Bài giảng Vật lí 11 - Bài học thứ 29: Thấu kính mỏng

Nội dung text: Bài giảng Vật lí 11 - Bài học thứ 29: Thấu kính mỏng

1. CHỦ ĐỀ:
2. Chủ đề: I. THẤU KÍNH. PHÂN LOẠI THẤU KÍNH 1. Khái niệm 2.- PhânThấu loạikính là khối chất trong suốt(thuỷ tinh, nhựa )giới hạn bởi-TK hai rìa mặt mỏng cong vàTK một hội trong tụ hai mặKH:t có thể là mặt phẳng. - TK rìa dày TK phân kì KH: Chọn và ghép những 1 2 3 4 5 6 TK có cùng đặc điểm TK rìa mỏng TK rìa dày
3. Chủ đề: I. THẤU KÍNH. PHÂN LOẠI THẤU KÍNH II. KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 1. Quang tâm. Tiêu điểm. Tiêu diện
4. F’ y O x - Quang tâm : O - Trục chính xy - Tiêu điểm ảnh F’
5. Chủ đề: I. THẤU KÍNH. PHÂN LOẠI THẤU KÍNH II. KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 1. Quang tâm. Tiêu điểm. Tiêu diện a. Quang tâm O - Là điểm nằm chính giữa thấu O kính mà mọi tia sáng đi qua nó đều truyền thẳng. b. Trục chính xy, trục phụ xnyn x - Trục chính là đường thẳng đi 1 yn qua quang tâm và vuông góc với các mặt của thấu kính. x O y - Mọi đường thẳng khác đi qua quang tâm được gọi là trục phụ. xn y1
6. Chủ đề: I. THẤU KÍNH. PHÂN LOẠI THẤU KÍNH II. KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 1. Quang tâm. Tiêu điểm. Tiêu diện c. Tiêu điểm, tiêu diện - Một thấu kính F’ F có 2 tiêu điểm O chính là F và F’ Chiều truyền ánh sáng
7. - Tiêu điểm ảnh chính F’ là điểm nằm trên trục chính mà mọi tia sáng tới song song với trục chính đều đi qua nó. - Tiêu điểm ảnh chính F’ của TKHT là thật và nằm sau TK tính theo chiều truyền tia sáng. F’ O x y Chiều truyền ánh sáng
8. - Tiêu điểm vật chính F là điểm nằm trên trục chính mà mọi tia sáng tới đi qua nó đều cho tia ló song song với trục chính. - Tiêu điểm vật chính F của TKHT là thật và nằm trước TK tính theo chiều truyền tia sáng. - Các tiêu điểm F và F F’ đối x y xứng nhau O F’ qua quang tâm O. Chiều truyền ánh sáng
9. - Tiêu điểm vật phụ Fn là điểm nằm trên trục phụ mà mọi tia sáng tới đi qua nó đều cho tia ló song song với trục phụ. - Tiêu điểm ảnh phụ Fn’ là điểm nằm trên trục phụ mà mọi tia sáng song song với trục phụ đều cho tia ló đi qua nó. - Các tiêu điểm phụ Fn F1’ và F ’ đối F n O F’ xứng nhau F qua quang 1 tâm O. Chiều truyền ánh sáng
10. y a b 1 Tiêu diện vật F1’ O y x F F’ Tiêu điểm phụ F1 Tiêu diện ảnh x1 a’ b’ Chiều truyền ánh sáng
11. Chủ đề: I. THẤU KÍNH. PHÂN LOẠI THẤU KÍNH II. KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ 1. Quang tâm. Tiêu điểm. Tiêu diện 2. Tiêu cự. Độ tụ f== OF' OF f -TK hội tụ f > 0 -TK phân kì f < 0 F’ F O 1 D = f -Độ tụ cho biết khả năng hội tụ của chùm sáng. f (m) D (dp– điốp)
12. Chủ đề: I. THẤU KÍNH. PHÂN LOẠI THẤU KÍNH II. KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ III. KHẢO SÁT THẤU KÍNH PHÂN KÌ F F’ O Chiều truyền ánh sáng
13. Chủ đề: -Tia tới song song trục chính -Tia tới có phương đi qua tiêu cho tia ló có phương đi qua điểm vật chính cho tia ló song tiêu điểm ảnh chính. song trục chính. F’ O F F’ O F Chiều truyền ánh sáng
14. Chủ đề: I. THẤU KÍNH. PHÂN LOẠI THẤU KÍNH II. KHẢO SÁT THẤU KÍNH HỘI TỤ III. KHẢO SÁT THẤU KÍNH PHÂN KÌ IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1.Khái niệm ảnh và vật trong quang học +>Ảnh điểm là điểm đồng quy của chùm tia ló hay đường kéo dài của chúng. +>Vật điểm là điểm đồng quy của chùmtia tới hay đường kéo dài của chúng. S’ S S S’
