›
›
›

Bài giảng Ngữ văn lớp 8 - Tiết 93, 94: Hịch tướng sĩ

ppt 25 trang minh70 3990
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Ngữ văn lớp 8 - Tiết 93, 94: Hịch tướng sĩ", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pptbai_giang_ngu_van_lop_8_tiet_93_94_hich_tuong_si.ppt

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 8 - Tiết 93, 94: Hịch tướng sĩ

  1. TrÇn Quèc TuÊn
  2. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: - TrÇn Quèc TuÊn (1231 – 1300), t­íc H­ng §¹o V­¬ng lµ mét danh t­íng kiÖt xuÊt thêi TrÇn. - Lµ ng­êi cã phÈm chÊt cao ®Ñp, v¨n vâ song toµn vµ cã c«ng lao lín trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng - Nguyªn. - Lµ c«ng thÇn sè mét cña nhµ TrÇn, suèt ®êi v× d©n v× n­íc, ®­îc d©n gian suy t«n lµ “§øc Th¸nh TrÇn” vµ lËp ®Òn thê ë nhiÒu n¬i. H­ng §¹o V­¬ng TrÇn Quèc TuÊn
  3. T­îng ®µi TrÇn H­ng §¹o t¹i nói Yªn Phô (Kinh M«n, H¶i D­¬ng)
  4. §Òn thê §øc Th¸nh TrÇn ngµy lÔ héi th¸ng T¸m ©m lÞch hµng n¨m t¹i x· H­ng §¹o (ChÝ Linh, H¶i D­¬ng)
  5. T­îng ®µi TrÇn H­ng §¹o t¹i T­îng ®µi TrÇn H­ng §¹o t¹i Nam §Þnh TP Vòng Tµu
  6. Hµo khÝ §«ng A
  7. §©y lµ cuèn binh th­ mµ TrÇn Quèc TuÊn ®· dµy c«ng biªn so¹n ®Ó cho t­íng sÜ häc tËp nh»m chèng l¹i 50 v¹n qu©n Nguyªn.
  8. 2. T¸c phÈm a). Hoµn c¶nh ra ®êi. - HÞch t­íng sÜ cã tªn ch÷ H¸n lµ “Dô ch­ t×t­íng hÞch v¨n” ®­îc c«ng bè th¸ng 9/1284, t¹i cuéc duyÖt binh ë bÕn §«ng Bé §Çu (Th¨ng Long) tr­íc cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng - Nguyªn lÇn thø 2. b). Giíi thiÖu vÒ thÓ HÞch • HÞch lµ thÓ v¨n nghÞ luËn thêi x­a, ®­îc vua chóa, t­íng lÜnh mét phong trµo dïng ®Ó cæ ®éng, thuyÕt phôc, hoÆc kªu gäi ®Êu tranh chèng thï trong giÆc ngoµi. • KÕt cÊu chÆt chÏ, lý lÏ s¾c bÐn, dÉn chøng thuyÕt phôc. • Th­êng ®­îc viÕt theo thÓ v¨n biÒn ngÉu.
  9. So s¸nh thÓ ChiÕu vµ HÞch Gièng - Thuéc thÓ v¨n nghÞ luËn trung ®¹i, kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, cã thÓ viÕt b»ng v¨n xu«i, v¨n vÇn. - §ÒuHÞch dïng vµ®Ó banchiÕu bè c«ngcã khai do vua, t­íng g× gièng vµ kh¸c Kh¸c: lÜnh biªn so¹n nhau? ChiÕu HÞch ChiÕu dïng ®Ó ban bè mÖnh - HÞch dïng ®Ó cæ vò, thuyÕt lÖnh. phôc, kªu gäi, ®éng viªn khÝch lÖ tinh thÇn qu©n sÜ chèng kÎ thï còng cã khi khuyªn nhñ, r¨n dËy thÇn d©n vµ ng­êi d­íi quyÒn.
