Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài: Câu cảm thán

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài: Câu cảm thán

1. CÂU PHÂN LOẠI THEO MỤC ĐÍCH NÓI Câu nghi Câu cầu Câu cảm Câu trần vấn khiến thán thuật
2. I. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG a) Hỡi ơi lãolão Hạc!Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết Một người như thế ấy! Một người đã khóc vì trót lừa một con chó! Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm, láng giềng Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn (Lão Hạc – Nam Cao) b) Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội, Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật? - Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? (Nhớ rừng – Thế Lữ)
3. *Lưu ý: Những từ ngữ cảm thán: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ôi, trời ơi, có thể tự tạo thành một câu đặc biệt mà cũng có thể là một thành phần biệt lập trong câu và thường đứng ở đầu câu. - Ví dụ: + Chao ôi! (câu đặc biệt) + Chao ôi, ba tháng hè sao mà dài như một thế kỉ. (thành phần biệt lập trong câu)
4. Câu cảm thán Hình thức Chức năng Có từ Kết thúc Bộc lộ Dùng trong ngữ cảm bằng dấu trực tiếp giao tiếp và thán chấm than cảm xúc văn chương 5
5. II. LUYỆN TẬP Bài tâp 1(SGK trang 44): Hãy cho biết các câu trong những đoạn trích sau có phải đều là câu cảm thán không. Vì sao? a) Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất. b) Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! c) Chao ôi, có biết đâu rằng; hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi.
6. Bài tập 3(SGK trang 45) Đặt hai câu cảm thán để bộc lộ cảm xúc với các tình huống sau: a. Trước tình cảm của một người thân dành cho mình. b. Khi nhìn thấy mặt trời mọc. Mẫu: - Tình yêu mà mẹ đã dành cho con thiêng liêng biết bao ! - Đẹp thay cảnh mặt trời buổi bình minh ! 7
7. Bài 4(SGK trang 45) Câu nghi vấn Câu cầu khiến Câu cảm thán Đặc điểm hình thức (từ ngữ đặc trưng, dấu câu) Chức năng
8. HƯỚNG DẪNm TỰ HỌC - Học thuộc ghi nhớ sgk / 44. - Hoàn thành các bài tập còn lại. - Tìm thêm một số ví dụ về câu cảm thán. - Chuẩn bị bài mới: “Câu trần thuật”. + Đọc trước nội dung bài học sgk. + Trả lời đầy đủ nội dung yêu cầu của bài học. + Có thể giải quyết trước bài tập phần luyện tập. 9