15. Chủ đề: IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1.Khái niệm ảnh và vật trong quang học 2. Cách dựng ảnh bởi thấu kính a) Cách dựng ảnh của một vật điểm ngoài trục chính - Tia tới quang tâm O truyền thẳng. - Tia tới song song trục chính => tia ló đi qua tiêu điểm ảnh F’. - Tia tới qua tiêu điểm vật chính=> tia ló song song trục chính. S’ S S O F’ F’ F F O S’
16. Với thấu kính phân kì: - Tia tới đi qua quang tâm O => truyền thẳng. - Tia tới song song với trục chính => tia ló có đường kéo dài đi qua tiêu điểm ảnh chính F’. - Tia tới có đường kéo dài đi qua tiêu điểm vật chính F => tia ló song song với trục chính. S S’ F’ O F Chiều truyền ánh sáng
17. Chủ đề: IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1.Khái niệm ảnh và vật trong quang học 2. Cách dựng ảnh bởi thấu kính b) Cách dựng ảnh của vật AB đặt vuông góc với trục chính B Ta vẽ ảnh của điểm A F’ A’ cao nhất trên O vật (B) rồi F hạ vuông góc xuống trục chính. B’
18. Chủ đề: IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1.Khái niệm ảnh và vật trong quang học 2. Cách dựng ảnh bởi thấu kính c) Cách dựng ảnh của vật điểm nằm trên trục chính Tự tìm hiểu SGK và đến giờ bài tập sẽ thuyết trình trước lớp
19. Chủ đề: IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1.Các trường hợp tạo ảnh của thấu kính hội tụ Vật thật qua TKHT có thể cho ảnh thật hoặc ảnh ảo tùy theo vị trí của vật đối với TK
20. Chủ đề: IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1.Các trường hợp tạo ảnh của thấu kính hội tụ Đặc điểm ảnh Khoảng cách từ vật tới Cùng chiều hay Ảnh lớn hơn hay thấu kính (d) Ảnh thật hay ảo ngược chiều so nhỏ hơn vật với vật 1 d > 2f ảnh thật ngược chiều nhỏ hơn 2 d = 2f ảnh thật ngược chiều bằng vật 3 f < d < 2f ảnh thật ngược chiều lớn hơn 4 d = f ảnh ở vô cùng ảnh rất lớn 5 d < f ảnh ảo cùng chiều lớn hơn
21. Chủ đề: IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 2.Các trường hợp tạo ảnh của thấu kính phân kì Vật thật qua TKPK luôn cho ảnh ảo cùng chiều, nhỏ hơn vật, gần TK hơn vật.
22. Chủ đề: V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH *.Qui ước: B d o F’ +> TKHT  f > 0, D > 0 A A’ F TKPK  f Vật thật  d > 0, vật ảo  d Ảnh thật  d’ > 0, ảnh ảo  d’ h , h’ cùng dấu thì ảnh, vật cùng d o F’ chiều. Trái dấu thì ảnh, vật trái chiều. F ( h = AB: chiều cao vật, h’=A’B’ chiều cao ảnh )
23. Chủ đề: V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí vật - ảnh B d F’ 1 1 1 A A’ += F d d' f d’ B’ 2 . Công thức xác định độ phóng đại của ảnh + k > 0 => ảnh, vật cùng hd''chiều nhau; k = = − hd+ k ảnh, vật ngược chiều nhau + | k | cho biết độ cao tỉ đối của ảnh so với vật
24. Chủ đề: VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Thấu kính có rất nhiều công dụng trong thực tế: + Kính khắc phục các tật của mắt : Cận, viễn, lão + Kính lúp , kính hiển vi, kính thiên văn, ống nhòm, đèn chiếu, máy quang phổ
25. 1. Tia sáng truyền tới quang tâm của hai loại thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì 2. Tiêu điểm ảnh của thấu b. |d + d’| kính có thể coi là c. Đều truyền 3. Trong mọi trường hợp, thẳng khoảng cách vật - ảnh đối với d. Vị trí của các tiêu thấu kính đều có biểu thức điểm ảnh và tiêu điểm vật đổi chỗ cho nhau. 4. Khi đổi chiều ánh sáng truyền qua thấu kính thì e. Ảnh của vật điểm ở vô cực trên trục tương 5. Số phóng đại ảnh của vật ứng tạo bởi thấu kính có thể tính bới biểu thức
26. Giao nhiệm vụ về nhà 1. Ôn lại lý thuyết của bài thấu kính mỏng. 2. Làm các bài tập 4→12 trang 189, 190 SGK. 3. Tự học bài 30: Giải bài toán về hệ thấu kính. 4. Vào viettel study xem lại video bài giảng này nếu chưa hiểu kĩ các vấn đề trong bài.