Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài 28: Lựa chọn trật tự từ trong câu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài 28: Lựa chọn trật tự từ trong câu

1. PHÒNG GD VÀ ĐT THỊ XÃ AN NHƠN HỘI THI GVDG BẬC THCS KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH! GV DỰ THI: NGUYỄN TRỌNG NHO ĐƠN VỊ: TRƯỜNG THCS NHƠN THỌ
2. Tình huống xuất phát Anh Dậu uốn vai ngáp dài Với câu “Gõ đầu roi xuống đất, một tiếng. Uể oải, chống tay cai lệ thét bằng giọng khàn khàn xuống phản, anh vừa rên vừa của người hút nhiều xái cũ.”, ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát chúng ta có các từ, cụm từ sau: cháo, anh mới kề vào đến ￿￿￿￿. gõ đầu roi xuống đất miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với ￿￿￿￿.￿cai lệ những roi song, tay thước và ￿￿￿￿.￿thét dây thừng. . bằng giọng khàn khàn của Gõ đầu roi xuống đất, cai người hút nhiều xái cũ￿￿￿￿￿￿￿ lệ thét bằng giọng khàn khàn => Hãy sắp xếp các từ và cụm của người hút nhiều xái cũ: từ đã cho thành những câu văn - Thằng kia ! Ông tưởng mày theo nhiều cách khác nhau miễn chết đêm qua, còn sống đấy à ? không làm thay đổi nghĩa cơ bản Nộp tiền sưu ! Mau ! ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn ) của câu.
3. Có 6 cách thay đổi trật tự từ mà không làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu: (2) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ. (3) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất. (4) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai cệ gõ đầu roi xuống đất. (5) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất,thét. (6) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét. (7) Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét.
4. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick to TRẬT add TitleTỰ TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét￿ (1) Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn chung: khàn của người hút nhiều xái cũ. 1. Xét VD: (2) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn => Em khàn của người hút nhiều xái cũ. (3) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút có nhận nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất. xét gì về (4) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái trật tự cũ, cai cệ gõ đầu roi xuống đất. của từ (5) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất,thét. trong (6) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, câu? gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét. (7) Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét. ￿￿ ￿
5. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à ? Nộp tiền sưu ! Mau ! ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
6. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick to TRẬT add TitleTỰ TỪ TRONG CÂU ￿(1) Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ. (2) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ. (3) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất. (4) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai cệ gõ đầu roi xuống đất. (5) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất,thét. (6) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét. (7) Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét. ￿￿ ￿
7. (1) Gõ đầu roi xuống đất, CÁC TÁC DỤNG CỦA VIỆC cai lệ thét bằng giọng khàn SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ TRONG khàn của người hút nhiều CÂU Câu Nhấn Liên kết Liên kết xái cũ. (1) Gõ đầu roi xuống đất, mạnh với câu với câu 2) Cai lệ gõ đầu roi sự trước sau xuốngcai lệ thétđất, bằngthét giọngbằng khàn khàn của người hút hung giọng khàn khàn của một hãn ngườinhiều hútxái cũ.nhiều xái cũ. 1 5)4) Bằng3)Thét Cai giọng lệ bằngthét khàn bằng giọng khàngiọng X X X 6)củakhàn Bằngkhàn một khàn giọng khànngười củakhàncủa hút một khànmộtnhiều người 2 X X củangười một hút người nhiều hút xái nhiều cũ, xáihút cũ, nhiều cai lệ xái gõ cũ, đầu gõ đầuroi 3 X xáixuốngcai roicũ, lệ xuốngđất,gõgõ đầu đầuthét. đất. roiroi xuống xuống 7)đất,đất. caiGõ lệđầu thét. roi xuống 4 đất, bằng giọng khàn 5 X khàn của một người hút 6 X nhiều xái cũ, cai lệ thét. 7 X X
8. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick to TRẬT add TitleTỰ TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét￿ (1) Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn chung: khàn của người hút nhiều xái cũ. 1. Xét VD: Câu Nhấn mạnh Liên kết với Liên kết với sự hung hãn câu trước câu sau 1 X X X 2 X X 3 X 4 5 X ￿￿ 6 X ￿ 7 X X => Cùng một nội dung nhưng có nhiều trật tự từ thể hiện. Vậy để lựa chọn được trật tự từ thích hợp, chúng ta cần chú ý vào điều gì?
9. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick TRẬT to add TỰ Title TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét chung: 1. Xét VD: 2. Kết luận: - Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. - Cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
10. Bài tập nhanh: Cho câu: “Rất đẹp hình Hình anh lúc nắng chiều rất đẹp. anh lúc nắng chiều.” Hình anh rất đẹp lúc nắng chiều. (Tố Hữu, Lên Tây Bắc) Lúc nắng chiều hình anh rất đẹp. Hãy biến đổi câu thơ trên thành những câu có trật tự từ khác nhau?
11. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick TRẬT to add TỰ Title TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét VD1: Trật tự từ trong những bộ phận in đậm trong chung: II. Một số tác các câu dưới đây thể hiện điều gì? dụng của sự a. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống sắp xếp trật tự từ: tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên, run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và 1. Xét VD: người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn) b. Thẻ của nó, người ta giữ. Hình của nó, người ta chụp rồi. [ ] Nó là người của người ta rồi chứ đâu còn là con của tôi ? (Nam Cao, Lão Hạc)
12. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick TRẬT to add TỰ Title TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét VD2: So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật chung: II. Một số tự từ trong những bộ phận câu in đậm sau: tác dụng của a. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân sự sắp xếp thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ trật tự từ: làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa 1. Xét VD: chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. (Thép Mới) b. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người. c. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng,giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.
13. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick TRẬT to add TỰ Title TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét Thảo luận nhóm chung: II. Một số tác dụng của - Nhiệm vụ: sự sắp xếp trật tự từ: + Nhóm I: VD1a 1. Xét VD: + Nhóm II: VD1b + Nhóm III, IV: VD2 - Thời gian thảo luận: 4 phút - Kỹ năng: Kỹ thuật khăn phủ bàn
14. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick TRẬT to add TỰ Title TỪ TRONG CÂU VD1: VD2: a. Anh Dậu uốn vai ngáp dài a. Tre giữ làng, giữ nước, một tiếng. Ủê oải, chống tay giữ mái nhà tranh, giữ xuống phản, anh vừa rên vừa đồng lúa chín. ngỏng đầu lên, run rẩy cất bát (Thép Mới) cháo, anh mới kề vào đến b. Tre giữ mái nhà tranh, miệng, cai lệ và người nhà lí giữ đồng lúa chín, giữ trưởng đã sầm sập tiến vào với làng, giữ nước. những roi song, tay thước và dây thừng. c. Tre giữ làng,giữ mái nhà b. Thẻ của nó, người ta giữ. tranh, giữ đồng lúa chín, Hình của nó, người ta chụp rồi. giữ nước. [ ] Nó là người của người ta rồi chứ đâu còn là con của tôi ?
15. Ví dụ 1a: Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Thể hiện thứ tự trước sau về Ủê oải, chống tay hành động của nhân vật. xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng - Thể hiện quan hệ thứ bậc đầu lên, run rẩy cất trong quan hệ: cai lệ lớn hơn về bát cháo, anh mới kề vai xã hội đối với người nhà lí vào đến miệng, cai lệ trưởng và người nhà lí -Trình tự xuất hiện trước sau của trưởng đã sầm sập các nhân vật theo quan sát của tiến vào với những anh Dậu roi song, tay thước -Trình tự xuất hiện của các đồ và dây thừng. vật thể hiện quyền lực của người cầm.
16. Ví dụ 1b: b. Thẻ của nó, người ta giữ. Hình Thẻ của nó và hình của nó của nó, người ta được đưa lên đầu câu nhằm chụp rồi. [ ] Nó là nhấn mạnh, nêu bật tầm người của người ta quan trọng của thẻ và hình rồi chứ đâu còn là con của tôi ?
