Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Bến quê

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Bến quê

1. Chào mừng quý thầy cô đến dù giê, thăm lớp Người thực hiện: Phan Văn Phong \ Giáo viên Trường: TH & THCS HUỲNH THÚC KHÁNG
2. CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY GIÁO VIÊN : PHAN VĂN PHONG
3. Tiết 136,137: ĐỌC THÊM CÓ HƯỚNG DẪN BẾN QUÊ Nguyễn Minh Châu
4. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Điểm nhìn trần thuật ( điểm nhìn thấu suốt ) Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Xây dựng tình huống nghịch lý. Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận Miêu tả tinh tế đời sống nội tâm về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, và diễn biến tâm lý nhân vật, thể có những khát vọng và ước muốn bình dị hiện tư tưởng nhân đạo cao cả. Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc Tạo dựng được nhiều hình ảnh Suy ngẫm về cuộc đời và mang ý nghĩa biểu tượng độc đáo chùng chình, cuộc sống và số phận con người thức tỉnh sự trân trọng những góp phần thức tỉnh mọi người. chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự vẻ đẹp bình dị, gần gũi của định, ước muốn, gia đình, quê hương. Nhận thức về cuộc đời: Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị gần gũi và bền vững (cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
5. Văn bản: BEÁN QUEÂ (Trích) Nguyễn Minh Châu I. TÌM HiỂU CHUNG 1. Tác giả: - Nguyễn Minh Châu (1930-1989) quê ở huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. - Gia nhập quân đội 1950 sau đó trở thành nhà văn. - Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của văn học Việt Nam. - Truyện ông thể hiện những tìm tòi quan trọng về tư tưởng, nghệ thuật góp phần đổi mới văn học nước nhà.
6. 2. Tác phẩm: Truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu viết - Truyện ngắn “Bến quê” viết về sự thức tỉnh của con vềngười điều gì?biết Intrân trongtrọng tập truyệnnhững gìvẻ vàođẹp thờibình giandị, nào?gần gũi của gia đình, của quê hương. - In trong tập truyện cùng tên xuất bản năm 1985.
7. TÁC GIẢ: Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp phần đổi mới văn học nước nhà. TÁC PHẨM: Văn bản in trong tập truyện ngắn “ Bến quê”, xuất bản năm 1985.
8. 2. Tác phẩm: 3. Đọc, chú thích: a. Đọc: Giọng đọc trầm lắng, chậm rãi, thể hiện chất triết lí, trải nghiệm cuộc đời của nhân vật. b. Chú thích: Nắm được nghĩa các chú thích SGK.
9. TiÕt 136 – BÕn quª (NguyÔn Minh Ch©u) I - ®äc vµ t×m hiÓu chung 3. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n: a. §äc, tãm t¾t – chó thÝch Bát chiết yêu Dép sa bô Phá cờ thế Khăn mỏ quạ
10. Hãy tóm tắt nội dung truyện ngắn “ Bến quê” của nhà văn Nguyễn Minh Châu ?
11. Tóm tắt truyện ngắn Bến quê - Bài 1: Chuyện kể về nhân vật Nhĩ đã từng đi khắp nơi trên trái đất. Nhưng về cuối đời lại bị cột chặt vào giường bệnh bởi một căn bệnh hiểm nghèo đến nỗi không thể dịch chuyển lấy vài mươi phân trên cửa sổ. Nhìn sang bãi bồi bên kia sông Hồng.Chính vào thời điểm ấy Nhĩ đã phát hiện ra vùng đất bên kia sông nơi bến quê quen thuộc một vẻ đẹp bình dị mà hết sức quến rũ. Cũng chính lúc nằm liệt giường Nhĩ mới cảm nhận được hết nỗi vất vả, tình yêu thương, đức hy sinh thầm lặng của vợ mình. Nhĩ khát khao được một lần đặt chân lên bãi bờ bên kia sông. Các miền đất thật gần gũi nhưng lại xa vời vô cùng. Không thể thực hiện được cái điều mình khao khát. Nhĩ đã nhờ đứa con trai thay mình sang đặt chân lên bến bờ bên kia sông. Nhưng đứa con không hiểu ước muốn của cha nó miễn cưỡng và bị hút vào trò chơi hấp dẫn trên đường đi để rồi bị lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày. Từ đó Nhĩ đã chiêm nghiệm được cái quy luật đầy nghịch lý của cuộc sống: "Con người ta khó tránh khỏi cái vòng vèo, chùng chình, phải dứt ra khỏi nó để hướng tới những giá trị đích thực của cuộc sống."
