Ôn tập Tiếng Việt 5 - Chủ đề: Tổng hợp bài tập về câu ghép

Nội dung text: Ôn tập Tiếng Việt 5 - Chủ đề: Tổng hợp bài tập về câu ghép

1. TỔNG HỢP BÀI TẬP VỀ CÂU GHÉP I. Ghi nhớ: Dựa v{o đặc điểm cấu tạo, c}u có thể chia ra th{nh c}u đơn v{ c}u ghép. 1. Câu đơn: - Xét về cấu tạo chỉ gồm một nòng cốt c}u (bao gồm hai bộ phận chính l{ CN v{ VN). 2. Câu ghép: - L{ c}u do nhiều vế ghép lại. Mỗi vế c}u ghép thường có cấu tạo giống một c}u đơn (có đủ CN, VN ) v{ thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế c}u kh|c. - Có 2 c|ch nối c|c vế c}u trong c}u ghép: - C|ch 1: Nối bằng c|c từ có t|c dụng nối. - C|ch 2: Nối trực tiếp (không dùng từ nối). Trong trường hợp n{y, giữa c|c vế c}u cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm. 3. Tìm hiểu thêm về câu đơn: C}u đơn có thể chia th{nh 3 loại: c}u đơn bình thường, c}u đơn đặc biệt v{ c}u rút gọn. - C}u đơn bình thường l{ c}u đơn có đủ 2 bộ phận chính l{m nòng cốt c}u. - C}u đơn rút gọn l{ c}u đơn không có đầy đủ cả 2 bộ phận chính l{m nòng cốt c}u (một bộ phận, đôi khi cả 2 bộ phận của c}u đ~ bị lược bỏ trong khi đối thoại. Song khi cần thiết, ta có thể ho{n thiện lại c|c bộ phận đ~ bị lược bỏ). Ví dụ: + Lan ơi, bao giờ lớp ta lao động? + S|ng mai. (Nòng cốt c}u đ~ bị lược bỏ. Ho{n thiện lại: S|ng mai, lớp ta lao động) - C}u đơn đặc biệt l{ c}u chỉ có một bộ phận l{m nòng cốt, không x|c định được đó l{ bộ phận gì. Kh|c với c}u rút gọn, người ta không thể x|c định được bộ phận l{m nòng cốt của c}u đặc biệt l{ CN hay VN. C}u đặc biệt dùng để biểu lộ cảm xúc hoặc nêu nhận xét về một sự vật, hiện tượng. Ví dụ: + T}m! T}m ơi! (kêu, gọi) + Ôi! Vui qu|! (bộc lộ cảm xúc, tình cảm, th|i độ) + Ngày 8.3.1989. Hôm nay mẹ rất vui. (x|c định thời gian)
2. + Mưa. (x|c định cảnh tượng) + H{ Nội. (x|c định nơi chốn) + Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.(liệt kê sự vật, hiện tượng) Lưu ý: C}u đặc biệt kh|c với c}u đảo CN - VN: C}u đặc biệt thường chỉ sự tồn tại, xuất hiện. Còn c}u đảo C - V thường l{ c}u miêu tả, có dụng ý nghệ thuật, đảo để nhấn mạnh. Ví dụ: + Trên trời, có đ|m m}y xanh. (C}u đặc biệt) + Mưa! Mưa! (C}u đặc biệt) + Đẹp vô cùng tổ quốc của chúng ta. (C}u đảo CN - VN) + (Hôm nay trời thế n{o?) + Mưa. (C}u rút gọn) (Chú ý: Dạng c}u rút gọn v{ c}u đặc biệt không đưa v{o chương trình tiểu học) BÀI TẬP 1. Phân tích các câu sau và cho biết chúng là câu đơn hay câu ghép (Bằng cách gạch 1 gạch dưới chủ ngữ, 2 gạch dưới vị ngữ và khoanh tròn quan hệ từ nối các vế câu). a. Nhờ bác lao công, sân trường luôn sạch sẽ. b. Vì học giỏi, tôi đ~ được bố thưởng quà. c. Nhờ An học giỏi mà bạn được thưởng quà. d. Nhờ tôi đi học sớm mà tôi tránh được trận mưa rào. e. Do không học bài, tôi đ~ bị điểm kém. f. Tại tôi mà cả lớp đ~ bị mất điểm thi đua. g. Vì nhà nghèo mà cậu ấy phải bỏ học. h. Nhờ tập tành đều đặn, Dế Mèn rất khoẻ. i. Vì thành tích của lớp, c|c bạn ấy đ~ thi đấu hết mình. j. Vì Dế Mèn tập tành đều đặn nên nó rất khoẻ. k. Vìsựcổvũcủalớp, c|cbạnấythiđấurấtnhiệttình. l. Tuy Lan họcgiỏinhưngbạnấykhônghềkiêucăng. m. Tuy Lan học giỏi nhưng bạn ít khi đạt điểm cao. n. Tuy rét nhưng các bạn ấy vẫn đi học đều. o. Mặcdù nhà nghèo nhưng bạn ấy vẫn học giỏi. p. Lan không chỉ học giỏi mà chị ấycòn hay giúp đỡ bạn bè. q. Nếu thời tiết khắc nghiệt, bà con quê tôi sẽ không còn gì đểăn. r. Nếu mưa, chúng tôi sẽ ở lại nhà.
