Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiếng Việt: Nói quá

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiếng Việt: Nói quá

1. Thế nào là tình thái từ? đặt câu có sử dụng các loại tình thái từ?
2. Lỗ mũi mười tám gánh lông Chồng yêu chồng bảo rau rồng trời cho. Em nhận xét gì về cách nói trong câu ca dao trên? - Nói quá sự thật. → Đó là cách nói như thế nào? Tác dụng của nó ra sao? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay “ Nói quá”
3. Tiết 37 Tiếng Việt
4. I. Nói quá và tác dụng của nói quá: Đọc các câu tục ngữ, ca dao sau và trả lời câu hỏi. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. ( Tục ngữ ) Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầy, Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần. (Ca dao)
5. 1) Nói đêm tháng năm chưa nằm đã sáng , Ngày tháng mười chưa cười đã tối và Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày có quá sự thật không ? Thực chất mấy câu này nhằm nói điều gì ? => Nói Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. Ngày tháng mười chưa cười đã tối; Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày là quá sự thật, là phóng đại mức độ và tính chất nội dung nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. Hai câu đầu ngụ ý đêm tháng năm rất ngắn, ngày tháng mười rất ngắn. Câu cuối ngụ ý, lao động của người nông dân hết sức vất vả. 2) Cách nói như vậy có tác dụng gì? => Nói quá trong các trường hợp trên là một biện pháp tu từ nhằm tăng giá trị biểu cảm.
6. *Ghi nhớ (SGK/ 102). + Nói quá:Là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất, của sự vật, hiện tượng được miêu tả. + Tác dụng: nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
7. - Đen như cột nhà cháy → rất đen. - Ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, làm như mèo mửa. → nói quá thường được sử dụng trong khẩu ngữ, kết hợp với phép so sánh. VHDG hay dùng biện pháp nói quá, em hãy tìm một vài văn bản có biện pháp này ? -> Sơn Tinh Thuỷ Tinh, Thánh Gióng VHTĐ cũng thường sử dụng biện pháp nói quá. -> ND m/t Thuý Kiều “ Một hai nghêng nước nghiêng thành” -> “Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai ”
8. Anh chàng nọ tính khoác lác đã quen. Bữa kia đi chơi về bảo vợ: - Này mình ạ! Hôm nay tôi đi vào rừng trông thấy một con rắn, chao ôi, to đến là to, dài đến là dài. Bề ngang thì chắc chắn là bốn mươi thước rồi, còn bề dài thì dễ đến hơn trăm thước. Vợ không tin, nhưng cũng định trêu chồng một mẻ: - Tôi nghe người ta nói có rắn dài đã nhiều. Nhưng làm gì có giống rắn dài như anh nói thế. Tôi nhất định không tin. Chồng làm như thật: - Thật quả có rắn như thế. Dài hơn một trăm thước thì chẳng đến, nhưng tám mươi thì nhất định. Vợ bĩu môi: - Cũng chẳng đến! Chồng cương quyết: - Tôi chắc chắn là nó dài sáu mươi thước chứ không ngoa. Vợ vẫn khăng khăng: - Vẫn không dài đến nước ấy đâu! Chồng rút lui một lần nữa: - Lần này tôi nói thật nhé. Con rắn dài đến bốn mươi thước, không kém một phân. Vợ bò lăn ra cười: - Con rắn anh thấy, bề ngang đã chắc chắn là bốn mươi thước, bề dài cũng lại đến bốn mươi thước không kém một phân thì chẳng hoá ra là con rắn vuông à? - Chồng biết mình bị vợ lừa nên ngậm ngùi không dám nói gì nữa
9. II. Luyện tập: 1. Bài 1/ (102). Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau: a) Bàn tay ta làm nên tất cả a) Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. Nói quá nhấn mạnh vai trò của sức lao động con người có thể cải tạo tự nhiên mang lại (Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất) nguồn sống. b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sượt da b) Em có thể đi lên đến tận trời. thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận Nói quá nhằm khẳng định không ngại khó, trời được. không ngại khổ c) [ ] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời c) Thét ra lửa. hắn vào nhà xơi nước. Nói quá thể hiện nhân vật bà cụ có thế lực, có quyền lực (Nam Cao, Chí Phèo) .
10. 2. Bài 2/ (102). Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ. a) Ở nơi / / thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà. b) Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng / / c) Cô Nam tính tình xởi lởi, / / d) Lời khen của cô giáo làm cho nó / / e) Bọn giặc hoảng hốt / / mà chạy. a) Ở nơi chó ăn đá, gà ăn sỏi thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà. b) Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng bầm gan tím ruột. c) Cô Nam tính tình xởi lởi, ruột để ngoài da. d) Lời khen của cô giáo làm cho nó nở từng khúc ruột. e) Bọn giặc hoảng hồn vắt chân lên cổ mà chạy.
11. 3. Bài 3/102 Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc. Ví dụ - Nàng Kiều trong truyện Kiều của Nguyễn Du có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành. - Kẻ trượng phu xưa thường mơ chuyện rời non lấp biển. - Nhưng việc lấp biển vá trời dành cho kẻ anh hùng hào kiệt. - Chúng tôi là người chứ đâu phải mình đồng da sắt. Chúng tôi thử hành hạ các ông thế này một buổi xem các ông có chịu nổi không. - Tôi nghĩ nát óc vần không tìm được đáp số bài toán.
12. 4.Bài 4 /(103) Tìm 5 thành ngữ có dùng biện pháp nói quá. - Ngáy như sấm. - Nhanh như chớp. - Lớn như thổi. - Đen như cột nhà cháy. - Khỏe như voi.
13. 5.Bài 5 /(103) Viết đoạn văn hoặc làm một bài thơ có dùng biện pháp nói quá: Ví dụ Buổi tối tôi đến nhà linh học nhóm .Đường đến nhà linh phải đi qua một quãng vắng. tôi đang đi bỗng một con mèo ở đâu chạy ngang đường thoắt một cái khiến tôi giật mình, sợ hết vía. Đã đến nhà linh rồi mà tôi vẫn chưa hoàn hồn. Lan và tôi rất thân nhau, tôi vẫn hay đùa rằng bạn ấy cao như cây chuối hột. Ngày bạn lên đường theo gia đình đi xa tôi chỉ biết chúc bạn bình yên mà nước mắt rơi như mưa. Sau này, dù có phải đi lên đến tận trời, tôi cũng sẽ nhất định tìm gặp lại bạn.
14. 6. Bài 6 /(103) Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác. * Giống nhau: - Đều nói những điều không có thật, nói phóng đại lên. * Khác nhau: - Nói quá nhằm gây ấn tượng mạnh, khẳng định, tăng sức biểu cảm. - Nói khoác là nói những điều không đúng sự thật, không có thật để phô trương, khoe khoang