  10. c Bè côc bµi “HÞch t­íng sÜ”: 4 phÇn PhÇn 1: Nªu vÊn ®Ò PhÇn 1: Nªu g­¬ng c¸c trung thÇn nghÜa sÜ: Tõ ®Çu “cßn l­u tiÕng tèt” PhÇn 2: Nªu truyÒn PhÇn 2: Téi ¸c cña kÎ thï vµ thèng vÎ vang trong lÞch nçi lßng cña chñ t­íng: Tõ sö “Huèng chi” “còng vui lßng”. PhÇn 3: NhËn ®Þnh t×nh PhÇn 3: Ph©n tÝch ph¶i tr¸i, lµm h×nh, ph©n tÝch ph¶i tr¸i râ ®óng sai: Tõ “C¸c ng­¬i” “pháng cã ®­îc kh«ng?”. PhÇn 4: Chñ tr­¬ng cô PhÇn 4: NhiÖm vô cÊp b¸ch, thÓ, kªu gäi ®Êu tranh khÝch lÖ tinh thÇn chiÕn ®Êu: PhÇn cßn l¹i
  11. II. T×m hiÓu chi tiÕt 1. Nªu g­¬ng s¸ng trong sö s¸ch. - T­íng§äc :phÇn KØ TÝn më, Do ®Çu Vu, vµ C¶o cho KhanhbiÕt nh÷ng, KÝnh nh©n §øc vËt ®­îc nªu V­¬ng g­¬ng C«ng cã Kiªn®Þa vÞ, Cètx· héi §·i nh Ngét­thÕ Lang. nµo? C¸c nh©n vËt nµy cã chung nh÷ng phÈm chÊt nµo ? -Quan nhá: Th©n Kho¸i.  - Gia thÇn: Dù Nh­îng. Tinh thần quên mình vì chủChØ, vìra vua vµ nªu, vì t¸cnước dông, hoàn cña biÖnthành xuất sắc nhiệm vụ ph¸p nghÖ thuËt trong phÇn 1 ?  Liệt kê, dẫn chứng tiêu biểu, toàn diện Nh­mét luËn cø lµm c¬ së cho lËp luËn * Mục đích: Khích lệ ý chí lập công danh
  12. 2. Téi ¸c cña giÆc vµ t©m sù cña t¸c gi¶ * Téi ¸c cña giÆc “ Huèng chi ta cïng c¸c ng­¬i sinh ph¶i thêi lo¹n l¹c, lín gÆp à buæi gian nanTéi. Ngã¸c v thÊyà sù søngang giÆc ng­îc®i l¹i nghªnh ngang ngoµi cña kÎ thï ®­îc lét t¶ qua ®­êng, uèn l­ìi có diÒu mµ sØ m¾ng triÒu ®×nh, ®em th©n dª chã nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt mµ b¾t n¹t tÒnà phôo ?, th¸c mÖnh Hèt TÊt LiÖt mµ ®ßi ngäc lôa, ®Ó tho¶ lßng tham kh«ng cïng, gi¶ hiÖu V©n Nam V­¬ng mµ thu b¹c vµng, ®Ó vÐt cña kho cã h¹n. ThËt kh¸c nµo nh­® em thÞt mµ nu«i hæ ®ãi, sao cho khái tai v¹ vÒ sau!” T¸cT¸c gigi¶¶ ®·®· dïngdïng biÖnbiÖn ph¸pph¸p  NghÖ thuËt Èn dô, vËt hãa v¹ch trÇn b¶n chÊt tham lam,nghÖnghÖ tµn thuËt thuËtb¹o, hèng nµonµo h¸ch ®Ó®Ó lµmlµm cña giÆcrârâ Nguyªn; khÝch lÖ lßngb¶nb¶n c¨m chÊtchÊt thï cñacña giÆc kÎkÎ vµ thïthïkh¬i?? gîi nçi nhôc mÊt n­íc.
  13. * T©m sù cña t¸c gi¶, vÞ TiÕt chÕ thèng lÜnh -Tæng chØ huy Tr­íc téi ¸c “ Ta th­êng tíi b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi; ruéttµy trêi ®au cña nh ­ c¾t, n­íc m¾t ®Çm ®×a; chØ c¨m tøc ch­a x¶thÞt létkÎ da thï, nuèt, t©m tr¹ng cña gan uèng m¸u qu©n thï. DÉu cho tr¨m th©n nµyTrÇn ph¬i Quèc ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa,TuÊn ta còng nh ­vuithÕ lßng.” nµo?
  14. T©m sù cña TrÇn Quèc TuÊn. “ Ta th­êng tíi b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi; ruét ®au nh­ c¾t, n­íc m¾t ®Çm ®×a; chØ c¨m tøc ch­ax¶ thÞt lét da, nuèt gan uèng m¸u qu©n thï. DÉu cho tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa, ta còng vui lßng.” * Tr¹ng th¸i t©m lÝ con ng­êi ®­îc ®Èy lªn møc tèi ®a, ®Õn tét cïng. + Tét cïng lo l¾ng: mÊt ¨n, mÊt ngñ. + Tét cïng ®au xãt: nh­ c¾truét , n­íc m¾t ®Çm ®×a. + Tét cïng c¨m uÊt: x¶ thÞt lét da, nuèt gan uèng m¸u qu©n thï. + Tét cïng hy sinh: tr¨m th©n vui lßng.