3. s. Tôi về đến nhà thì trời đổ mưa rào. t. Chúng tôi phấn đấu học giỏi để thầy cô vui lòng. u. Thầy cô rất vui lòng khi chúng tôi phấn đấu học giỏi. v. Chúng tôi phấn đấu học giỏi, thầy cô vui lòng. w. Anh ấy đi học bằng chiếc xe máy màu đỏ. x. Vừa đi làm mà anh ấy đ~ mua được xe máy. y. Chưa sáng rõ, b{ con đ~ ra đồng làm việc. z. Mặt trời chưa lên, b{ con đ~ ra đồng làm việc. II. Đặt câu ghép có sử dụng các cặp quan hệ từ sau: 1. Nếu thì 2. Mặc dù nhưng 3. Vì nên 4. Hễ thì 5. Không những m{ 6. Nhờ m{ 7. Tuy nhưng
4. II - BÀI TẬP TỰ LUYỆN Bài 1: H~y cho biết c|c c}u trong đoạn văn sau l{ c}u đơn hay c}u ghép. Tìm CN v{ VN của chúng. Đêm xuống, mặt trăng tròn v{nh vạnh. Cảnh vật trở nên huyền ảo. Mặt ao sóng s|nh, một mảnh trăng bồng bềnh trên mặt nước. Bài 2: Ph}n c|c loại c}u dưới đ}y th{nh 2 loại: C}u đơn v{ c}u ghép. Tìm CN v{ VN của chúng. a) Mùa thu năm 1929, Lý Tự Trọng về nước, được giao nhiệm vụ l{m liên lạc, chuyển v{ nhận thư từ, t{i liệu trao đổi với c|c đảng bạn qua đường t{u biển. b) Lương Ngọc Quyến hi sinh nhưng tấm lòng trung với nước của ông còn s|ng m~i. c) Mấy con chim ch{o m{o từ hốc c}y n{o đó bay ra hót r}m ran. d) Mưa / r{o r{o trên s}n gạch, mưa đồm độp trên phên nứa. Bài 3: Có thể t|ch c|c vế trong c}u ghép tìm được ở BT2 th{nh c|c c}u đơn được không, vì sao? Bài 4: Điền vế c}u còn thiếu v{o chỗ trống để ho{n th{nh c|c c}u ghép sau: a) Nó nói và . b) Nó nói rồi . c) Nó nói còn. d) Nó nói nhưng . Bài 5: Điền vế c}u còn thiếu v{o chỗ trống để ho{n chỉnh c|c c}u ghép sau : a) Lan học b{i, còn b) Nếu trời mưa to thì. c) , còn bố em l{ bộ đội. d) nhưng Lan vẫn đến lớp. Bài 6: Trong c|c c}u sau, c}u n{o không phải l{ c}u ghép: a) Em được mọi người yêu mến vì em chăm ngoan học giỏi. b) Vì em chăm ngoan học giỏi, em được mọi người yêu mến. c) Em muốn được mọi người yêu mến nên em chăm ngoan học giỏi. d) Nhờ em chăm ngoan học giỏi m{ em được mọi người yêu mến. Bài 7: H~y cho biết những c}u văn sau l{ c}u đơn hay c}u ghép. Tìm CN, VN của chúng:
5. a) Ánh nắng ban mai trải xuống c|nh đồng v{ng óng, xua tan dần hơi lạnh đầu đông. b) L{n gió nhẹ chạy qua, những chiếc l| lay động như những đốm lửa v{ng, lửa đỏ bập bùng ch|y. c) Nắng lên, nắng chan mỡ g{ trên những c|nh đồng lúa chín. Bài 8: X|c định TN, CN, VN của những c}u văn sau: a) Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh mông, chiếc xuồng của m| Bảy chở thương binh lặng lẽ trôi. b) Dưới bóng tre của ng{n xưa, thấp tho|ng m|i đình, m|i chùa cổ kính. Bài 9: Tìm trạng ngữ, CN v{ VN của những c}u văn trong đoạn văn sau: a) Mùa xu}n, l| b{ng mới nảy trông