên so với kẻ phép, nhẫn nhịn hàng với cai lệ-> Đấu thù.-> Đấu lực lí
17. TEAM WORK ? Cách xưng hô của chị Dậu có gì thay đổi ? ? Xuất phát từ đâu mà chị có thể vùng lên chống trả lại cai lệ? ? Qua đó em có nhận xét gì về nhân vật chị Dậu? Hình ảnh của chị tiêu biểu cho tầng lớp nào? Cách xưng hô của chị Dậu Hành động của chị Dậu Nhận xét về nhân vật chị Dậu
18. Vị trí kẻ bề dưới với kẻ bề - Ngôn ngữ đối thoại phù hợp tới “Cháu - ông”: trên tỏ sự tôn trọng. tâm lí nhân vật - Tình huống truyện được đẩy lên cao trào => Bộc lộ tính cách Vị trí ngang hàng, tư thế nhân vật “Tôi - ông”: đứng thẳng không chịu nhịn nhục. Khẳng định tư thế đứng trên => “Tức nước vỡ bờ” –Chị Dậu là “Bà - mày”: đầu kẻ thù sẵn sàng đè bẹp đối một người phụ nữ có sức sống phương, thể hiện sự khinh bỉ mạnh mẽ, tiềm tàng một tinh thần căm giận đến cao độ. phản kháng chống áp bức.
19. 3. Nhân vật chị Dậu => Chị Dậu mộc mạc, hiền dịu vị tha, sống khiêm nhường, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng hoàn toàn không yếu đuối trái lại có sức sống mạnh mẽ, tinh thần phản kháng tiềm tàng, khi bị đẩy tới đường cùng, chị đã vùng dậy chống trả quyết liệt, thể hiện thái độ bất khuất, chị tiêu biểu cho người phụ nữ nông dân Việt Nam.