17. VD2: So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ: a.Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. (Thép Mới, Cây tre Việt Nam) Hiệu quả diễn đạt cao hơn vì có nhịp điệu, đảm bảo hài hòa về ngữ âm (nhịp 2/2/4/4, TB/TT/TTBB/TBTT) b.Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Nhấn mạnh hình ảnh, liên kết với các câu khác, chưa hài hòa về ngữ âm. c.Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Nhấn mạnh hình ảnh, liên kết với các câu khác, chưa hài hòa về ngữ âm.
18. =>Từ việc xét các VD1,VD2 và các VD ở mục I, em hãy nêu những tác dụng cụ thể của việc sắp xếp trật tự từ trong câu.
19. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick TRẬTto add TỰTitle TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét chung: II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ: 1. Xét VD: 2. Kết luận: Trật tự từ trong câu có thể: - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật , hiện tượng, hoạt động, đặc điểm - Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng - Liên kết với các câu khác trong văn bản. - Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm của lời nói.
20. BÀI TẬP NHANH ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. ( Thanh Tịnh, Tôi đi học) ? Cụm từ in màu đỏ trong đoạn văn trên dùng để làm gì? Liên kết câu sau với câu trước
21. Chủ2 đề 8 LỰA CHỌNClick TRẬTto add TỰTitle TỪ TRONG CÂU I. Nhận xét chung: II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ: III. Luyện tập:
22. a. Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta) Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo trình tự thời gian xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử.
23. TK￿13￿(1288) Năm 40 -43 CN Năm￿225￿-248 TK￿15 TK￿18
24. b. Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi ! Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca (Tố Hữu, Ta đi tới ) -“Đẹp vô cùng” (đảo lên phía trước) nhấn mạnh vẻ đẹp của Tổ quốc mới được giải phóng; -“hò ô”(đưa lên phía trước) hiệp vần “ô”(sông Lô) không gian mênh mang sông nước; -Bắt vần chân “ngạt- hát” tạo sự hài hòa ngữ âm cho khổ thơ.
25. c. - Ấy cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn. - Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần. (Nguyễn Công Hoan, Ngựa người, người ngựa) Mật thám được lặp tạo liên kết đội con gái với câu lại đứng trước.
26. VẬN DỤNG, TÌM TÒI Ý nào sau đây không nói lên được tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong câu? a. Thể hiện thứ tự nhất định, nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. b. Làm cho sự việc được nói đến trong câu trở nên dễ hiểu hơn. c. Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. d. Đảm bảo sự hài hoà về mặt ngữ âm trong lời nói.
27. Câu 1 và câu 2 dưới đây có gì khác nhau? 1. Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào. 2. Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa. ￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿￿Khác nhau: Câu 1: là câu miêu tả bình thường Câu 2: đảo trật tự, vị ngữ đảo lên trước chủ ngữ để nhấn mạnh sự ngạo nghễ, vô lối của nhân vật.
28. ￿￿￿￿￿Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong câu in đậm dưới đây: Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo Núi không đè nổi vai vươn tới Lá ngụy trang reo với gió đèo (Tố Hữu, Lên Tây Bắc) Đảo trật tự từ để nhấn mạnh vẻ đẹp của người chiến sĩ trên chặng đường hành quân ra trận.
29. Có thể chọn một trong hai đề tài sau: Giao Môi thông trường Viết đoạn văn nghị luận với câu chủ đề có trật tự từ nhấn mạnh được hiện tượng đã chọn!
30. ￿￿￿￿￿Bộ câu hỏi định hướng năng lực Hệ thống bài tập SGK trang 22
31. Hướng dẫn tự học và chuẩn bị bài mới: - Nắm được tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong câu.Lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. - Hoàn thành bài tập viết đoạn văn. Tìm và thử giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một câu văn, câu thơ cụ thể. Hoàn thành tất cả các bài tập trang 122. *Chuẩn bị bài mới: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận - Xem lại đề bài, nắm lại dàn ý của bài văn nghị luận. - Nêu hệ thống luận điểm mà em đã sử dụng trong bài làm.
32. CHÀO TẠM BIỆT! KÍNH CHÚC SỨC KHỎE QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HS!