Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết dạy 52: Số từ và lượng từ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết dạy 52: Số từ và lượng từ

1. TIẾT 52:
2. - Thế nào là cụm danh từ? Kiểm - Cho ví dụ minh họa và đặt câu? tra ĐÁP ÁN: - Là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ bài phụ thuộc nó tạo thành. cũ? * Ví dụ: MộtMột giáo viên, những em học sinh * Đặt câu: Mẹ em là một giáo viên.
3. TIẾT 52
4. TIẾT 52: I/ Bài học. 1. Sè tõ: Các từ in đậm dưới đây bổ sung ý nghĩa * VÝ dô I/ 128: cho những từ nào? a) Hai chµng t©u hái ®å sÝnh lÔ cÇn s¾m nh÷ng g×, vua b¶o: “ Mét tr¨m v¸n c¬m nÕp, mét tr¨m nÖp b¸nh chng vµ voi chÝn ngµ, gµ chÝn cùa, ngùa chÝn hång mao, mçi thø mét ®«i”. ( S¬n Tinh-Thuû Tinh) b) Tôc truyÒn ®êi Hïng V¬ng thø s¸u, ë lµng Giãng cã hai vî chång «ng l·o ch¨m chØ lµm ¨n vµ cã tiÕng lµ phóc ®øc. (Th¸nh Giãng)
5. 1. Sè tõ: Các từ in đậm đứng * VÝ dô / 128: ở vị trí nào trong cụm từ và bổ sung ý nghĩa gì ? a) Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”. ( Sơn Tinh, Thủy Tinh) b) Tôc truyÒn ®êi Hïng V¬ng thø s¸u, ë lµng Giãng cã hai vî chång «ng l·o ch¨m chØ lµm ¨n vµ cã tiÕng lµ phóc ®øc. * NhËn xÐt: (Th¸nh Giãng) a. C¸c tõ: hai, mét tr¨m, chÝn, mét đứng trước danh từ  và bæ sung ý nghÜa vÒ sè lîng. b. Tõ s¸u đứng sau danh từ và bæ sung ý nghÜa vÒ thø tù.
6. 1. Sè tõ: * VÝ dô / 128: * NhËn xÐt: a. C¸c tõ: hai, mét tr¨m, chÝn, mét đứng trước danh từ  và bæ sung ý nghÜa vÒ sè lîng. b. Tõ s¸u đứng sau danh từ và bæ sung ý nghÜa vÒ thø tù. Số từ Chỉ số lượng Chỉ thứ tự VD: Một, hai, ba, bốn VD: Nhất, nhì, ba (Đứng trước DT) (Đứng sau DT)
7. Bài 1/ 129: Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy. Không ngủ được Một canh hai canh lại ba canh, Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành; Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt, Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh. ( Hồ Chí Minh) * Một, hai, ba (canh), năm (cánh) - chỉ số lượng. * Bốn, năm (canh bốn, canh năm) - chỉ số thứ tự.
8. a)Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”. ( Sơn Tinh, Thủy Tinh) * Câu hỏi thảo luận nhóm: - Từ đôi có phải là số từ không? Vì sao? - Từ đôi đứng ở vị trí nào trong cụm từ? - Từ đôi ở đây chỉ ý nghĩa gì? ĐÁP ÁN: - Từ đôi : không phải số từ mà là danh từ chỉ đơn vị. Vì đôi không mang đặc điểm của số từ. - Từ đôi: đứng sau số từ. - Ý nghĩa: chỉ số lượng là hai.
9. VD: a) Hai chiếc dép => đúng -KhiTìmTừ sử các đôidụng từCáchmang có số nóiý b) Một đôi chiếc dép nghĩa khái nàoquát đúng, và => sai từ cầnđặc lưuđiểmcách ý điềucủa nói nào từ Có thể nói: Một đôi dép công dụngloạigì?sai? nhưnào? Vì từ sao? “đôi”? - Đôi: là danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng - Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng. - Các từ có ý nghĩa khái quát và công dụng như từ đôi: Cặp, tá, chục, chiếc .
