Chuyên đề Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động trải nghiệm "Học tập gắn với di sản tại khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du" - Bài 3: Văn bản thông tin - Ngữ văn 9 - Tập 1

Nội dung text: Chuyên đề Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động trải nghiệm "Học tập gắn với di sản tại khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du" - Bài 3: Văn bản thông tin - Ngữ văn 9 - Tập 1

1. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... Trường THCS Tiên yên Chủ nhật, 08/12/2024 | 06:15 Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động trải nghiệm: “Học tập gắn với di sản tại khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du”- Bài 3: Văn bản thông tin - Ngữ văn 9- Tập 1 CHUYÊN ĐỀ: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động trải nghiệm: “Học tập gắn với di sản tại khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du”- Bài 3: Văn bản thông tin - Ngữ văn 9- Tập 1 Người thực hiện : Võ Thị Oanh A. Phần mở đầu Như chúng ta đã biết:Viết văn bản (hay tạo lập văn bản, sản sinh văn bản) là một trong bốn kĩ năng giao tiếp (đọc, viết, nói và nghe) của con người. Viết được coi như là một trong những năng lực quan trọng nhất quyết định sự thành công trong công việc, trong học tập và trong cuộc sống của một cá nhân. Khắc phục những hạn chế về cách dạy viết trong Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2006, Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2018 đã có những thay đổi về dạy học viết. Theo đó, Chương trình chú trọng phát triển bốn kĩ năng đọc, viết, nói và nghe cho HS. Trong đó, viết là năng lực đứng thứ 2, chiếm khoảng 22 - 25% thời lượng dạy học. Điều này cho thấy các nhà biên soạn Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2018 rất coi trọng năng lực viết. 1 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
2. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... Khác với Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2006, Chương trình môn Ngữ văn năm 2018 đã thay đổi từ việc tập trung vào dạy viết theo sản phẩm sang phương pháp dạy theo tiến trình, đặc biệt là yêu cầu học sinh tuân thủ quy trình viết và phản hồi sâu sắc đối với các bước tạo lập văn bản. Đồng thời kết hợp các hướng tiếp cận để đảm bảo sự linh hoạt và đạt được mục tiêu phát triển năng lực viết cho học sinh. Từ đó, đề xuất cụ thể về phương pháp dạy viết với từng kiểu văn bản. Với dạng viết bài văn thuyết minh về danh lam thắng cảnh,GV cần hướng dẫn HS: Chuẩn bị trước khi viết. Bước này lại gồm các thao tác sau: Phân tích văn bản mẫu, Trả lời các câu hỏi: (1)Viết về cái gì? Viết cho ai? Viết để làm gì?, Tìm ý, Lập dàn ý; (2) Viết văn bản. Đây là giai đoạn biến dàn ý đã xác lập thành văn bản hoàn chỉnh. Để rèn luyện kĩ năng viết cho HS, ở bước này, giáo viên có thể cho các em luyện viết theo nhiều dạng bài tập khác nhau, chẳng hạn, viết đoạn mở bài, kết bài, viết từng đoạn trong phần thân bài...; (3) Chỉnh sửa và đánh giá bài viết;thực tế qua quá trình dạy học,bản thân tôi thấy HS còn gặp nhiều khó khăn. Nhằm giúp học sinh khắc phục khó khăn này, GV là người giúp học sinh rèn luyện kỉ năng viết thông qua bài 3 văn bản thông tin: Viết bài văn thuyết minh về danh lam thăng cảnh - là điều tôi trăn trở nhất. để từ đó góp phần rèn kĩ năng viết khi học môn Ngữ văn 9 một cách hiệu quả. B. NỘI DUNG I. Viết theo quy trình là gì? Viết theo quy trình là một phương pháp dạy kĩ năng viết mà ở đó, người học tập trung vào quy trình tạo lập văn bản hơn là sản phẩm, và thông qua quy trình tạo lập văn bản hiểu thêm về bản thân và về cách thức học tập, làm việc qua kĩ năng viết. Thông qua quy trình viết, người học sẽ được yêu cầu hoàn thành sản phẩm viết, tuy nhiên, phương pháp dạy viết theo quy trình vẫn nhấn mạnh vào quy trình các bước tạo lập văn bản hơn là sản phẩm (sản phẩm là một phần trong quy trình). Đối với chương trình Ngữ văn 2018, việc dạy viết không chỉ nhằm đáp ứng yêu cầu cần đạt cho từng kiểu bài viết cụ thể, mà còn đáp ứng yêu cầu cần đạt giúp học sinh biết cách tạo lập văn bản theo quy trình. Một quy trình viết thường có ba giai đoạn chuẩn bị viết, viết, xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm. Với 2 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
3. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... chương trình Ngữ văn 2018 và sách Ngữ văn Cánh Diều, quy trình viết gồm 4 bước: + Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết Bước này bao gồm việc xác định đề tài, mục đích, đối tượng người đọc; thu thập tư liệu. + Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý + Bước 3: Viết bài + Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm II. Quy trình viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc 1 bài thơ 6 chữ,7 chữ - Trước khi viết: a. Lựa chọn danh lam thắng cảnh: Có một điều hết sức thuận lợi ,được sinh sống và học tập trên quê hương Đại thi hào Nguyễn Du –Các em lai vừa có chuyến trải nghiệm hết sức bổ ích tại khi di tích của đại thi hào, lại vừa được tìm hiểu truyện Kiều. Vì vậy việc lựa chọn một danh lam thắng cảnh hầu như em nào cũng háo hức lựa chọn thuyết minh về khu di tích của Đại thi hào. Nhằm bày tỏ tình yêu và sự ngưỡng mộ của mình đối với đại thi hào dân tộc, nhằm muốn giới thiệu cho du khách bốn phương về khu di tích quốc gia đại thi hào ngay trên quê hương yêu dấu của mình. b. Tìm ý - Em hãy thực hiện những thao tác sau đây để tìm ý: - Cách làm: Đặt ra các câu hỏi. - Một số câu hỏi: + Khu di tích được giới thiệu ở đâu? Có thể đến địa điểm này bằng cách nào? + Khu di tích này có gì đặc sắc (đẹp, hấp dẫn, độc đáo)? + Giá trị vật chất và tinh thần của khu di tích này là gì? + Cần làm gì để bảo vệ và phát huy giá trị của khu di tích nầy c. Lập dàn ý Sau khi đã tìm được các ý, em hãy lập dàn ý theo gợi ý sau: - Mở bài: - Giới thiệu khái quát về khu di tích quốc gia đặc biệt Đại thi hào Nguyễn Du 3 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
4. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... - Thân bài - Lần lượt trình bày các thông tin về đặc điểm của khu di tích. - Kết bài: Đánh giá khái quát về khu di tích; bày tỏ suy nghĩ tình cảm về khu di tích (có thể đưa ra lời mời gọi...) 2.Viết bài Dựa vào dàn ý đã lập, em viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh. Trong quá trình viết, hãy lưu ý: - Bài văn cần có đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài. - Các câu trong bài tập trung thể hiện nội dung chính của bài - Lựa chọn từ ngữ phù hợp để thể hiện đúng đặc trưng thể loại văn bản thuyết minh. - Trình bày đúng hình thức một bài văn thuyết minh. 3.Chỉnh sửa bài viết Hãy rà soát bài viết của em theo những yêu cầu và gợi ý chỉnh sửa: II. Hướng dẫn học sinh thực hành: Viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh I. MỤC TIÊU 1. Năng lực * Năng lực cốt lõi - Viết được bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh đảm bảo yêu cầu về hình thức, nội dung; có sử dụng hình ảnh minh hoạ. - Sử dụng năng lực ngôn ngữ, năng lực văn học để thuyết minh về một danh lam thắng cảnh. - Rèn luyện kĩ năng tư duy, hình thành ý tưởng và trình bày ý tưởng một cách mạch lạc, sáng tạo, giàu sức thuyết phục. - HS biết viết bài văn đảm bảo các bước: chuẩn bị trước khi viết (xác định đề tài, mục đích, thu thập tư liệu), tìm ý, lập dàn ý, viết, chỉnh sửa đoạn văn đã viết, rút kinh nghiệm cho bản thân. * Năng lực chung: - Năng lực tự chủ và tự học: Biết chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập. 4 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
5. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... - Năng lực giao tiếp, hợp tác: Biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ. 2. Về phẩm chất: - Biết chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập. - Nhìn nhận, đánh giá chính xác khoa học về các danh lam thắng cảnh. Yêu thiên nhiên và cuộc sống. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Thiết bị: Máy chiếu, máy tính, bài trình bày của HS. 2. Học liệu: SGK, sách tham khảo, phiếu học tập; tranh ảnh, biểu đồ liên quan đến hiện tượng tự nhiên trong bài viết. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu: Kết nối – tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến thức về kiểu bài, kết nối kiến thức trong cuộc sống vào nội dung của bài học b. Nội dung hoạt động: HS trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm: Phần điền phiếu K-W-L của HS. d. Tổ chức thực hiện hoạt động: Bước 1: Giao nhiệm vụ học tập: Nhóm 2 HSđiền thông tin vào cột K-W trong bảng sau: Phiếu học tập 01: K W L (Điều tôi đã biết) (Điều tôi muốn (Điều tôi học tìm hiểu) được) Ghi lại ít nhất một Ghi lại ít nhất một Sau khi học xong, điều em đã biết về điều em muốn tìm em hãy ghi lại bài văn thuyết hiểu trong bài học ngắn gọn những minh về một danh này kiến thức trọng tâm lam thắng cảnh bản thân thu nhận được Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Cá nhân HS suy nghĩ, điền vào cột K và cột W, sau đó trao đổi với bạn cùng nhóm. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: Đại diện các nhóm nêu câu trả 5 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
6. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... lời. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng kết ý kiến của các nhóm, dẫn dắt vào bài học. * GV dẫn dắt vào bài - GV nêu vấn đề qua câu hỏi: Trong cuộc sống hàng ngày, người ta thường viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh trong những tình huống nào? (1-2 HS trả lời) - Người ta thường viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh khi viết bài thuyết trình, bài viết dự thi cuộc thi viết, bài giới thiệu địa điểm tham quan, du lịch, Ở lớp 8 các em đã được thuyết minh về một hiện tượng tự nhiên, giới thiệu về một cuốn sách. Với bài học này, các em tiếp tục vận dụng kiến thức, kĩ năng để thuyết minh về một danh lam thắng cảnh. Vậy chúng ta cần có kĩ năng nào và chuẩn bị những gì cho bài viết. Phần Viết hôm nay chúng ta sẽ rèn những kĩ năng của dạng bài này các em nhé! 2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 2.1: Định hướng a. Mục tiêu: HS hiểu trình bày được khái niệm bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh; nắm rõ yêu cầu đối văn bản thuyết minh về một danh lam thắng cảnh đảm bảo yêu cầu về hình thức, nội dung. b. Nội dung: HS sử dụng sgk, chắt lọc kiến thức đã học, tiến hành trả lời các câu hỏi. c. Sản phẩm: Câu trả lời nhanh và đúng của HS. d. Tổ chức thực hiện: HĐ của GV và HS Dự kiến sản phẩm 6 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
7. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN 1. Định hướng NV1: Hướng dẫn HS tìm 1.1. Thế nào là bài văn hiểu định hướng về kiểu thuyết minh về một danh bài lam thắng cảnh Bước 1: GV giao nhiệm - Thuyết minh về một danh vụ: lam thắng cảnh là văn bản thông tin, nhằm cung cấp cho 1. GV yêu cầu HS đọc Định người đọc về một danh lam hướng, để trả lời câu hỏi: thắng cảnh trên nhiều phương Thế nào là bài văn thuyết diện: minh về một danh lam thắng + Nêu lên đặc điểm nổi bật cảnh? của thắng cảnh đó (vị trí tọa * Thực hiện nhiệm vụ: Cá lạc, lịch sử hình thành, đặc nhân HS thực Bước 2: HS điểm cảnh quan, ) thực hiện nhiệm vụ: + Phân tích, làm sáng tỏ vẻ + HS suy nghĩ phần tri thức đẹp và giá trị (vật chất và tinh về kiểu bài trong SGK) thần) của di sản được giới + GV quan sát, khuyến khích thiệu; Bước 3: Báo cáo, thảo luận + Các hướng dẫn và lưu ý đối với khách khi đến tham + 1-2 HS phát biểu. quan, + Các HS còn lại lắng nghe, nhận xét, bổ sung nếu cần. Bước 4: Đánh giá, chuẩn kiến thức GV góp ý cho câu trả lời của HS, hứớng dẫn HS kết luận vấn đề Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh thuộc loại VB thông tin, được viết nhằm cung cấp thông tin cho người đọc về một danh lam thắng cảnh trên các phương 7 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
8. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... diện: vị trí toạ lạc; lịch sử hình thành; đặc điểm kiến trúc, cảnh quan,...; giá trị; cách thức tham quan; 8 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
9. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... NV2: Tìm hiểu những điều 1. 2. Để viết bài văn thuyết cần chú ý khi viết bài văn minh về một danh lam thuyết minh về một danh thắng cảnh, cần chú ý: lam thắng cảnh - Xác định danh lam thắng HOẠT ĐỘNG THẢO cảnh cần giới thiệu. LUẬN CẶP ĐÔI - Tìm hiểu và ghi chép các Bước 1: GV giao nhiệm thông tin quan trọng cần giới vụ: thiệu về danh lam thắng cảnh đó. Dựa vào phần Định hướng (SGK/74) - Triển khai bài văn thuyết minh về một danh lam thắng Để viết được bài văn thuyết cảnh theo bố cục ba phần, nội minh về một danh lam thắng dung cụ thể của mỗi phần kết cảnh, em cần chú ý điều gì? hợp thuyết minh với các phương thức biểu đạt, phương Bước 2: HS thực hiện tiện ngôn ngữ với hình ảnh nhiệm vụ: - Liên hệ và kết nối với những - Tổ chức chia sẻ cặp đôi hiểu biết, trải nghiệm của cá theo câu hỏi (dựa vào phần nhân về danh lam thắng cảnh trong nước và thế giới để viết định hướng trong SGK) bài văn sinh động, giàu sức - GV quan sát, khuyến khích thuyết phục. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Đại diện một số cặp đôi phát biểu. - Các HS còn lại lắng nghe, nhận xét, bổ sung nếu cần. Bước 4: Đánh giá, chuẩn kiến thức GV nhận xét, chuẩn kiến thức Hoạt động 2.2. Thực hành a. Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để thực hiện 9 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
10. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... bài tập GV giao: - Trình bày được cách thức đánh giá kĩ năng viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử. b. Nội dung: Chắt lọc kiến thức SGK, câu hỏi trong sách để viết. c. Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS. d. Tổ chức thực hiện: GV kiểm tra việc thực hiện phiếu học tập 02 ở nhà của HS (đã giao từ tiết trước) HĐ của GV và HS Dự kiến sản phẩm 10 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
11. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... NV1: Thực hành viết 2. Thực hành theo các bước 2.1. Thực hành viết theo các bước Bước 1: Chuyển a. Cho đề bài: Trong bài hát “Việt Nam giao nhiệm vụ quê hương tôi” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận có - GV nêu vấn đề: đoạn: + Cho đề bài sau: (như “Bạn ơi hãy đến quê hương chúng tôi bên) Ngắm mặt biển xanh xa tít chân trời + Các em thực hiện Nghe sóng vỗ dạt dào biển cả nhiệm vụ theo bàn: đọc SGK, thực hiện Vút phi lao gió thổi bên bờ các yêu cầu trong Buồm vươn cánh vượt sóng ra ngoài khơi bảng kiến thức sau: Trong nắng hồng bừng lên sáng ngời”. Từ cảm hứng tự hào về quê hương nêu Phiếu học tập 02 trên, em hãy viết một bài văn thuyết minh Các Nội dung giới thiệu một danh lam thắng cảnh của bước Việt Nam mà em yêu thích. Chuẩn Ví dụ: Thuyết minh về khu di tích quốc gia bị Đại thi hào Nguyễn Du Tìm ý Tìm b. Các bước thực hành viết và lập ý Các Nội dung dàn ý Lập MB bước dàn TB ý KB Viết Kiểm tra và chỉnh sửa Bước 2: Thực hiện 11 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
12. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... nhiệm vụ Chuẩn - Đọc kĩ đề,gạch chân từ chìa bị khóa. HS đọc SGK, thực hiện nhiệm vụ theo - Xác định yêu cầu đề: nhóm bàn + Kiểu bài: Thuyết minh về một Bước 3: Báo cáo, danh lam thắng cảnh thảo luận + Đối tượng thuyết minh: Khu di - HS chia sẻ câu trả tích quốc gia đại thi hàoNguyễn lời. Du/ phân biệt với di tích lịch sử (là những công trình do con - HS khác quan sát, người tạo nên) nghe và nhận xét, bổ sung. + Phạm vi kiến thức: kiến thức địa lí, lịch sử về khu di tích lịch Bước 4: Đánh giá, sử, khu lưu niệm Nguyễn Du kết luận + Xác định cách triển khai, trình - GV nhận xét, chốt bày thông tin cho bài viết (theo kiến thức. trình tự thời gian, không gian, nguyên nhân – kết quả hay phân loại đối tượng, 12 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
13. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... Tìm ý Tìm - Cách làm: Đặt ra các và lập ý câu hỏi. dàn ý - Một số câu hỏi: + Khu di tích được giới thiệu ở đâu? Có thể đến địa điểm này bằng cách nào? + Khu di tích này có gì đặc sắc (đẹp, hấp dẫn, độc đáo)? + Giá trị vật chất và tinh thần của khu di tích này là gì? + Cần làm gì để bảo vệ và phát huy giá trị của khu di tích nầy? Lập MB - Giới thiệu khái dàn quát về khu di tích ý quốc gia đặc biệt Đại thi hào Nguyễn Du 13 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
14. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... TB - Lần lượt trình bày các thông tin về đặc điểm của khu di tích. + Vị trí: khu di tích Nguyễn Du cách thành phố Vinh 8 km, cách tp Hà Tĩnh 50 km + Khu di tích quốc gia đặc biệt Nguyễn Du tọa lạc trên diện tích hơn 4 ha, nằm bên quốc lộ 8B thuộc Thị trấn Tiên Điền, huyện Nghi Xuân. Bao gồm quần thể các di tích của dòng họ Nguyễn với bề dày lịch sử trên 400 năm. + Nơi đây du khách có dịp tìm hiểu thêm về cuộc đời và sự ghiệp của Nguyễn Du đồng thời là dịp tìm hiểu thêm về dòng họ Nguyễn Tiên Điền. + Giá trị (vật chất và tinh thần) của khu lưu niệm + + Là điểm du 14 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
15. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... lịch hấp dẫn giúp phát triển kinh tế cho địa phương + + Là điểm tham quan du khách có dịp ngắm nhìn phong cảnh nơi đây ,vừa có dịp tìm hiểu thêm về giá trị văn hóa lịch sử tính nhân văn của quần thể di tích Nguyễn Tiên Điền ..giúp chúng ta tìm hiểu về nguồn gốc quá trình hình thành phát triển truyền thống văn hóa khoa bảng của dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền, cũng như việc nhìn nhận về cuộc đời sự nghiệp những đóng góp NV2: Rèn luyện kĩ của Đại thi hào năng viết: miêu tả và Nguyễn Du và tự sự trong văn dòng họ Nguyễn thuyết minh Tiên Điền cho nền văn học Việt Bước 1: Chuyển giao Nam.Đây là nguồn nhiệm vụ tư liệu đáng tin cậy, * GV nêu vấn đề: để tìm hiểu về tín ngưỡng ,phong tục - Phần a. Cách thức: tập quán, đời sống Theo dõi mục a/tr 72. văn hóa tinh thần 15 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
16. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... + Chỉ ra vai trò của của làng quê Tiên yếu tố kể và tả của Điền nói riêng, văn mọt VB thuyết minh hóa làng xã Việt về danh lam thắng Nam nói chung cảnh đã học. rong sự phát triển lịch sử dân tộc + Vậy cách thức đưa yếu tố miêu tả và tự sự + Những việc cần và VB thuyết minh làm để bảo vệ và như thế nào? phát huy giá trị của khu di tích lịch sử: - Phần b. Bài tập: luôn có ý thức bảo Đọc bài tập SGK, tr vệ môi trường, , 72 không có những + Các em thực hiện hành vi làm tổn hại nhiệm vụ theo bàn, khu di tích, cư xử các yêu cầu sau: lịch sự với người + Yếu tố hình thức dân... nào được người viết phân tích trong đoạn KBĐánh giá khái quát văn? về khu di tích; bày + Tìm các ý đã được tỏ suy nghĩ tình người viết triển khai cảm về khu di tích trong đoạn văn. (có thể đưa ra lời mời gọi...) + Hình thức của truyện gồm có những Viết Viết theo dàn ý đã xây dựng. yếu tố nào? Cần lưu ý Kiểm Đọc lại bài viết. điều gì khi phân tích tra và yếu tố hình thức Đối chiếu với mục 1. Định chỉnh truyện? hướng và Dàn ý để phát hiện và sửa sửa lỗi. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ c. Bảng kiểm đối chiếu bài viết HS đọc SGK, thực Bảng kiểm poster hoặc infographic hiện nhiệm vụ theo giới thiệu về danh lam thắng cảnh yêu nhóm bàn. thích 16 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
17. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... Bước 3: Báo cáo, Tiêu chí Đạt Chưa thảo luận đạt - HS chia sẻ câu trả Mở bài Nêu tên được lời. danh lam thắng - HS khác quan sát, cảnh yêu thích nghe và nhận xét, bổ Giới thiệu khái sung. quát về danh lam Bước 4: Đánh giá, thắng cảnh kết luận Thân Trình bày có hệ - GV nhận xét, chốt bài thống những kiến thức. thông tin liên quan đến các phương GV cho HS tham khảo diện khác nhau tùy ý một vài đoạn văn của danh lam ở phần bài viết tham thắng cảnh khảo (phía dưới) Kết hợp thuyết minh với yếu tố miêu tả, biểu cảm, tự sự, ... Kết bàiĐánh giá khái quát về danh lam thắng cảnh Bày tỏ suy nghĩ tình cảm của người viết về danh lam thắng cảnh Đưa ra lời mời gọi tham quan (nếu cần) Hình thức Bố cục cân đối, và hài hoà 17 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
18. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... Diễn đạt – Nhan đề và các đề mục để làm nổi bật thông tin chính – Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ hiệu quả để làm rõ thông tin Sử dụng hiệu quả cách trình bày thông tin Chú thích tên cho các phương tiện phi ngôn ngữ và nguồn trích dẫn nếu có Diễn đạt mạch lạc - Lỗi về trình bày chính tả, dùng từ và diễn đạt - Lỗi về ý: Thiếu ý, lặp ý, lạc ý ... Đánh giá - Bài viết đáp ứng chung yêu cầu mức độ nào? - Bản thân em thấy hứng thú hoặc khó khăn nào nhất trong quá trình thực hành viết? 18 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
19. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... 3. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức bài học vào giải quyết tình huống trong thực tiễn. b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ. c. Sản phẩm: Đoạn văn của học sinh (Sau khi đã được GV góp ý, nhận xét và chỉnh sửa). d. Tổ chức thực hiện Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) (1): Giáo viên chiếu bài văn tham khảo cho HS theo dõi, nhận xét và rút kinh nghiệm cho bản thân khi viết bài. Yêu cầu: Đặt nhan đề và các đề mục cho bài viết. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ GV gợi ý cho HS bằng việc bám sát bài tham khảo. HS tự chọn một ý phù hợp, suy nghĩ cá nhân và viết bài văn theo các bước. Bước 3: Báo cáo, thảo luận GV giao nhiệm vụ kiểm tra ở tiết học sau. HS thực hiện nhiệm vụ tại nhà. Bước 4: Đánh giá, kết luận. GV kiểm tra vào tiết học hôm sau. GV cho HS tham khảo (Phía dưới phần bài viết tham khảo). C. Kết luận. Có thể nói,dạy viết theo quy trình: Giúp HS chuẩn bị cho các tình huống cần thực hiện kĩ năng viết trong đời sống: trong thực tế, mỗi chúng ta đều phải thực hiện những nhiệm vụ viết để đáp ứng yêu cầu giao tiếp nào đó, chẳng hạn viết để đăng trang web của trường, cơ quan, viết để đăng báo; viết blog; viết bài quảng bá; viết nội dung chuẩn bị cho thuyết trình, Để có ý tưởng viết cho những văn bản này, rõ ràng ta không thể ngồi xuống viết ngay được, mà đó phải là một quá trình từ chuẩn bị viết, tìm ý tưởng, lập dàn ý, viết bài, sửa đi sửa lại rồi mới công bố. Như vậy, môn Ngữ văn cần trang bị cho học sinh hiểu biết về quy trình viết để biết cách tạo lập văn bản trong bất kì tình huống nào trong đời sống. Ngoài ra còn Giúp hình thành kĩ năng viết, học sinh nắm được 19 of 20 3/6/2025, 4:14 PM
20. Chuyên đề: Hướng dẫn học sinh viết bài văn thuyết minh Qua hoạt động... thao tác và các lưu ý khi thực hiện thao tác đối với từng bước trong quy trình: giúp HS hiểu biết về cách thức tạo lập văn bản, chủ động trong quá trình viết. Nếu chỉ dạy như hiện nay, khi đối diện với một tình huống viết, HS thường lúng túng, không biết bắt đầu từ đâu, và các em thường hay tìm sự trợ giúp ở văn mẫu. Điều này không những không giúp cho học sinh phát triển về kĩ năng viết, mà còn triệt tiêu sự sáng tạo của các em. Với cách dạy theo quy trình viết, khi đối diện với một nhiệm vụ viết, một tình huống giao tiếp cần viết, HS sẽ biết các thao tác cần làm ở từng bước và thuận lợi trong quá trình viết;nhất là văn thuyết minh. Rất mong nhận được sự trao đổi góp ý của đồng nghiệp. Tác giả:Trường THCS Tiên yên 20 of 20 3/6/2025, 4:14 PM