12. Tóm tắt truyện ngắn Bến quê - Bài 2: Nhĩ – nhân vật chính của truyện – từng đi khắp nơi trên trái đất, cuối đời bị lâm bệnh hiểm nghèo, đến nỗi không thể tự chuyển dịch lấy vài mươi phân trên chiếc phản gỗ kê bên cửa sổ. Nhưng chính lúc này, Nhĩ phát hiện ra bãi bồi bên kia sông của quê hương mình thật đẹp, thật quyến rũ. Và cũng phải đến lúc này, Nhĩ mới cảm nhận được hết sự tần tảo vất vả, tình yêu thương và đức hi sinh thầm lặng của vợ mình là Liên. Trong lòng anh bỗng trào dâng một khao khát: được đặt chân một lần lên cái bờ bãi bên kia sông. Anh nhờ cậu con trai thực hiện giùm mình ước mơ ấy. Đứa con không hiểu ý bố nên nhận lời một cách miễn cưỡng. Trên đường đi, cậu ta lại sa vào đám chơi phá cờ trên hè phố và để lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. Từ tình huống này, Nhĩ chiêm nghiệm ra được cái quy luật phổ biến của đời người: "Con người ta trên đời thật khó tránh khỏi những điều vòng vèo chùng chình trong cuộc sống " Cuối truyện, khi thấy con đó ngang chạm mũi vào bờ bên này, Nhĩ thu hết tàn lực cuối cùng của mình để đu mình nhô ra ngoài cửa sổ, giơ cánh tay gầy guộc ra khoát khoát y như đang khẩn thiết thúc giục.
13. Để tìm hiểu, khai thác ý nghĩa truyện ngắn “Bến quê” cần chú ý những nội dung gì? 1. Tìm hiểu tình huống truyện? ( Nhân vật Nhĩ trong truyện ở vào hoàn cảnh như thế nào? Anh đã gặp những nghịch lý ra sao? Xây dựng những tình huống nghịch lý ấy , tác giả nhằm thể hiện điều gì? 2. Tìm hiểu niềm khao khát của nhân vật Nhĩ trong giờ phút cuối cùng của cuộc đời. ( Ở cảnh ngộ bị buộc chặt vào giường bệnh, Nhĩ đã nhìn thấy những gì qua khung cửa sổ và anh khao khát điều gì ? Vì sao Nhĩ lại có niềm khao khát ấy và điều đó có ý nghĩa gì ? 3. Tìm hiểu ngòi bút miêu tả tâm lý của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn này? ( Ngòi bút miêu tả tâm lý của tác giả tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo như thế nào ? Phân tích sự miêu tả tâm lý nhân vật Nhĩ để làm sáng tỏ ? 4. Phân tích hình ảnh nhân vật Nhĩ ở đoạn kết truyện. ( chân dung và cử chỉ của nhân vật Nhĩ ở đây được tác giả miêu tả với vẻ khác thường, vì sao vậy ? Hãy giải thích ý nghĩa các chi tiết ấy, đặc biệt là chi tiết Nhĩ ”giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài cửa sổ khoát khoát ” 5. Tìm hiểu những hình ảnh , chi tiết trong truyện mang tính biểu tượng? ( hình ảnh bãi bồi bên kia sông, bờ sông bên này sụt lở, chi tiết anh con trai sa vào đám chơi phá cờ thế )
14. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp phần đổi mới văn học nước nhà. Văn bản in trong tập truyện ngắn “ Bến quê”, xuất bản năm 1985.
15. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp phần đổi mới văn học nước nhà. Văn bản in trong tập truyện ngắn “ Bến quê”, xuất bản năm 1985.
16. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Cách xây dựng truyện: Truyện ngắnđược “Bếntrần thuậtquê” củatheo Nguyễn điểm nhìn Minh của Châu nhân đượcvật Nhĩ. trần Trong thuật hoàn theo cảnh điểm Nhĩ nhìn đang của bệnhnhân nặng,vật nào?nằm Trongliệt giường hoàn cảnhgần 2 năm.như thế nào? Xây dựng tình huống ấy, tác giả nhằm thể hiện điều=> Tình gì? huống nghịch lí để chiêm nghiệm triết lí về đời người, về những đều bất thường trong cuộc sống, về giá trị thật sự của hạnh phúc, của cái đẹp mà mọi người luôn tìm kiếm.
