Giáo án Toán 6 - Chương IV, Bài 1: Thu thập, tổ chức, biểu diễn, phân tích và xử lí dữ liệu (4 tiết)

Nội dung text: Giáo án Toán 6 - Chương IV, Bài 1: Thu thập, tổ chức, biểu diễn, phân tích và xử lí dữ liệu (4 tiết)

1. Ngày soạn: / / Ngày dạy: / / CHƯƠNG IV. MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT BÀI 1: THU THẬP, TỔ CHỨC, BIỂU DIỄN, PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÍ DỮ LIỆU (4 TIẾT) I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau: - Thực hiện được việc thu thập, phân loại theo các tiêu chí cho trước từ những nguồn: bảng biểu, kiến thức trong các môn khác. - Nhận biết được tính hợp lí của dữ liệu theo các tiêu chí đơn giản. - Đọc và mô tả thành thạo các dữ liệu ở dạng: bảng thống kê; biểu đồ tranh; biểu đồ cột đơn. - Lựa chọn và biểu diễn được dữ liệu vào bảng thống kê, biểu đồ thích hợp. 2. Năng lực Năng lực chung: Góp phần tạo cơ hội để HS phát triển một số năng lực toán học như: Năng lực tư duy và lập luận toán học; năng lực giao tiếp toán học. Năng lực riêng: - Nhận ra và giải quyết được những vấn đề đơn giản hoặc nhận biết những quy luật đơn giản dựa trên phân tích các số liệu thu được ở dạng: bảng thống kê; biểu đồ tranh; biểu đồ cột đơn. - Nhận biết được mối liên hệ giữa thống kê với những kiến thức trong các môn học ở chương trình lớp 6. 3. Phẩm chất - Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác. Tư duy các vấn đề toán học một cách lôgic và hệ thống.
2. - Biết quy lạ về quen, có tinh thần trách nhiệm hợp tác xây dựng cao. - Chăm chỉ tích cực xây dựng bài. - Hình thành tư duy logic, lập luận chặt chẽ, và linh hoạt trong quá trình suy nghĩ. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1 - GV - Giáo án, SGK, SGV - Thước kẻ, biểu đồ, bảng thống kê trên giấy A0, hình ảnh hoặc video liên quan đến biểu đồ cột đơn để minh họa cho bài học được sinh động. 2 - HS - SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đọc trước bài mới, đồ dùng học tập III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU) a) Mục tiêu: - Giúp HS định hướng được nội dung chính của bài học là thu thập, tổ chức, biểu diễn, phân tích và xử lí số liệu. - Tạo tâm thế, hứng thú cho HS bước vào bài học mới b) Nội dung: HS thực hiện các yêu cầu dưới sự hướng dẫn của GV. c) Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi mở đầu. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - GV giới thiệu tiến trình thống kê đã học ở bậc tiểu học - GV chiếu bản đồ về dân số 2018 của các tỉnh ở khu vực Tây Nguyên, yêu cầu HS quan sát và trả lời câu hỏi: + Trong các tỉnh ở khu vực Tây Nguyên, tỉnh nào có dân số nhiều nhất? Tỉnh nào có dân số ít nhất?
3. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS lắng nghe GV giới thiệu, quan sát bản đồ và trả lời câu hỏi Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới. B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI Hoạt động 1: Thu thập, tổ chức, phân tích và xử lí dữ liệu a) Mục tiêu: - Giúp HS ôn lại một số kiến thức về thống kê - Phân tích và xử lí được số liệu thống kê b) Nội dung: HS đọc SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV. c) Sản phẩm: HS nắm vững kiến thức, kết quả của HS. d) Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I. Thu thập, tổ chức, phân tích và - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi nêu một số cách xử lí dữ liệu thu thập, phân loại, kiểm đếm, ghi chép số liệu thống Sau khi thu thập, tổ chức, phân loại, kê đã học ở tiểu học. biểu diễn dữ liệu bằng bảng hoặc - GV yêu cầu HS đọc và ghi nhớ nội dung trong khung biểu đồ, ta cần phân tích và xử lí kiến thức trọng tâm. các dữ liệu đó để tìm ra những thông tin hữu ích và rút ra kết luận. - GV cho HS đọc, phân tích các VD1, 2, 3 trong SGK và đọc phần kiến thức bổ sung ở các khung lưu ý. * Lưu ý: - GV yêu cầu HS trao đổi, thảo luận cặp đôi và hoàn thành Luyện tập 1 vào vở.
4. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: - Ta có thể nhận biết được tính hợp - HS theo dõi SGK, chú ý nghe, hiểu, thảo luận, trao lí của dữ liệu thống kê theo những đổi và hoàn thành các yêu cầu. tiêu chí đơn giản. - GV: quan sát và trợ giúp HS. - Dựa vào thống kê, ta có thể nhận biết được tính hợp lí của kết luận đã Bước 3: Báo cáo, thảo luận: nêu ra. - Hoạt động nhóm: Các nhóm treo bảng, đại diện các Luyện tập 1: nhóm trình bày kết quả. Các nhóm khác chú ý nghe, nhận xét, bổ sung. Khi tiến hành thống kê, cần thu thập dữ liệu về ngày, tháng, năm - Cá nhân: giơ tay phát biểu trình bày sinh của các bạn trong lớp và số Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát, nhận bạn có cùng tháng sinh xét quá trình hoạt động của các HS + Đối tượng thống kê là ngày, - GV giải thích nội dung trong khung kiến thức trọng tháng, năm sinh của các bạn trong tâm, nhấn mạnh với HS: Sau khi thu thập, tổ chức, lớp và số bạn có cùng tháng sinh phân loại, biểu diễn dữ liệu, cần phân tích và xử lí + Tiêu chí thống kê là các bạn trong chúng để tìm ra thông tin hữu ích, cần thiết. lớp - GV nhắc lại và giải thích kĩ các khái niệm: đối tượng thống kê, tiêu chí thống kê theo tiêu chí. Hoạt động 2: Biểu diễn dữ liệu a) Mục tiêu: - HS biểu diễn được dữ liệu dưới dạng bảng số liệu, biểu đồ tranh, biểu đồ cột b) Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV. c) Sản phẩm: HS nắm vững kiến thức, kết quả của HS. d) Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: II. Biểu diễn dữ liệu
5. - GV giới thiệu nhờ việc biểu diễn dữ liệu, ta có thể 1. Bảng số liệu phân tích và xử lí được các dữ liệu đó. - Biểu diễn dữ liệu dưới dạng bảng. - GV chia cả lớp thành 3 nhóm, thảo luận hoàn thành bảng số liệu thể hiện đủ đối tượng các nhiệm vụ, mỗi nhóm thực hiện một nhiệm vụ: thống kê, tiêu chí thống kê và số liệu + Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu bảng số liệu thống kê. Quan sát bảng số liệu ở trang 6, đọc và mô tả lại bảng 2. Biểu đồ tranh số liệu đô. - Biểu diễn dữ liệu dưới dạng hình + Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu biểu đồ tranh ảnh. Biểu đồ tranh thể hiện đủ đối tượng thống kê, tiêu chí thống kê và Quan sát biểu đồ tranh ở hình 1 trang 6, đọc và mô tả số liệu thống kê. biểu đồ đó. 3. Biểu đồ cột + Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu biểu đồ cột - Biểu diễn dữ liệu dưới dạng cột. Quan sát biểu đồ cột ở hình 2 trang 7, đọc và mô tả Biểu đồ cột thể hiện đủ đối tượng biểu đồ cột đó thống kê, tiêu chí thống kê và số liệu - GV yêu cầu HS đọc và phân tích ví dụ 4, đọc và ghi thống kê. nhớ kiến thức bổ sung ở phần lưu ý * Lưu ý: - GV yêu cầu HS bắt cặp theo bàn trao đổi hoàn thành Dựa vào thống kê, ta có thể bác bỏ bài Luyện tập 2 kết luận đã nêu ra. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Luyện tập 2 - HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, a) Đối tượng thống kê là số lượng hoàn thành các yêu cầu, hoạt động nhóm hoàn thành mỗi loại dụng cụ học tập đó các yêu cầu của GV giao Tiêu chí thống kê là các dụng cụ học - GV: quan sát và trợ giúp HS. tập của 10 học sinh tổ Hai lớp 6E Bước 3: Báo cáo, thảo luận: b) Biểu đồ dữ liệu thông kê - Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận các nhóm khác nhận xét, bổ sung Dụng cụ Số lượng Bước 4: Kết luận, nhận định: Bút 18
6. - GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm : Thước thẳng 10 + Bảng số liệu, biểu đồ tranh, biểu đồ cột thể hiện đủ đối tượng thống kê, tiêu chí thống kê và số liệu thống Compa 5 kê. Ê ke 9 C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Học sinh củng cố lại kiến thức thông qua một số bài tập. b) Nội dung: HS dựa vào kiến thức đã học vận dụng làm BT c) Sản phẩm: Kết quả của HS. d) Tổ chức thực hiện: - GV yêu cầu HS hoàn thành các bài bập 2, 4, 5 trong SGK trang 9 - HS thảo luận hoàn thành bài toán dưới sự hướng dẫn của GV: Bài 2: a) Đối tượng thống kê: số đo chiều cao của học sinh Tiêu chí thống kê: học sinh trong tổ của Châu lớp 6B b) Bạn Châu liệt kê như vậy chưa hợp lí vì với cách này, giáo viên sẽ khó biết được những bạn nào có chiều cao bằng nhau, chiều cao cao nhất, chiều cao thấp nhất Bảng thống kê chiều cao của các bạn nhóm Châu: Số đo chiều cao (cm) 138 140 142 146 150 151 154 252 Số lượng (HS) 1 2 1 1 1 1 2 1 c) Số đo chiều cao trung bình của bốn bạn thấp nhất trong cùng tổ với bạn Châu là: (138 + 140 x 2 + 142) : 4 = 140 cm Bài 4: a) Tháng 1 hệ thống siêu thị bán được nhiều thịt lợn nhất
7. b) Tỉ số của lượng thịt lợn bán ra trong tháng 1 và tổng lượng thịt lợn bán ra trong cả bốn tháng 40 1 = 120 3 Bài 5: Biểu đồ hình 5 biểu diễn lượng mưa ở Bắc bán cầu, biểu đồ hình 6 biểu diễn lượng mưa ở Nam bán cầu. Vì lượng mưa từ tháng 5 đến tháng 10 ở hình 5 lớn hơn. - GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và tuyên dương nhóm học sinh có câu trả lời tốt nhất. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a) Mục tiêu: HS nắm kĩ nội dung vừa được học b) Nội dung: GV ra bài tập, HS hoàn thành c) Sản phẩm: KQ của HS. d) Tổ chức thực hiện: - GV nhấn mạnh HS phải đọc và mô tả được bảng số liệu, biểu đồ tranh và biểu đồ cột đơn. - GV yêu cầu HS tự tìm hiểu các biểu đồ trên báo chí, internet, sau đó đọc và mô tả các kết quả - HS thực hiện yêu cầu của GV * HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - Ghi nhớ kiến thức trong bài. - Hoàn thành các bài tập còn lại SGK (Bài 1, 3, 6) và các bài tập trong SBT - Chuẩn bị bài mới “ Biểu đồ kép”.