Bài giảng Sinh học 8 - Tiết 08: Cấu tạo và tính chất của xương

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 8 - Tiết 08: Cấu tạo và tính chất của xương

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂK PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO CƯM’GAR Bài giảng :Tiết 8 – Bài 8 CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Chương trình: Môn sinh lớp 8 Nhóm GV thực hiện: Nguyễn Thị Bích Diệp Đỗ Thị Thơ Gmail: bichdiep906@gmail.com Trường: THCS Nguyễn Huệ CưM’gar- Đăk Lăk Tháng 12/2014
2. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương 1.Cấu tạo xương dài : Quan sát H8-1 Xương dài gồm những phần nào ? -Cấu tạo của từng phần và H8-2 kết hợp với thông tin SGK em hãy Sụn cho biết : -Xương dài gồm nhữngMô xương xốpphần nào ? -Cấu tạo của từng phần Mô xương cứng Nan xương Khoang xương Hình 8-2:cấu tạo đầu Hình 8-1: Cấu tạo xương xương dài dài (xương đùi)
3. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1 : Bộ xương người gồm mấy phần ? Mỗi phần gồm những xương nào ? Bộ xương người : gồm 3 phần Xương đầu : - Xương sọ : có 8 xương lớn ghép lại thành hộp sọ lớn chứa não . - Xương mặt nhỏ , xương hàm ít phát triển có hình thành lồi cằm . Xương thân: -Cột sống: gồm nhiều đốt khớp lại với nhau, có 4 chỗ cong . -Lồng ngực :gồm các xuơng sườn gắn với cột sống và gắn với xương ức Xương chi: -Xương chi trên: nhỏ bé ,linh hoạt. -Xương chi dưới to ,khoẻ ,chắc,ít cử động
4. Xương đùi ếch Sao lạ vậy ?để giảikhông thích bị gãy được điều này hôm nayXương đùi ếch chúng ta cùng tìm khônghiểu qua bị gãy bài “cấu tạo và tính chất của xươngCác” em hãy xem cô làm Đặt xương mộtdùi ếch thử lên nghiệm2 đầu bàn ,sau để lên đĩa treo ở giữa xương quả cân 2kg rồi lần lượt thêm vào các quả cân nhỏ hơn cho tới 3,5kg . Đố các em xương đùi ếch gãy không ?
5. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương1.Cấu tạo xương dài : Căn cứ vào hình Căn cứ vào hình dạng và cấu tạo dạng và cấu tạo người ta phân biệt người ta phân biệt Vậy những xương nàyba có loạicấu xươngtạo như mấythế loạinào xương?chúng ta sẽ:xương lần lượt dài đi ,xương tìm hiểu .Trước tiên chúng tangắn tìm hiểuvà xương cấu tạo dẹt của xương dài .
6. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Sụn - Hai đầu xương là mô xương xốp có các nan xương xếp Mô xương xốp theo kiểu vòng cung, bọc hai đầu xương là lớp sụn. Mô xương cứng Nan xương - Thân xương hình ống có Khoang xương màng xương, mô xương cứng, khoang xương chứa tủy. Thân xương hình ống có màng xương, mô xương cứng, khoang xương chứa tủy.
7. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương 1.Cấu tạo xương dài : - CấuCấu tạo tạohình hình ống giúp ống, xương nan nhẹxương và ở vữngđầu chắc xương xếp vòng cung có ý - Nannghĩa xương gì xếp đối vòng với cung chức có năng tác dụng phân tán lực, làm tăng khả năng nâng đỡ của xương? chịu lực. Sụn Người ta ứng dụng cấu Mô xương xốp tạo xương hình ống và cấu trúc hình vòm vào thực tiễn để làm gì? Mô xương cứng Nan xương Khoang xương Hình 8-2:cấu tạo đầu Hình 8-1: Cấu tạo xương xương dài dài (xương đùi)
8. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Trong xây dựng người ta đã vận dụng kiểu hình ống của xương và cấu trúc hình vòm của nan xương vào thiết kế trụ cầu hoặc vòm cửa để vừa đảm bảo độ bền vững mà lại tiết kiệm được nguyên vật liệu khi thi công.
9. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương 1.Cấu tạo xương dài : 2.Chức năng của xương dài : Qua kiÕn thøc võa ph©n tÝch kÕt hîp th«ng tin b¶ng 8-1 SGK h·y th¶o luËn nhãm viÕt ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ chøc năng cña x¬ng dµi díi d¹ng s¬ ®å ?
10. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương 1.Cấu tạo xương dài : 2.Chức năng của xương dài : Sôn bäc ®Çu x¬ng -> gi¶m ma s¸t Hai ®Çu x- ¬ng M« x¬ng xèp cã c¸c nan x¬ng Xương ->ph©n t¸n lùc, chøa tuû ®á dài Mµng x¬ng -> gióp x¬ng to ra bÒ ngang Mét Th©n M« x¬ng cøng -> chÞu lùc x¬ng Khoang x¬ng -> chøa tñy ®á (trÎ em), tuû vµng( ngêi lín)
11. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương 1.Cấu tạo xương dài : 2.Chức năng của xươg dài : 3.Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt : QuanXương sát ngắntranh, và tìm điểm khác nhau cơ bản giữa xương dài với xương dẹt cấu tạo Gồm :mô xương xương ngắn và xương dẹt ? gồm những thành cứng ở bên ngoài và Điểm khácphần nhau nào? cơ bên trong là mô bản giữa xương dài xương xốp gồm với xương ngắn và nhiều nan xương và xương dẹt là :xương hốc trống nhỏ chứa ngắn và xương dẹt tuỷ đỏ không có cấu tạo hình ống Hình 8-3: Cấu tạo xương Hình 8-1: Cấu tạo xương ngắn điển hình là đốt sống dài (xương đùi)
12. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương 1.Cấu tạo xương dài : 2.Chức năng của xươg dài : 3.Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt : -Không có cấu tạo hình ống -Ngoài là mô xương cứng (mỏng ) -Trong toàn là mô xương xốp ,chứa tuỷ đỏ II.Sự to ra và dài ra của xương - Xương to ra về bề ngang là nhờDựa các vào thông tin SGK em tế bào màng xương phân chia hãy cho biết xương to ra về bề ngang do đâu ?
13. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG II.Sự to ra và dài ra của xương Mô tả thí nghiệm chứng minh vai trò của sụn tăng trưởng : dùng đinh platin đóng vào vị trí A, B, C, D ở xương đùi một con bê. B và C ở phía trong sụn tăng trưởng. A và D ở phía ngoài sụn tăng trưởng của hai đầu xương. Sau vài tháng được kết quả như hình vẽ. Hình 8-5: Vai trò của sụn tăng trưởng trong sự dài ra của xương
14. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG II.Sự to ra và dài ra của xương Dựa vào kiến thức toán học :Em hãyTừ đó nhận em xéthãy khoảngrút ra vai cách trò hai của điểmsụn tăng B và trưởng C ,A và ? B ,C và D ban đầu với sau vài tháng làm thí Sụn tăng trưởng giúp xương nghiệm ? Saudài ra vài . tháng nhận thấy :khoảng cách hai đỉnh B và C không đổi ,còn khoảng cách giữa các đỉnh Avà B ,C và D dài hơn trước Về mặt cấu tạo thì đoạn AB và CD có gì khác đoạn BC ? Hình 8-5: Vai trò của Đoạn AB và đoạn CD có sụn tăng sụn tăng trưởng trong trưởng, còn đoạn BC không có sự dài ra của xương sụn tăng trưởng.
15. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương II.Sự to ra và dài ra của xương -Xương to ra về bề ngang là nhờ các tế bào màng xương phân chia -Xương dài ra do các tế bào ở sụn tăng trưởng phân chia và hoá xương
16. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Ở tuổi dậy thì các tế bào của sụn tăng trưởng phân chia rất nhanh nên đây là lứa tuổi có sự thay đổi nhanh về chiều cao .Vì thế chúng ta cần có chế độ dinh dưỡng hợp lí và tập thể dục thể thao vừa sức, thường xuyên, đều đặn để bộ khung xương phát triển tốt và khỏe mạnh. Hình 8-4: Phim chụp sụn tăng trưởng ở xương trẻ em
17. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Chế độ dinh dưỡng hợp lý là :bữa ăn phải đủDựa bốn vào nhóm kiến chất thức :gluxit môn- Mộtprotein số môn–thểlipit dụcvà thể tinhem thao bột.Ngòaihãy kể tên ra một số môn thể thao giúpphải phátDựacung vào cấp triển kiến thêm nhanhthức vitamin môn và khoáng Em chấtgiúp đặc phát biệt triểnhãy là cho chiều chiềucanxi.Canxibiết caocao chế như có nhanh độ nhiều dinh :bơi ? trong dưỡng lội tôm ,bóng,cua hợp,tép đá, trứnglýbóng giúp ,sữa phátrổ đậu , triểncầu nành và lôngcác loạihaynhanh rau đi chiều.Cần xe ănđạp cao uống ? . đa dạng các loại thức ăn ,không kiêng kem và thường xuyên tắm nắng để phát triển chiều cao tối ưu
18. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Chiều cao trung bình của người Việt Nam là 1,64 m ở nam và 1,53 m ở nữ, thấp hơn so với nhiều nước. Cứ 10 năm, chiều cao người Việt chỉ tăng thêm 1 cm.
19. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Nhìn vào trên ta thấy chiều cao trung bình của ngườì Việt Nam thấp hơn rất nhiều so với các nước trên thển giới .Nên các em đang ở lứa tuổi phát triển là những chủ nhân tương lai của đất nước phải về nhà lựa chọn cho mình một môn thể thao phù hợp và tích cực luyện tập kết hợp với ăn uống đủ chất dinh dưỡng để phát triển được chiều cao tối ưu. Góp phần nâng cao chiều cao của nước nhà .
20. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.Cấu tạo của xương II.Sự to ra và dài ra của xương III.Thành phần hoá học và tính chất của xương Thí nghiệm1: Lấy một xương đùi ếch trưởng thành .Ngâm trong cốc đựng dung dịch axit clohidric 10% .Sau 10-15 phút lấy ra ,thử uống cong xem xương cứng hay mềm ? KhiDùngngâmkẹp gắpxươngxương trongđã ngâmaxitrửa clohidricvàoDựa cốcvàocó kiếnnướchiện tượngthứclã thửmôngì xảyuốnhoára?xemhọc xươngem hãycứngcho biếthay mềm?bọt khí nổi lên khi Cóngâm hiện xươngtượng nổiđó bọtlà khíkhí gì ? Khí CO2 chứng tỏ xương có muối CaCO3. 2HCL-Xương + CaCO3. mềm dẻo,-> CACL2 uốn cong + CO2 được. +H2O
21. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG III.Thành phần hoá học và tính chất của xương Thí nghiệm 2: Đốt một xương đùi ếch trên ngọn lửa đèn cồn cho đến khi xường không cháy nữa ,không còn thấy khói bay lên .Bóp nhẹ phần xương đã đốt .Có nhận xét gì ? Khi đốt xương trên ngọn lửa đèn cồnPhầncó hiệnnào tượngcủa xươnggì ? cháy có mùi khét?Khi xương không còn cháy nữa không còn thấy khói bay lên . Bóp phần đã đốt, nhận xét hiện tượng? Đốt xương bóp thấy xương vỡ vụn ra XươngCháy chỉ cháy có thểcó mùi là chất khét hữu cơ
22. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG III.Thành phần hoá học và tính chất của xương Xương có hai đặc tính cơ bản: mềm dẻo và bền chắc. Nhờ tính mềmXương dẻo nên gồm xương 2 cóthành thể chống lại tất cả các lực cơ học tác động vào cơ thể, nhờ tính bền chắc mà bộ xương có thể nângphần đỡ cơhoá thể. học Độ là:cốtbền chắc giao của xương người trưởng thànhvà muốicó thể Từkhoáng gấp các 30 thí lần (chủ nghiệmso với loại trên,gạch tốt. Sở dĩ xương có yếuđược là hai canxiem tính có chất). thểSự trên kếtrút là ra nhờ kết vào luận thành phần hóa hợphọc. 2Xương thànhgì được về phần thành cấu này tạo phần, từ 2 chất tínhchính: một loại chất hữulàm cơ chogọi xương là cốtchất giao bền củavà chắc xương?một số chất vô cơ là các muối canvà có-xi .tính Chất mềmkhoáng dẻo. làm cho xương bền chắc, cốt giao đảm bảo tính mềm dẻo. Tỉ lệ cốt giao thay đổi tùy theo tuổi. Trong xương người trưởng thành, cốt giao chiếm 1/3 còn các muối can-xi chiếm khoảng 2/3. Nếu ta đem tách riêng hai chất này thì xương không đạt đủ hai đặc tính trên.
23. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG III.Thành phần hoá học và tính chất của xương - Xương gồm 2 thành phần hoá học là:cốt giao và muối khoáng (chủ yếu là canxi ). Sự kết hợp 2 thành phần này làm cho xương bền chắc và có tính mềm dẻo. Về tỉ lệ chất cốt giao thay đổi theo lứa tuổi . Ở trẻ em cốt giao nhiều hơnThành Tạinên sao xương phần xương mềm cốt ngườidẻo giao hơn, già còn người già cốt giao ít hơn.ít nên giòngiòn ,dễdễ gãy.gãy? Xương người già dòn dễ gãy và các tế bào xương không còn khả năng phân chia vì thế xương người già khi bị gãy sẽ lâu lành hơn trẻ em. Còn xương trẻ em các tế bào còn khả năng phân chia nên nhanh chóng hình thành các tế bào xương mới vì thế dễ tạo ra các tật ở chỗ bị gãy nếu ta băng bó không cẩn thận.
24. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG ĐÂY LÀ HÌNH ẢNH GÌ ?
25. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Những nguyên nhân Emgây ôhãy nhiễm kể một Đây là mộtmôi trong trường các do hoạt thải động khísố co2 nguyênthải là: khí co2 nhân ra môi trường làm- CO2 môi phát trường thải khi bị đốt o nhiễm cháy nhiên .co2 liệulà . hóa thạch (than, dầu, khí)gây . ô nhiễm -CO2 cũng sinh ra từ cácmôi hoạt trườngđộng công do nghiệp như sản xuất xi măng và cán thép. thải khí co2? -Đốt phá rừng -Hoạt động của nhà máy ,xí nghiệp - Hoạt động của ngành hàng không - Do xe cộ - Do rác thải ,nước thải sinh hoạt
26. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Rác thải sinh hoạt Nước thải sinh hoạt
27. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Chặt phá rừng bừa bãi Cháy rừng
28. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Do xe cộ
29. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Những biện pháp giúp hạn chế thải khí co2 ra môi trường là : -Hãy đi Bảnbộ, đi thân xe đạp,em phảiđi chung làm gìxe hoặc sửđể dụng góp phương phần hạn tiện chế công khí cộng bất cứ khithải nào co2 có ra thể môi. trường? - Không chặt phá rừng ,không đốt rừng - Trồng cây gây rừng ,bảo bệ rừng -Giảm lượng chất thải sinh hoạt
30. BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG Thu gom rác thải Trồng cây gây rừng