17. TiÕt 136 – BÕn quª (NguyÔn Minh Ch©u) Ii- TÌM HIỂU CHI TIẾT: NhÜ ®i kh¾p Khi ph¸t hiÖn 1. T×nh huèng truyÖn NhÜ nhê con n¬i trªn thÕ giíi ra vÎ ®Ñp cña trai gióp m×nh - NghÞch lý, trí trªu > Mét nhËn thøc vÒ sa vµo ®¸m liÖt trªn >< l¹i kh«ng cuéc ®êi vµ tæng kÕt ch¬i ph¸ cê thÕ gi êng bÖnh nh÷ng tr¶i nghiÖm ư thÓ ®Õn ®ưîc cña c¶ ®êi ngêi. T×nh huèng truyÖn ®îc x©y dùng trªn mét chuçi nghÞch lý
18. Cách xây dựng truyện - Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. - Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời.
19. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985.
20. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ. Trong hoàn cảnh đặc biệt ấy, nhân vật Nhĩ đã có dịp cảm nhận và nảy sinh những cảm xúc, suy nghĩ- Cảm về nhận những được điều vẻ gì? đẹp Từ của đó thiên anh nhiêncó khát quê vọng gì?hương mình. - Suy ngẫm về gia đình, về cuộc đời. - Khát vọng cuối cùng: Được đặt chân lên bãi bồi bên kia bến sông quê.
21. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ. a. Cảm nhận về vẻ đẹp của thiên nhiên quê hương. Thảo- Hoa luậnbằng nhóm: lăng cuốiCảnh mùavật thiên trở nhiênnên đậmđược sắc hơn. miêu tả qua cái nhìn và cảm xúc của nhân vật - Sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như Nhĩ như thế nào? Nhận xét của em về cảnh thiên rộng thêm ra. nhiên đó? (Thời gian 4’) - Vòm trời cũng cao hơn. Những tia nắng sớm - Vùng phù sa phô ra một màu vàng thau xen màu xanh non. => Vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc.
22. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc
23. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ
24. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ. a. Cảm nhận về vẻ đẹp của thiên nhiên b. Suy nghĩ của Nhĩ về gia đình, về cuộc đời. Cảm nhận của Nhĩ về Liên, người vợ của mình. -NhữngNhận ngàyra sự bệnhtần tảo, nằm tình trên yêu giường thương Nhĩ và cóđức cảmhi sinhnhận thầmgì về Liên,lặng ngườicủa vợ. vợ của mình? Đọc những câu văn thể hiện điều đó. -Cảm thấy ân hận, xót xa và biết ơn vợ sâu sắc. -Nhĩ cảm nhận đây là thời gian cuối đời của mình
25. c. C¶m nhËn cña NhÜ vÒ ngêi vî: LÇn ®Çu tiªn, NhÜ ®Ó ý thÊy Liªn ®ang mÆc tÊm ¸o v¸, những ngãn tay gÇy guéc ©u yÕm vuèt ve bªn vai cña anh: Suèt ®êi, anh chØ lµm em khæ t©m mµ em vÉn nÝn thinh. Còng như c¸nh b·i båi ®ang n»m ph¬i minh bªn kia, t©m hån Liªn vÉn giữ nguyªn vÑn những nÐt tÇn t¶o, chÞu ®ùng, hi sinh TiÕng vî ®i l¹i dän dÑp, dÆn dß con NhÜ nghe râ: TiÕng h·m níc thuèc, tiÕng bíc ch©n rãn rÐn quen thuéc Đã lµ tiÕng lßng, tiÕng th©n th¬ng, kh«ng ph¶i lóc nµo NhÜ còng nghe ®îc, còng c¶m ®îc! Khi s¾p gi· biÖt cuéc ®êi, NhÜ míi thùc sù thÊu hiÓu víi lßng biÕt ¬n s©u s¾c ngêi vî. Anh ®· tìm thÊy ®îc n¬i n¬ng tùa lµ gia ®ình.
26. NhÜ nhËn ra ®iÒu nµy thi ®· qu¸ muén khi sù sèng cña NhÜ kh«ng cßn bao l©u ®Ó söa chữa sai lÇm. →Nhận thøc cña NhÜ xen lÉn niÒm ©n hËn xãt xa. H·y biÕt th¬ng yªu tr©n träng tÊt c¶ những gì khi cßn cã thÓ nÕu kh«ng con ngêi sÏ ph¶i ©n hËn xãt xa.
