Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Bài số 10: Đồng chí

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Bài số 10: Đồng chí

1. KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO CÙNG CÁC EM HỌC SINH! 11/18/2021 1
2. Chiến thắng Điện Biên phủ 11/18/2021 2
3. Chín năm làm một Điện Biên 11/18/2021 Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng 3
4. 11/18/2021 4
5. Tiết 42: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: - Chính Hữu tên khai sinh là Trần Đình Đắc (1926 - 2007), quê ở huyện Can Lộc,tỉnh Hà Tĩnh. - Làm thơ từ năm 1947,đề tài viết về người lính và chiến tranh với cảm xúc Chính Hữu (1948) dồn nén, hình ảnh giản dị, mộc mạc nhưng hàm xúc và giàu ý nghĩa biểu tượng. - Năm 2000,ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật . 11/18/2021 5 Chính Hữu (2001)
6. Tiết 42: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) 2. Tác phẩm: a.Hoàn cảnh sáng tác: Chiến dịch Việt Bắc-Thu Đông 1947 (từ 7/10 đến 22/12/1947) là một chiến dịch quân sự do quân đội Pháp thực hiện tại Việt Nam trong chiến tranh Đông Dương, nhằm phá tan cơ quan đầu não kháng chiến, tiêu diệt bộ đội chủ lực của Việt Minh.Nhưng dưới sự chỉ đạo của Đảng, với ý chí và tinh thần quả cảm, quân và dân ta đã làm thất bại cuộc tiến công của quân Pháp, góp phần đẩy mạnh phong trào chiến tranh du kích trên toàn chiến trường Việt Bắc. 11/18/2021 6
7. Tiết 42: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) 2. Tác phẩm: a.Hoàn cảnh sáng tác: -Bài thơ ‘Đồng chí” được sáng tác vào đầu năm 1948, sau chiến dịch Việt Bắc(thu đông-1947). -Trích trong tập “Đầu súng trăng treo”. -Là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng của văn học thời kháng chiến chống Pháp(1946- 1954) 11/18/2021 7
8. Tác phẩm của Chính Hữu 11/18/2021 8
9. Tiết 42: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) b.Thể thơ: Thơ tự do c.Đọc và tìm hiểu chú thích: 11/18/2021 9
10. ĐỒNG CHÍ Chính Hữu Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi người xa lạ Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, Gian nhà không mặc kệ gió lung lay Súng bên súng đầu sát bên đầu, Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ. Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh Đồng chí ! Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi. Áo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh vá Miệng cười buốt giá Chân không giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. 11/18/2021 194810
11. 11/18/2021 11
12. Tiết 42: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) b.Thể thơ: Thơ tự do c.Đọc và tìm hiểu chú thích: -Đồng chí: Người có cùng chí hướng,lí tưởng.Người cùng ở trong một đoàn thể chính trị hay một tổ chức c/m thường gọi nhau là “đồng chí”.Từ sau c/m tháng 8/1945 “đồng chí thành từ xưng hô quen thuộc trong các cơ quan,đoàn thể,đơn vị bộ đội. -Tri kỉ: đôi tri kỉ:đôi bạn thân thiết d.Bố cục: 11/18/2021 12
13. c.Bố cục: 3 đoạn Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, Cơ sở của tình đồng chí Súng bên súng, đầu sát bên đầu, Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ. Đồng chí! Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Gian nhà không mặc kệ gió lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi. Những biểu hiện của tình Áo anh rách vai đồng chí Quần tôi có vài mảnh vá Miệng cười buốt giá Chân không giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Biểu tượng của tình đồng chí 11/Đầu18/2021 súng trăng treo. 13
14. Tiết 42: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) II.Tìm hiểu chi tiết: 1. Cơ sở của tình đồng chí: Quê hương anh nước mặn đồng chua Bắt nguồn từ sự tương đồng về cảnh Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. ngộ,xuất thân nghèo khó => cùng giai Anh với tôi đôi người xa lạ cấpNhững nông người dân. lính xuất thân từ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, đâu?Từ những tầng lớp nào? cùng chung mục đích,lí tưởng;cùng Súng bên súng, đầu sát bên đầu, nhiệm vụ cùng chia sẻ mọi gian Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ. lao,niềm vui. Đồng chí! Tình đồng chí được nảy sinh từ đâu và được gắn bó như thế nào? 11/18/2021 14
15. Tiết 42: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) Thảo luận nhóm: Dòng thơ thứ 7 (Đồng chí!)có gì đặc biệt? Nêu ý nghĩa của dòng thơ ấy? 6 câu đầu 13 câu sau Những cơ sở làm Đồng chí! Những biểu hiện nên tình đồng chí của tình đồng chí Nối kết 2 đoạn thơ 11/18/2021=>“Đồng chí” là sự kết tinh cao độ của tình bạn,tình người. 15
16. KIỂM TRA BÀI CŨ Đọc thuộc lòng bài thơ “Đồng chí”.Phân tích cơ sở hình thành tình đồng chí? 11/18/2021 16
17. Tiết 43: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) 2. Những biểu hiện của tình đồng chí: Ruộng nương anh gửi bạn thân cày -> Đó là sự thông cảm sâu xa Gian nhà không mặc kệ gió lung lay những tâm tư ,nổi lòng của nhau. Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi. ->Cùng nhau chia sẻ những gian lao, Áo anh rách vai thiếu thốn. Nhất là cùng trải qua những Quần tôi có vài mảnh vá Họ sốngcơn trongsốt “Sốt hoàn run cảnhngười vầngnhư thếtrán nào? ướt Miệng cười buốt giá mồ hôi” Chân không giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. ->Tình cảm gắn bó sâu nặng của những người lính và sức mạnh của tình cảm ấy Theo emnhư điều được gì tiếp đã thêm giúp sức cho mạnh người vượt lính qua mọivượt gian quakhổ mọi gian khổ? Em có nhận xét gì về đặc điểm -Cấu11/18/2021 trúc các câu sóng đôi, đối ứng nhau->sự gắn bó,chia sẽ mọi 17cảnh ngộ giốngNhững nhaucấu ngườitrúccủa những của lính cácngười lên câuđường lính thơ? họ để lại sau lưng những gì?
18. Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội Những phố dài xao xác hơi may Người ra đi đầu không ngoảnh lại Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy ( Nguyễn Đình Thi,Đất nước) Nhớ đêm ra đi đất trời khói lửa Cả kinh thành nghi ngút cháy sau lưng Những chàng trai chưa trắng nợ anh hùng Hồn mười phương phất phơ cờ đỏ thắm Rách tả tơi rồi đôi giày vạn dặm Bụi trường chinh phai bạc áo bào hoa ( Chính Hữu, Ngày về) 11/18/2021 18
19. Giọt giọt mồ hôi rơi Trên má anh vàng nghệ Anh vệ quốc quân ơi Sao mà yêu anh thế! ( Tố Hữu,Cá nước) Tây tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá giữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm ( Quang Dũng,Tây tiến) 11/18/2021 19
20. Tiết 43: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) 3. Biểu tượng của tình đồng chí: Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. -> Hai câu thơ đầu,cho thấy hiện thực khắc nghiệt,khó khăn cuả người lính.Hình ảnh “Đầu súng trăng treo” mang ý nghĩa biểu tượng: súng và trăng là gần và xa,thực tại và thơ mộng,chất chiến đấu và chất trữ tình,chiến sỹ và thi sỹ Đó là các mặt bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính cách mạng. Còn có nhịp điệu lắc của một cái gì lơ lửng,chông chênh,trong sự bát ngát. -Là bức tranh đẹp về tình đồng chí,đồng đội của người lính,là biểu tượng đẹp về cuộc đời người chiến sĩ. Những câuPhân thơ tích gợi vẻcho đẹp em suyhiện nghĩthực gì và lãng mạn về người lính và cuộc đời? 11/18/2021 trong ba câu thơ cuối? 20
21. Tiết 43: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) IV. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành. Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng. 2. Ý nghĩa văn bản: Bài thơ ngợi ca tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu kháng chiến chống thực dân Pháp gian khổ. * Ghi nhớ: sgk/131 11/18/2021 21
22. BÀI TẬP CỦNG CỐ Khoanh tròn vào câu trả lời đúng : Câu 1 : Bài thơ “Đồng chí ” viết về đề tài gì ? a, Tình đồng đội c, Tình anh em b, Tình quân dân d, Tình bạn bè Câu 2: Bài thơ “Đồng chí” được viết theo thể thơ nào ? a, Tứ tuyệt Đường luật c, Tự do b, Thất ngôn bát cú Đường luật d, Lục bát Câu 3 : Hình tượng người lính được tác giả khắc hoạ qua những phương diện nào? a, Hoàn cảnh xuất thân. b, Điều kiện sống có nhiều thiếu thốn, gian lao. c, Tình cảm đồng đội thắm thiết sâu sắc. 11/18/2021 22 d, Cả a, b, c đều đúng.
23. Tiết 43: ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu) BàiHướng tập củngdẫn học cố: ở nhà: 1.Theo-Học thuộc em, vìbài sao thơ tác và giảtập lạiphân đặt tíchtên chobài thơ. bài thơ về tình đồng đội của những người lính là “ Đồng chí”? -Sưu tầm và tìm hiểu những bài thơ viết về người 2.Qualính bài thơ, em có cảm nhận gì về hình ảnh anh bộ đội thời kháng chiến chống Pháp? - Soạn bài “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” 1.Đồng chí là cùng chung chí hướng,lí tưởng.Đây là cách xưng hô của những người cùng trong một đoàn thể cách mạng.Vì vậy tình đồng chí là bản chất c/m của tình đồng đội và thể hiện sâu sắc tình đồng đội 2.Qua bài thơ về tình đồng chí,hiện lên vẻ đẹp bình dị mà cao cả của người lính c/m: +Đó là anh bộ đội xuất thân từ nông dân. +Những người lính c/m trải qua những gian lao thiếu thốn tột cùng. +Đẹp11/18/2021 nhất ở họ là tình đồng chí,đồng đội sâu sắc ,thắm thiết. 23