  15. * Thaùi ñoä tình caûm cuûa taùc giaû : tíi b÷a quªn ¨n Trong ®o¹n v¨n t¸c gi¶ dïng NhÞp dån dËp, ng¾n ph­¬ng nöa thøc ®ªm biÓu vç gèi ®¹t vµ biÖngän , ng«n tõ ­íc lÖ giµu Ta th­êng ph¸p ruét ®aunghÖ nh thuËt­ c¾t nµo? h×nh ¶nh, cã gi¸ trÞ biÓu n­íc m¾t ®Çm ®×a c¶m. - x¶ thÞt lét da, nuèt gan uèng m¸u Sö dông thµnh ng÷ ViÖc béc b¹ch nçi lßng cña TrÇn Quèc TuÊn víi c¸c t­íng - tr¨m th©n ph¬i ngoµi néi cá Sö dông nghÖ thuËt lÜnh nh»m môc ®Ých g×? ngh×n x¸c gãi trong da ngùa phãng ®¹i, ®iÓn cè, c©u v¨n biÒn ngÉu.  Béc lé t©m sù yªu n­íc, lßng c¨m thï giÆc, tinh thÇn s½nNh÷ng sµng hi biÖn sinh ph¸pv× nghÜa nghÖ lín thuËt. ÊyKhÝch thÓ hiÖnlÖ ý chÝ t©m lËp tr¹ng c«ng danh ðBiÓu c¶m trùc tiÕpn￿o nçi cña®au vÞxãt chñ, t­íngKhÝch? lÖ lßng c¨m thï giÆc, c¨m uÊt tét cïng, s½n sµng hi lßng yªu n­íc. sinh ®Ó röa nhôc cho n­íc.
  16. II. T×m hiÓu chi tiÕt 3. Ph©n tÝch ph¶i tr¸i, lµm râ ®óng sai. a. Mèi ©n t×nh gi÷a chñ vµ t­íng, phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i cña c¸c t­íng sÜ. * Mèi ©n t×nh gi÷a chñ vµ t­íng. “C¸c ng­¬i ë cïng ta coi gi÷ binh quyÒn ®· l©u ngµy, kh«ng cã mÆc th× ta cho ¸o, kh«ng cã ¨n th× ta cho c¬m; quan nhá th× ta th¨ng chøc, l­¬ng Ýt th× ta cÊp bæng; ®i thuû th× ta cho thuyÒn, ®i bé th× ta cho ngùa; lóc trËn m¹c x«ng pha th× cïng nhau sèng chÕt, lóc ë nhµ nhµn h¹ th× cïng nhau vui c­êi. C¸ch ®èi ®·i so víi V­¬ng C«ng Kiªn, Cèt §·i Ngét Lang ngµy tr­íc còng ch¼ng kÐm g×.” NghÖ thuËt: + C©u v¨n dµi, nhiÒu ý, mçi ý lµ hai vÕ song hµnh, ®iÖp cÊu tróc c©u, c©u v¨n biÒn ngÉu  + NhÞp v¨n nhÞp nhµng hµi hoµ. -> C¸ch ®èi xö chu ®¸o hËu hÜnh cña chñ víi t­íng. -> Mèi quan hÖ g¾n bã kh¨ng khÝt trªn mäi ph­¬ng diÖn. Nh¾cKiÓu nhë c©uNhËn, khÝch v¨n lÖxÐt ý® thøc ãvÒ cã cÊutr¸ch t¸c t¹onhiÖm dông cña vµ nh nghÜa­thÕ vô nµo cña bÒ t«i ®èitrong víi vua viÖc, víic¸c chñ diÔn c©u , t×nh v¨nt¶ cèt mèi trongnhôc quan nh ®o¹n?­huynh hÖ chñ®Ö. – t­íng ?
  17. 3. Ph©n tÝch ph¶i tr¸i, lµm râ ®óng sai. a. Mèi ©n t×nh gi÷a chñ vµ t­íng, phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i cña c¸c t­íng sÜ. * Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i. Sù bµng quan, thê ¬. + Chñ nhôc – kh«ng biÕt lo + N­íc nhôc – kh«ng biÕt thÑn. + Ph¶i hÇu giÆcT¸c – kh«ng gi¶ biÕt®· phªtøc. ph¸n nh÷ng + Sø giÆc nghe sainh¹c lÇm th¸i nµoth­êng cña (bÞ sØc¸c nhôc t­íng)- kh«ng sÜ? biÕt c¨m. Sù ¨n ch¬i nhµn rçi: chäi gµ, ®¸nh b¹c, s¨n b¾n, uèng r­îu, nghe h¸t. Sù vun vÐn c¸ nh©n: vui thó ruéng v­ên, quyÕn luyÕn vî con, lo lµm giÇu. -> Quªn hÕt danh dù, bæn phËn, mÊt c¶nh gi¸c, lèi sèng cÇu an h­ëng l¹c cÇn ph¶i phª ph¸n.