như những ngọn lửa xanh. Sang hè, l| lên thật d{y, |nh s|ng xuyên qua chỉ còn l{ m{u ngọc bích. Sang cuối thu, l| b{ng ngả th{nh m{u tía v{ bắt đầu rụng xuống. Qua mùa đông, c}y b{ng trụi hết l|, những chiếc c{nh khẳng khiu in trên nền trời x|m đục. b) Sự sống cứ tiếp tục trong }m thầm, hoa thảo quả nảy dưới gốc c}y kín đ|o v{ lăng lẽ. Ng{y qua, trong sương thu ẩm ướt v{ mưa r}y bụi mùa đông, những chùm hoa khép miệng bắt đầu kết tr|i. Dưới tầng đ|y rừng, tựa như đột ngột, những chùm thảo quả đỏ chon chót bỗng rực lên, bóng bẩy như chứa lửa, chứa nắng. III - GỢI Ý - ĐÁP ÁN PHẦN BÀI TẬP TỰ LUYỆN Bài 1: Đêm / xuống, mặt trăng / tròn v{nh vạnh. Cảnh vật / trở nên huyền ảo. Mặt ao / sóng s|nh, một mảnh trăng / bồng bềnh trên mặt nước. - Câu 1, 3: Câu ghép - C}u 2: C}u đơn - Lưu ý: Vế 2 của c}u 3 l{ một dạng trung gian giữa c}u đơn bình thường v{ c}u đơn đặc biệt Bài 2: a) Mùa thu năm 1929, Lý Tự Trọng / về nước, được giao nhiệm vụ l{m liên lạc, chuyển v{ nhận thư từ, t{i liệu trao đổi với c|c đảng bạn qua đường t{u biển. b) Lương Ngọc Quyến / hi sinh nhưng tấm lòng trung với nước của ông / còn s|ng mãi.
6. c) Mấy con chim ch{o m{o từ hốc c}y n{o đó bay ra / hót r}m ran. d) Mưa / r{o r{o trên s}n gạch, mưa / đồm độp trên phên nứa. - Câu ghép: b) và d) Bài 3: Không t|ch được, vì nội dung của c|c vế c}u có quan hệ mật thiết với nhau. Bài 6: Đều l{ c}u ghép. Bài 7: a) Ánh nắng ban mai / trải xuống c|nh đồng v{ng óng, xua tan dần hơi lạnh đầu đông. (C}u đơn) b) L{n gió nhẹ / chạy qua, những chiếc l| /lay động như những đốm lửa v{ng, lửa đỏ bập bùng ch|y. (C}u ghép) c) Nắng / lên, nắng /chan mỡ g{ trên những c|nh đồng lúa chín. (C}u ghép) Bài 8: a) Trong đêm tối mịt mùng, trên dòng sông mênh mông, chiếc xuồng của m| Bảy chở thương binh / lặng lẽ trôi. b) Dưới bóng tre của ng{n xưa, thấp tho|ng /m|i đình, m|i chùa cổ kính. Lưu ý: C}u b) l{ c}u đảo C -V Bài 9: a) Mùa xu}n,// l| b{ng mới nảy / trông như những ngọn lửa xanh. Sang hè,// l| / lên thật d{y, |nh s|ng xuyên qua / chỉ còn l{ m{u ngọc bích. Sang cuối thu,// l| b{ng / ngả th{nh m{u tía v{ bắt đầu rụng xuống. Qua mùa đông,// c}y b{ng / trụi hết l|, những chiếc c{nh khẳng khiu / in trên nền trời x|m đục. b) Sự sống / cứ tiếp tục trong }m thầm, hoa thảo quả / nảy dưới gốc c}y kín đ|o và lăng lẽ. Ng{y qua, trong sương thu ẩm ướt v{ mưa r}y bụi mùa đông,// những chùm hoa khép miệng / bắt đầu kết tr|i. Dưới tầng đ|y rừng, tựa như đột ngột,// những chùm thảo quả đỏ chon chót / bỗng rực lên, bóng bẩy như chứa lửa, chứa nắng. LINK XEM THỬ TÀI LIỆU HAY BẬC TIỂU HỌC (nhấp vào link) FjJpvxV?usp=sharing