Bài giảng Ngữ văn 8 - Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh, ôn tập văn thuyết minh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh, ôn tập văn thuyết minh

1. Giáo viên: Nguyễn Thị Thảo Trường THCS Trưng Vương – TP Thái Nguyên
2. THUYẾT MINH VỀ MỘT DANH LAM THẮNG CẢNH 1. Thế nào là danh lam thắng cảnh? Kể tên một số danh lam thắng cảnh trên đất nước ta? - Danh lam thắng cảnh là những cảnh đẹp núi, sông, rừng, biển thiên nhiên hoặc do con người góp phần tô điểm thêm. Ví dụ: Vịnh Hạ Long, Hồ Ba Bể, Sa Pa, 2. Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh là công việc của ai? Nhằm mục đích gì? - Đó thường là công việc của các hướng dẫn viên du lịch, nhằm mục đích giúp khách tham quan, du lịch hiểu tường tận hơn, đầy đủ hơn về nơi mà họ đang tham quan.
3. I. Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh 1. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh: a. Văn bản: “Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn”
4. Hồ Hoàn Kiếm và Đền Ngọc Sơn
5. I. Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh 1. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh: a. Văn bản: “Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn” b. Nhận xét: ?Đối tượng thuyết minh của - Đối tượng: Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc văn bản này là gì? Sơn. Hồ Hoàn Kiếm ?Qua bài thuyết minh, em hiểu biết được thêm những Nguồn gốc Tên gọi kiến thức gì về đối tượng thuyết minh? Vài nghìn năm Lục Thủy tuổi Hoàn Kiếm Hồ Gươm Thủy Quân
6. I. Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh 1. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh: a. Văn bản: “Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn” b. Nhận xét: - Đối tượng: Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn. Đền Ngọc Sơn Nguồn gốc, quá Kiến trúc trình xây dựng Tháp Bút Đài Nghiên Điếu Đài Cung Khánh Thụy Cầu Thê Húc Chùa Ngọc Sơn Đền Đền Ngọc Sơn Trấn Ba Đình
7. 1. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh: ?Để viết được bài này, người ?Làm thế nào để có những kiến a. Văn bản: “Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn” viết cần có những kiến thức về thức trên? b. Nhận xét: lĩnh vực nào? - Đối tượng: Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn. Đền Ngọc Sơn -> Lịch sử -> Đọc sách Nguồn gốc, Kiến trúc quá trình xây dựng -> Từ Hán Việt Tháp Bút -> Tra cứu Điếu Đài Đài Nghiên -> Văn hóa -> Học Cung Khánh Thụy Cầu Thê Húc hỏi Chùa Ngọc Sơn -> Kiến trúc -> Quan Đền Đền Ngọc Sơn sát Trấn Ba Đình
8. 1. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh: a. Văn bản: “Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn” b. Nhận xét: - Đối tượng: Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn. ? Bài viết này sắp xếp theo bố - Kiến thức: Lịch sử, từ Hán Việt, văn cục, trình tự nào? hóa, kiến trúc - Nghiên cứu sách vở, hỏi han, quan sát - Bố cục bài viết: + Đoạn 1: Giới thiệu Hồ Hoàn Kiếm. ?Theo em, bài này có thiếu sót + Đoạn 2: Giới thiệu Đền Ngọc Sơn. gì về bố cục? + Đoạn 3: Giới thiệu khu vực bờ hồ. - Thiếu phần mở bài, kết bài
9. ? Hãy quan sát những bức ảnh sau và cho biết, em sẽ bổ sung thêm những chi tiết nào cho bài viết trên?
10. - Bổ sung: + Miêu tả (vị trí của hồ, diện tích, độ sâu qua các mùa, quang cảnh đường phố quanh hồ, ) + Bình luận -> Biểu cảm, hấp dẫn - Phương pháp: Giải thích, liệt kê, dùng số liệu
11. 2. Ghi nhớ (sgk-34) - Muốn viết bài giới thiệu về một danh lam thắng cảnh thì tốt nhất phải đến nơi thăm thú, quan sát hoặc tra cứu sách vở, hỏi han những người hiểu biết về nơi ấy. - Bài giới thiệu nên có bố cục đủ ba phần. Lời giới thiệu ít nhiều có kèm theo miêu tả, bình luận thì sẽ hấp dẫn hơn; tuy nhiên, bài giới thiệu phải dựa trên cơ sở kiến thức đáng tin cậy và có phương pháp thích hợp. - Lời văn cần chính xác và biểu cảm.
12. II. Ôn tập về văn bản thuyết minh 1. Vai trò, tác dụng của văn bản thuyết minh: - Khái niệm: VBTM là kiểu văn bản thông dụng Văn bản trong mọi lĩnh vực của đời sống nhằm cung cấp thuyết minh những tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên có vai trò và nhân của các sự vật, hiện tượng trong tự tác dụng như nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thế nào trong thiệu, giải thích đời sống? - Vai trò: Đáp ứng nhu cầu hiểu biết của con người, đem đến những tri thức về bản chất của sự vật, hiện tượng.