  18. *Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i cña t­íng sÜ. -HËu qu¶: + MÊt hÕt sinh lùc, t©m trÝ ®¸nh giÆc. kh«ng thÓ + . cùa gµ trèng > §èi t­îng phª ph¸n: TÊt c¶ c¸c t­íng sÜ. ->Møc ®é phª ph¸n lµ t¨ng cÊp (thÑn - tøc - c¨m)
  19. b. Nh÷ng hµnh ®éng nªn lµm cña c¸c t­íng sÜ. -  *Hµnh ®éng ®óng nªn lµm: + Lu«n lu«n c¶nh gi¸c Hành động nên làm của các + RÌn luyÖn cung tªn, tËp vâ tướngnghÖ ( rÌnsĩ là luyÖn gì? viÖc qu©n). - *KÕt qu¶: th¸i Êp v÷ng bÒn, bæng léc ®­îc h­ëng thô. gia quyÕn ªm Êm, vî con b¸ch niªn giai l·o. tæ tiªn ®­îc tÕ lÔ, thê cóng.  tr¨m n¨m sau cßn l­u tiÕng th¬m. -> C©u nghi vÊn (thªm tõ kh«ng), cïng víi c¸c tõ kh¼ng ®Þnh: m·i m·i, ®êi ®êi h­ëng thô, sö s¸ch l­u tiÕng th¬m -> Kh¼ng ®Þnh nh­mét kÕt luËn hiÓn nhiªn: luyÖn tËp viÖc qu©n.
  20. 4. Lêi kªu gäi c¸c t­íng sÜ MÖnh lÖnh: + Häc tËp Binh th­yÕu l­îc. + V¹ch ra hai con ®­êng: sèng - chÕt, vinh - nhôc, ®Ó t­íng sÜ thÊy râ vµ chØ cã thÓ lùa chän mét con ®­êng: ®Þch hoÆc ta. TrÇn Quèc TuÊn - LËp luËn ®·s¾c kªu bÐn râgäi rµng t­íng. sÜ nh­thÕ nµo? -Th¸i ®éTh¸i t¸c gi ®é¶: døtcña kho¸t «ng, c­¬ngra sao quyÕt ? C©u kÕt: giäng t©m t×nh, t©m sù -> Bµy tá gan ruét cña mét chñ t­íng yªu n­íc. KhÝch lÖ, ®éng viªn ®Õn møc cao nhÊt ý chÝ vµ quyÕt t©m chiÕn ®Êu cña t­íng sÜ.
  21. III. Tæng kÕt -NghÖEm c¶mthuËt :nhËn ®­îc ®iÒu g× tõ néi dung bµi hÞch ? - Lµ mét ¸ng v¨n chÝnh luËn mÉu mùc. Bµi hÞch cã+ nh÷nglËp luËn ®s¾cÆc bÐns¾c. nµo vÒ h×nh thøc ? + lÝ lÏ, dÉn chøng x¸c thùc, thuyÕt phôc. + giäng v¨n hïng tr¸ng. + c©u v¨n biÒn ngÉu. - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè chÝnh luËn vµ v¨n ch­¬ng. -Néi dung (t­t­ëng cèt lâi): Ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu n­íc nång nµn, quyÕt t©m ®¸nh giÆc cøu n­íc cña TrÇn Quèc TuÊn vµ d©n téc ta.
  22. Qua bµi HÞch em hiÓu ®iÒu g× vÒ H­ng §¹o V­¬ng TrÇn Quèc TuÊn?
  23. S¬ ®å kh¸i qu¸t KhÝch lÖ ý chÝ lËp c«ng danh, x¶ th©n v× n­íc. KhÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc, KhÝch lÖ lßng yªu n­íc nçi nhôc mÊt n­íc bÊt khuÊt, quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m KhÝch lÖ lßng tù träng, liªm sØ l­îc. ë mçi ng­êi khi nhËn râ c¸i sai, thÇy râ c¸i ®óng. KhÝch lÖ lßng trung qu©n ¸i quèc vµ lßng ©n nghÜa thuû chung cña ng­êi cïng c¶nh ngé.
  24. H­íng dÉn häc bµi 1.Nhí ®­îc nh÷ng nÐt næi bËt vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n : “HÞch t­íng sÜ” 2.Lµm bµi LuyÖn tËp SGK trang 61 3. So¹n bµi “Hµnh ®éng nãi”