27. 2. C¶m nhËn cña NhÜ vÒ b¶n th©n mình: NhËn ra tÊt c¶ vÎ ®Ñp cña c¶nh vËt rÊt ®çi bình dÞ vµ gÇn gòi NhÜ Bõng dËy niÒm khao kh¸t v« väng ®îc ®Æt ch©n lªn c¸i b·i båi. ®· thu hÕt tµn lùc, lÕt dÇn, lÕt dÇn trªn chiÕc ph¶n gç. NhÜ tëng như minh võa bay ®îc mét nöa vßng tr¸i ®Êt. ĐiÒu ưíc muèn Êy chÝnh lµ sù thøc tØnh vÒ những gi¸ trÞ bÒn vững, binh thêng vµ s©u xa cña cuéc sèng- những gi¸ trÞ thêng bÞ ngưêi ta bá qua, l·ng quªn, nhÊt lµ khi cßn trÎ bÞ những ham muèn xa vêi l«i cuèn.
28. Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, có những khát vọng và ước muốn bình dị
29. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, có những khát vọng và ước muốn bình dị
30. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2 Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ. a. Cảm nhận về vẻ đẹp của thiên nhiên b. Suy ngẫm của Nhĩ về gia đình, về cuộc đời. c. Niềm khao khát của Nhĩ. Thảo luận Nhóm: Trong những ngày cuối cùng Đượccủa cuộc đặt đời, chân Nhĩ lên đã bãi nhìn bồi thấy bên gì kia qua bến cửa sông số quêvà đểanh khám khao phákhát những điều gì? vẻ Vìđẹp sao thật anh sự lại của có quê điều hươngkhao khát mà ấy?bao Điềunăm ấyqua có mình ý nghĩaquên gì?lãng. (Thời gian 5’) => Ước muốn bình dị mà gần gũi, thân thương.
31. Những gi¸ trÞ bÒn vững, ®Ñp ®Ï kh«ng ph¶i chØ lµ những gì xa l¹ mµ nã chØ lµ những gì gÇn gòi, bình thêng trong cuéc sèng h»ng ngµy ngay xung quanh ta.
32. 3. C©u chuyÖn cña NhÜ víi cËu con trai - TuÊn kh«ng hiÓu ý cha. -sµ vµo ®¸m cê thÕ, ®Ó chËm mÊt chuyÕn ®ß cuèi cïng trong ngµy. Nhĩ suy ra triết lí cuộc đời: con người khó tránh khỏi những vòng vèo và chùng chình.
33. NhÜ cã tr¸ch ngêi con kh«ng nghe lêi mình kh«ng? NÕu lµ em thì em cã tr¸ch hay kh«ng? H·y gi¶i thÝch hµnh ®éng cña NhÜ ë cuèi truyÖn khi thÊy con ®ß ngang võa ch¹m mòi vµo bê ®Êt bªn nµy s«ng?
34. Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình, cuộc sống và số phận con người chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự định, ước muốn.
35. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, có những khát vọng và ước muốn bình dị Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình, cuộc sống và số phận con người chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự định, ước muốn,
36. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2 Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ. d. Suy ngẫm của Nhĩ về cuộc đời. Thảo luận Nhóm: Không thể thực hiện được điều mình muốn, Nhĩ đã nhờ cậy vào anh con trai, nhưng rồi Nhĩ có thực hiện được uớc muốn của Con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi mình không? Vì sao? Từ đó Nhĩ đã suy ngẫm như những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình. thế nào về nghịch lí cuộc đời? Em hiểu như thế =>nào Cuộc về sống triết lívà này số của phận Nhĩ? con (Thời người gian chứa 5’) đầy những nghịch lí, vượt qua ngoài dự định ước muốn- > mang tính trải nghiệm cuộc đời.( cuộc đời đa sự, con người đa đoan)
37. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2 Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ. d. Suy ngẫm của Nhĩ về cuộc đời. Thảo luận Nhóm: Ở cuối truyện, tác giả miêu tả chân dung và cử chỉ của Nhĩ khác thường như thếCử nào?chỉ: GomEm hãyhết giảitàn lực,thích giơ ý cánhnghĩa tay của gầycác guộcchi tiết khoát ấy? (Thờikhoát gian ra 4’) hiệu 3.Nhận thức về cuộc đời=> Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị, gần gũi và bền vững.( cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
38. Nhận thức về cuộc đời: Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị gần gũi và bền vững (cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
39. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, có những khát vọng và ước muốn bình dị Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình, cuộc sống và số phận con người chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự định, ước muốn, Nhận thức về cuộc đời: Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị gần gũi và bền vững (cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
40. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, có những khát vọng và ước muốn bình dị Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình, cuộc sống và số phận con người chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự định, ước muốn, Nhận thức về cuộc đời: Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị gần gũi và bền vững (cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
41. II. HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN * Những thủ pháp nghệ thuật độc đáo: - Điểm nhìn trần thuât (điểm nhìn thấu suốt ) Thảo- Xây luậndựng Nhóm: tình huống Em có nghịch nhận lý. xét gì điểm nhìn trần- Miêu thuật, tả tinh xây tế dựng đời sốngtình huống nội tâm , vềvà ngòidiễn biếnbút miêutâm lítả của tâm nhân lí của vật. Nguyễn Thể hiện Minh tư Châu? tưởng Tìm nhân chi đạo tiết,cao hoàncả. cảnh vừa mang ý nghĩa thực, vừa mang ý nghĩa biểu tượng trong bài. (Thời gian 5’) - Tạo dựng được nhiều hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng độc đáo:Hình ảnh bến quê, hoa bằng lăng cuối mùa, tảng đất lở; chiếc thuyền chỉ qua sông 1 lần trong ngày, đứa con trai sa vào chơi phá cờ thế, cử chỉ kì quặt cuối truyện => Thức tỉnh mọi người.
42. T¸c phÈm mang tÝnh biÓu tîng ◼ Hình ¶nh b·i båi, bÕn s«ng vµ khung c¶nh thiªn nhiªn lµ biÓu tưîng cho vÎ ®Ñp cña ®êi sèng, cña quª h¬ng xø së trong những c¸i gÇn gòi, bình dÞ. Nhan ®Ò BÕn quª mang ý nghÜa biÓu tîng Êy. ◼ S¾c tÝm ®Ëm h¬n cña những b«ng hoa b»ng lăng cuèi mïa; tiÕng ®Êt lë ë bê s«ng bªn nµy khi c¬n lò ®Çu nguån dån vÒ lµ biÓu tîng cho sù sèng tµn lôi trong những ngµy cuèi cïng cña ®êi NhÜ. ◼ Con ®ß chë kh¸ch trªn s«ng Hång cËp bÕn lµ con ®ß sÏ ®ưa NhÜ tíi câi h kh«ng cña mét kiÕp ngêi. ◼ Hình ¶nh cËu con trai sa vµo mét ®¸m ch¬i ph¸ cê thÕ trªn lÒ ®êng biÓu tîng cho c¸i vßng vÌo, chïng chình trªn ®ưêng ®êi mµ ngêi ta khã tr¸nh khái. ◼ Hµnh ®éng kì quÆc cña NhÜ ë cuèi truyÖn cã ý nghÜa thøc tØnh con ngêi h·y mau døt bá những c¸i vßng vÌo, chïng chỉnh trªn ®êng ®êi ®Ó híng tíi những gi¸ trÞ ®Ých thùc, vèn rÊt giản dÞ, gÇn gòi vµ bÒn vững.
43. NGHỆ THUẬT Điểm nhìn trần thuật ( điểm nhìn thấu suốt ) Xây dựng tình huống nghịch lý. Miêu tả tinh tế đời sống nội tâm và diễn biến tâm lý nhân vật, thể hiện tư tưởng nhân đạo cao cả. Tạo dựng được nhiều hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng độc đáo góp phần thức tỉnh mọi người.
44. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Điểm nhìn trần thuật ( điểm nhìn thấu suốt ) Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Xây dựng tình huống nghịch lý. Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận Miêu tả tinh tế đời sống nội tâm về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, và diễn biến tâm lý nhân vật, thể có những khát vọng và ước muốn bình dị hiện tư tưởng nhân đạo cao cả. Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó Tạo dựng được nhiều hình ảnh tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc mang ý nghĩa biểu tượng độc đáo chùng chình, cuộc sống và số phận con người góp phần thức tỉnh mọi người. chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự định, ước muốn, Nhận thức về cuộc đời: Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị gần gũi và bền vững (cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
45. Ý NGHĨA VĂN BẢN Em hãy trình bày ý nghĩa văn bản ? Truyện thể hiện suy ngẫm về cuộc đời và thức tỉnh sự trân trọng những vẻ đẹp bình dị, gần gũi của gia đình, quê hương.
46. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Điểm nhìn trần thuật ( điểm nhìn thấu suốt ) Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Xây dựng tình huống nghịch lý. Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận Miêu tả tinh tế đời sống nội tâm về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, và diễn biến tâm lý nhân vật, thể có những khát vọng và ước muốn bình dị hiện tư tưởng nhân đạo cao cả. Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc Tạo dựng được nhiều hình ảnh Suy ngẫm về cuộc đời và mang ý nghĩa biểu tượng độc đáo chùng chình, cuộc sống và số phận con người thức tỉnh sự trân trọng những góp phần thức tỉnh mọi người. chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự vẻ đẹp bình dị, gần gũi của định, ước muốn, gia đình, quê hương. Nhận thức về cuộc đời: Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị gần gũi và bền vững (cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
47. III. TỔNG KẾT Thảo luận nhóm 2: Nêu giá trị về nội dung và nghệ thuật của văn bản “Bến quê” (Thời gian: 3’) 1. Nội dung: Suy ngẫm về cuộc đời và thức tỉnh sự trân trọng những vẻ đẹp bình dị, gần gũi của gia đình, quê hương. 2. Nghệ thuật: Miêu tả tâm lí tinh tế và xây dựng nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng độc đáo.
48. Quª h¬ng nÕu ai kh«ng nhí SÏ kh«ng lín næi thµnh ngêi.
49. VI. LUYỆN TẬP 1. Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên. Thảo luận nhóm: Đọc lại đoạn đầu truyện và nhận xét nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của tác giả - Sử dụng nhiều từ ngữ mang tính gợi hình, biểu trong đoạn văn ấy. (Thời gian: 3’) cảm cao. - Màu sắc phong phú, tươi sáng. - Thủ pháp so sánh, nhân hoá làm cho khung cảnh thiên nhiên như có hồn, gẫn gũi hơn với con người.
50. .C¶m xóc vµ suy nghÜ cña nh©n vËt NhÜ vÒ thiªn nhiªn Hoa b»ng lăng thưa thít, ®Ëm s¾c h¬n. C¶nh S«ng Hång mµu ®á nh¹t, như réng thªm ra. LËp thu Vßm trêi như cao h¬n. B·i båi mµu vµng thau xen víi mµu xanh non. ®Ëm s¾c h¬n TìNH như réng thªm ra c¶m nhËn b»ng (T©m thÕ) như cao h¬n c¶m xóc tinh tÕ. như da thÞt, h¬i thë cña ®Êt mµu mì Kh«ng gian, những c¶nh s¾c vèn quen thuéc, gÇn gòi nhng l¹i rÊt míi mÎ. Tëng nh lÇn ®Çu tiªn NhÜ c¶m nhËn ®îc vÎ giµu ®Ñp ®ã.
51. IV. LuyÖn tËp: c¶m nghÜ cña em vÒ ®o¹n vĂn Kh«ng khÐo råi th»ng con trai anh l¹i trÔ mÊt chuyÕn ®ß trong ngµy, NhÜ nghÜ mét c¸ch buån b·, con ngưêi ta trªn ®êng ®êi thËt khã tr¸nh ®ưîc những c¸i ®iÒu vßng vÌo hoÆc chïng chình, v¶ l¹i nã ®· thÊy cã c¸i gì ®¸ng hÊp dÉn ë bªn kia s«ng ®©u? Häa chăng chØ cã anh ®· tõng tr¶i, ®· tõng in gãt ch©n kh¾p mäi ch©n trêi xa l¹ míi nhin thÊy hÕt sù giµu cã lÉn mäi vÎ ®Ñp cña mét c¸i b·i båi s«ng Hång ngay bê bªn kia, c¶ trong những nÐt tiªu s¬, vµ c¸i ®iÒu riªng anh kh¸m ph¸ thÊy gièng như mét niÒm mª say pha lÉn víi nèi ©n hËn ®au ®ín, lêi lÏ kh«ng bao giê gi¶i thÝch hÕt.
52. Củng cố: Câu 1: Giá trị nội dung của truyện ngắn “Bến quê” được tạo nên từ những điểm nào? A. Truyện ngắn chứa đựng những suy nghĩ, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời. B. Truyện ngắn thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của cuộc sống, của quê hương. C. Cả A, B đều đúng. D. Cả A, B đều sai.