13. Văn bản thuyết 2. Tính chất của văn bản thuyết minh minh có những tính chất gì khác với văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận? Tính chất văn bản VB tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận: VB thuyết minh : + Có thể dùng quan sát, tưởng + Tính chất của thuyết tượng, so sánh, liên tưởng để tạo dựng minh là: tri thức khách hình ảnh, tái hiện sự việc, sự vật, diễn quan (xác thực, khoa học, biến, cốt truyện hay bày tỏ ý định, rõ ràng) để người đọc nguyện vọng, bộc lộ cảm xúc hiểu về đối tượng thuyết + Tri thức trong các VB này có thể minh; bản chất của đối mang sức thái chủ quan, hư cấu. tượng thuyết minh một + Có thể diễn đạt bằng những cách chính xác. ngôn ngữ, hình ảnh giàu sức gợi tả, gợi + Ngôn ngữ chính xác, rõ cảm. ràng, dễ hiểu.
14. 2. Tính chất của văn bản thuyết minh - Tri thức: Khách quan, rõ ràng, khoa học. - Lời văn chính xác, cô đọng, chặt chẽ, sinh động. => Giúp người đọc hiểu bản chất của sự vật, hiện tượng. 3. Để làm tốt bài văn thuyết minh cần: - Bước chuẩn bị tài liệu bằng việc quan sát, tìm đọc, thu thập thông tin từ nhiều nguồn ( sách vở, truyền thông, thực nghiệm ). - Phải xây dựng được bố cục của bài văn thuyết minh theo trình tự hợp lý. - Làm nổi bật được điều muốn thuyết minh: đặc điểm, tính chất, cách sử dụng - Xác định rõ mục đích thuyết minh và đối tượng thuyết minh. - Sử dụng hợp lý các phương pháp thuyết minh.
15. 4. Các phương pháp thuyết minh Có 6 phương pháp: 1. Nêu định nghĩa, giải thích 2. Liệt kê 3. Nêu ví dụ 4. Dùng số liệu 5. So sánh 6. Phân loại, phân tích III. Luyện tập
16. Bài 1 (SGK–35): Lập lại bố cục bài giới thiệu "Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn" một cách hợp lý? * Mở bài: Giới thiệu cái nhìn bao quát về quần thể danh lam thắng cảnh Hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn * Thân bài: - Vị trí địa lí của danh lam thắng cảnh ? - Thắng cảnh có những bộ phận nào (Hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn) - Nguồn gốc, quá trình xây dựng, tôn tạo (Lần lượt giới thiệu mô tả từng phần) - Không gian bao quanh hồ Hoàn Kiếm cây cối - Vị trí của thắng cảnh trong đời sống của nhân dân thủ đô, cả nước, du khách nước ngoài * Kết bài: Ý nghĩa lịch sử, văn hóa của thắng cảnh, bài học về giữ gìn, tôn tạo thắng cảnh
17. Bài tập 2 (SGK-35) Hãy giới thiệu trình tự tham quan Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn từ gần đến xa, từ ngoài vào trong. Gợi ý: Giới thiệu trình tự tham quan Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn, có thể sắp xếp theo thứ tự như sau : - Từ xa thấy hồ rộng, có tháp rùa, giữa hồ có đền Ngọc Sơn . - Đến gần: Cổng đền có tháp Bút, cầu Thê Húc dẫn vào đền Ngọc Sơn ; Hồ bao bọc xung quanh đền ; Xung quanh hồ có nhiều cây to,
18. Bài tập 3 (Bài tập 1 của bài “Ôn tập văn thuyết minh”, SGK Ngữ văn 8, tập 2, trang 35) Hãy nêu cách lập ý và lập dàn bài đối với hai đề bài: b. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh. d. Giới thiệu về cách làm đồ dùng học tập.
19. Gợi ý: b. Giới thiệu danh lam thắng cảnh * Lập ý. - Tên danh lam, khái quát vị trí và ý nghĩa đối với quê hương, cấu trúc, quá trình hình thành, xây dựng, tu bổ, đặc điểm nổi bật, phong tục, lễ hội * Dàn ý. - Mở bài: Vị trí và ý nghĩa văn hoá, lịch sử, xã hội của danh lam đối với quê hương, đất nước. - Thân bài. + Vị trí địa lí, quá trình hình thành, phát triển, tu tạo trong quá trình lịch sử cho đến ngày nay. + Cấu trúc, quy mô từng khối, từng mặt + Hiện vật trưng bày, thờ cúng. + Phong tục, lễ hội. - Kết bài: Thái độ tình cảm với danh lam
20. d. Giới thiệu về cách làm một đồ dùng học tập * Lập ý. - Tên đồ dùng, hình dáng, kích thước, màu sắc, cấu tạo, công dụng của đồ dùng, những điều lưu ý khi sử dụng. * Dàn ý. - Mở bài: Giới thiệu về đồ dùng học tập định làm ( hộp bút, giá để sách vở, túi vải đựng bút, ) - Thân bài: + Nguyên liệu cần chuẩn bị + Cách làm tiến hành theo từng bước + Yêu cầu về mặt thành phẩm + Công dụng của đồ dùng học tập vừa làm + Cách bảo quản, giữ gìn - Kết bài: Cảm nghĩ về vai trò của đồ dùng học tập tự làm.
21. BÀI TẬP VỀ NHÀ - Hoàn thiện các bài tập còn lại trong SGK Ngữ văn 8, tập 2, trang 35, 36. - Tìm đọc một số bài giới thiệu về danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử của Thái Nguyên (VD: Hồ Núi Cốc, Đền Đuổm, Đền Xương Rồng, Đình Hùng Vương, )
22. Chào tạm biệt các em Hẹn gặp lại các em trong những bài học sau!