10. 1. Sè tõ: * VÝ dô / 128: * NhËn xÐt: a. C¸c tõ: hai, mét tr¨m, chÝn, mét đứng trước danh từ và bæ sung ý nghÜa vÒ sè lîng. b. Tõ s¸u đứng sau danh từ và bæ sung ý nghÜa vÒ thø tù.  Chú ý: + Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng (đôi, tá, cặp ) CHÚ Ý: - Những từ dùng để đếm hoặc dùng để nêu thứ tự mới là số từ. Các từ khác tuy có ý nghĩa chỉ số lượng nhưng không có chức năng này đều không phải là số từ. ➔Đó là danh từ chỉ đơn vị hoặc từ chỉ lượng không chính xác .
11. 1. Sè tõ: * VÝ dô / 128: * NhËn xÐt: a. C¸c tõ: hai, mét tr¨m, chÝn, mét đứng trước danh từ và bæ sung ý nghÜa vÒ sè lîng. b. Tõ s¸u đứng sau danh từ và bæ sung ý nghÜa vÒ thø tù. * Ghi nhớ 1/ 128: Em hiểu như thế nào là số từ? Số từ có đặc điểm gì?
12. Ghi nhớ 1: -Soá töø laø nhöõng töø chæ soá löôïng vaø thöù töï cuûa söï vaät. + Khi bieåu thò soá löôïng söï vaät, soá töø ñöùng tröôùc danh töø. VD - Ba kí gạo + Khi bieåu thò soá thöù töï, soá töø ñöùng sau danh töø. VD: - Hùng Vương thứ sáu -Caàn phaân bieät soá töø vôùi nhöõng danh töø chæ ñôn vò gaén vôùi yù nghóa soá löôïng. VD : - Một đôi giầy
13. 2. Lượng tõ: * VÝ dô / 129: a) ( ) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa. ( Thạch Sanh)
14. a) ( ) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thach Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa. (Thạch Sanh) * NhËn xÐt: - Các từ: các, những, cả mấy: Đứng trước danh từ, bổ sung ý Các từ được in nghĩa về lượng (lượng nhiều) cho danh từ. Các từ được in đậm đậm đứng ở vị bổ sung ý nghĩa cho trí nào trong từ nào ? cụm từ và bổ sung ý nghĩa gì ?
15. b) Đầu lòng hai ả tố nga, Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân. Từ “mỗi” đứng ở vị trí nào trong Mai cốt cách tuyết tinh thần, cụm từ và bổ sung ý nghĩa gì ? Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười. (Nguyễn Du) - Mỗi đứng trước danh từ. Bổ sung ý nghĩa về lượng (lượng ít) cho danh từ.
16. 2. Lượng tõ: * VÝ dô / 129: * Nhận xét: a. Các từ: các, những, cả mấy => Đứng trước danh từ, bổ sung ý nghĩa về lượng (lượng nhiều) cho danh từ. b. Từ mỗi đứng trước danh từ, bổ sung ý nghĩa về lượng (lượng ít) cho danh từ. * Chi nhớ 2/ 129: Các từ in đậm vừa tìm hiểu là lượng từ. Vậy em hiểu thế nào là lượng từ?
17. Ghi nhớ 2: - Löôïng töø laø nhöõng töø chæ löôïng ít hay nhieàu cuûa söï vaät.
18. 1a) Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ 2a) ( ) Các hoàng tử phải cởi giáp cần sắm những gì, vua bảo: xin hàng.Thạch Sanh sai dọn một “ Một trăm ván cơm nếp, một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trăm nệp bánh chưng và voi chín trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng quân sĩ thấy Thach Sanh chỉ cho mao, mỗi thứ một đôi”. dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí ( Sơn Tinh, Thủy Tinh) xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa. (Thạch Sanh) Gioáng: đều ñöùng tröôùc DT, bổ sung ý nghĩa ề ố ượ* Khaùc : Nghĩa của các từ + Soá töø: chæ soá löôïngin vaøđậm soá ở thöùVD1a. töï. có gì giống và + Löôïng töø: không chkhácỉ s ốnghĩalượ củang cụ thể mà chæ löôïng không chính xác, ít cáchay từ nhieàu in đậm c ủở a sự vật VD2a?