53. Củng cố: Câu 2: Giá trị nghệ thuật của truyện ngắn “Bến quê” được tạo nên từ những điểm nào? A. Tự sự kết hợp trữ tình, triết lí được lồng trong một chuỗi tình huống nghịch lí. B. Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên sinh động, miêu tả tâm lí, cảm xúc tinh nhạy. C. Lời văn tinh tế, có nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng và hầu như mọi hình ảnh trong truyện đều mang hai lớp nghĩa: nghĩa thực và nghĩa biểu tượng. D. Tất cả đều đúng.
54. Củng cố: Câu 3: Khi sắp từ giã cõi đời, nhân vật Nhĩ mới cảm nhận thấm thía được điều gì? A. Tất cả mọi vẻ đẹp không ở đâu xa mà rất gần gũi chúng ta ví như cảnh vật thiên nhiên một sáng đầu thu khi nhìn qua cửa sổ. B. Tất cả mọi vẻ đẹp không ở đâu xa mà rất gần gũi như người vợ tần tảo, giàu tình yêu và đức hy sinh mà đến bây giờ mới nhận ra. C. Tất cả mọi vẻ đẹp và sự giàu có không ở đâu xa mà rất gần gũi chúng ta ví như cái bãi bồi bên kia sông Hồng chưa một lần bước qua. D. Tất cả đều đúng.
55. Bài tập về nhà: Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt NhÜ. Gîi ý: ◼ Hoµn c¶nh sèng cña NhÜ thËt ®¸ng th¬ng. ◼ Những c¶m nhËn, suy nghÜ cña anh vÒ thiªn nhiªn, ngêi vî vµ ®øa con lµm ta tr©n träng. ◼ Kh¸t väng cuèi ®êi cña NhÜ lµm ta ph¶i suy nghÜ. ◼ Những triÕt lÝ mang tÝnh tr¶i nghiÖm vÒ cuéc ®êi con ngêi lµ bµi häc thÊm thÝa mµ s©u s¾c.
56. SƠ ĐỒ TƯ DUY TIẾT 137-138 : BẾN QUÊ ( Nguyễn Minh Châu ) Cách xây dựng truyện Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Là cây bút văn xuôi Chọn điểm nhìn trần thuật: nhân vật Nhĩ trong tiêu biểu của Văn học Việt Nam, có những hoàn cảnh bệnh nặng nằm liệt giường -> chiêm tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp nghiệm triết lý về cuôc đời, về giá trị cuộc sống. phần đổi mới văn học nước nhà. Tình huống truyện: một chuỗi nghịch lý -> nhận Văn bản in trong tập truyện ngắn thức tổng kết những trải nghiệm về cuộc đời. “ Bến quê”, xuất bản năm 1985. Cảm nhận về vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp trù phú, đầy màu sắc Điểm nhìn trần thuật ( điểm nhìn thấu suốt ) Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ Xây dựng tình huống nghịch lý. Suy nghĩ về gia đình, về cuộc đời: cảm nhận Miêu tả tinh tế đời sống nội tâm về người vợ, về thời gian cuối đời của mình, và diễn biến tâm lý nhân vật, thể có những khát vọng và ước muốn bình dị hiện tư tưởng nhân đạo cao cả. Suy ngẫm về cuộc đời: trên đường đời thật khó tránh khỏi những cái điều vòng vèo hoặc Tạo dựng được nhiều hình ảnh Suy ngẫm về cuộc đời và mang ý nghĩa biểu tượng độc đáo chùng chình, cuộc sống và số phận con người thức tỉnh sự trân trọng những góp phần thức tỉnh mọi người. chứa đầy những nghịch lý vượt ra ngoài dự vẻ đẹp bình dị, gần gũi của định, ước muốn, gia đình, quê hương. Nhận thức về cuộc đời: Thức tỉnh mọi người dứt ra khỏi cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị gần gũi và bền vững (cuộc đời đa sự, con người đa đoan).
57. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI - Học thuộc ghi nhớ. Nắm những nội dung chính của văn bản. - Làm bài tập 2 phần luyện tập SGK trang 108-109. - Tìm đọc toàn bộ truyện ngắn “Bến quê” và các tác phẩm khác của Nguyễn Minh Châu. - Soạn bài mới: Ôn tập tiếng Việt.