19. Xếp các lượng từ dưới đây vào mô hình cụm danh từ? Các hoàng tử ; những kẻ thua trận Cả mấy vạn tướng lĩnh, ; Mỗi người quân sĩ Phần trước Phần Trung tâm Phần sau t2 t1 T1 T2 s1 s2
20. Mô hình cụm danh từ Phần trước Phần Trung tâm Phần sau t2 t1 T1 T2 s1 s2 Các hoàng tử những kẻ thua trận Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ Mỗi người - Gồm 2 nhóm: Dựa vào vị trí trong cụm danh từ, + Nhóm chỉchia ý nghĩalượng toàn từ thànhthể: Cả, mấy tất cả,nhóm? tất thảy, hết thảy, + Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối: Các, những, mấy, mỗi, từng,
21. Ghi nhớ 2: - Löôïng töø laø nhöõng töø chæ löôïng ít hay nhieàu cuûa söï vaät. * Dựa vào vị trí trong cụm danh từ, có thể chia lượng từ thành hai nhóm: + Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể; + Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối.
22. II. Luyện tập: Bài 2/ 129: C¸c c©u in ®Ëm trong hai dßng th¬ sau ®îc dïng víi ý nghÜa nh thÕ nµo? “Con ®i tr¨m nói ngµn khe Cha b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm”. (Tè H÷u) -> Được dùng để chỉ số lượng “ nhiều”, “rất nhiều”, nhằm nhÊn m¹nh nçi vÊt v¶, cùc nhäc, ®¾ng cay cña ngêi mÑ.
23. II. Luyện tập: Bài 3: Qua hai vÝ dô sau, em thÊy nghÜa cña c¸c tõ tõng vµ mçi cã g× kh¸c nhau? a. ThÇn dïng phÐp l¹ bèc tõng qu¶ ®åi, dêi tõng d·y nói [ ]. ( S¬n Tinh Thuû Tinh) b. Mét h«m, bÞ giÆc ®uæi, Lª Lîi vµ c¸c tíng rót lui mçi ng- êi mét ng¶. ( Sù tÝch Hå G¬m) - Gièng nhau: T¸ch ra tõng c¸ thÓ, tõng sù vËt. - Kh¸c nhau: + Tõng: Võa t¸ch riªng tõng c¸ thÓ, tõng sù vËt võa mang ý nghÜa lÇn lît theo tr×nh tù hÕt c¸ thÓ nµy ®Õn c¸ thÓ kh¸c, hÕt sù vËt nµy ®Õn sù vËt kh¸c. + Mçi: ChØ cã ý nghÜa t¸ch riªng ®Ó nhÊn m¹nh chø kh«ng mang ý nghÜa lÇn lît, tr×nh tù.
24. BÀI TẬP CỦNG CỐ Dùng số từ, lượng từ gọi tên những sự vật trong các bức tranh sau? 1. Một con chim 2. Những bông hoa cúc vàng
25. Số từ Lượng từ KHÁI NIỆM Số từ là những từ chỉ Lượng từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật lượng ít hay nhiều của sự vật Đặc điểm Phân nhóm Số từ đứng trước Số từ đứng sau Nhóm chỉ ý Nhóm chỉ ý danh từ biểu thị danh từ biểu thị nghĩa tập hợp nghĩa toàn thể số lượng số thứ tự hay phân phối
26. HUíng dÉn vÒ nhµ * Về nhà: Học thuộc nội dung bài học ở phần ghi nhớ + Làm bài tập đầy đủ vào vở bài tập * Chuẩn bị bài mới:Ôn tập truyện dân gian - Xem và học lại các khái niệm truyện dân gian : Cổ tích, truyền thuyết, ngụ ngôn & truyện cười - So sánh các thể loại dân gian có gì khác và giống nhau - Kể tên các loại truyện dân gian mà em đã học qua.