Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết học 115: Lựa chọn trật tự từ trong câu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết học 115: Lựa chọn trật tự từ trong câu

1. Em đi học.
2. BàiBài tậptập:: ThayThay ñoåiñoåi traättraät töïtöï töøtöø baèngbaèng nhieàunhieàu caùchcaùch khaùckhaùc nhaunhau Nã §Õn B¶o Kh«ng Sao
3. ĐÁPĐÁP ÁNÁN 1. Nã b¶o kh«ng ®Õn sao? 7. Nã sao ®Õn b¶o kh«ng? 2. Sao ®Õn nã b¶o kh«ng? 8. §Õn nã b¶o:“Kh«ng sao”. 3. Nã b¶o ®Õn kh«ng sao. 9. Nã kh«ng ®Õn b¶o sao? 4. Kh«ng ®Õn sao nã b¶o? 10. Sao ®Õn kh«ng b¶o nã? 5. Nã sao b¶o kh«ng ®Õn? 11. Sao kh«ng ®Õn b¶o nã? 6. Kh«ng b¶o sao nã ®Õn? 12. Sao kh«ng b¶o nã ®Õn?
4. Tiết 115. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU ( )“Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của Anh Dậu uốn vai ngáp dài một người hút nhiều xái cũ:” tiếng.Uể oải, chống tay xuống . Gõ đầu roi xuống đất phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới . cai lệ kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào . thét với những roi song, tay thước và . bằng giọng khàn khàn của dây thừng. người hút nhiều xái cũ Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: Hãy sắp xếp các từ và cụm từ trên - Thằng kia ! Ông tưởng mày thành những câu văn theo nh÷ng chết đêm qua, còn sống đấy à ? c¸ch kh¸c nhau mµ kh«ng lµm Nộp tiền sưu ! Mau ! thay ®æi nghÜa c¬ b¶n cña c©u ? ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn ) ( Thảo luận nhóm )
5. l Tiết 115. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU -Có 6 cách thay đổi trật tự từ mà không làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu. (1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: (2) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất: (3) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai cệ gõ đầu roi xuống đất: (4) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất,thét: (5) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất,cai lệ thét. (6) Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét.
6. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! ( Ng« TÊt Tè- T¾t ®Ìn) Cách viết của tác giả nhằm mục đích: Nhấn mạnh sự hung hãn của tên cai lệ và để tạo liên kết câu.
7. LÇn l­ît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp ®­îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy (1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, Anh Dậu uốn vai ngáp dài một thét bằng giọng khàn khàn của tiếng. Uể oải,chống tay xuống người hút nhiều xái cũ: phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới (2) Cai lệ thét bằng giọng khàn kề vào đến miệng, cai lệ và người khàn của người hút nhiều xái nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào cũ, gõ đầu roi xuống đất: với những roi song, tay thước và dây thừng. (3) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất: (4) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền gõ đầu roi xuống đất,thét: sưu ! Mau! (5) Bằng giọng khàn khàn của Chỉ liên kết với câu trước người hút nhiều xái cũ, gõ → →Không Chủ ChØ ChØ yêu liªn liênliªn liên kÕtkết kÕt kết víi víi với c©u c©u câu sau sau trước và đầu roi xuống đất,cai lệ thét. →câu Đ Ósau nhÊn m¹nh vµ liªn kÕt (6) Gõ đầu roi xuống đất, bằng víi c©u sau giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét.
8. 2/ Kết luận: Ghi nhớ: SGK.111 Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
9. Bài tập Cho câu: “Rất đẹp hình Hình anh lúc nắng chiều rất đẹp. anh lúc nắng chiều.” Hình anh rất đẹp lúc nắng chiều. (Tố Hữu, Lên Tây Bắc) Lúc nắng chiều hình anh rất đẹp. Hãy biến đổi thành những câu thơ có trật tự từ khác nhau?
10. Bài tập 2: So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ phận câu in đậm dưới đây. a).Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. -> Cách sắp xếp trật tự từ ở đây là hợp lí nhất, hay nhất vì hài hòa về ngữ âm, ngữ điệu (2/2/4/4) theo cấp độ tăng tiến tạo sự mạnh mẽ, ngân vang. b) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người. -> Cách sắp xếp trật tự từ ở đây thiếu hài hòa về ngữ âm, nhịp 2/2 để cuối câu không tạo được ngân vang. c) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người. -> Trật tự từ sắp xếp ở đây lủng củng, ngắt nhịp không đồng đều, không hài hòa về ngữ âm.
11. 2/ Kết luận: SGK/112 Trật tù tõ trong c©u cã thÓ : - ThÓ hiÖn thø tù nhÊt ®Þnh cña sù vËt, ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm (nh­thø bËc quan träng cña sù vËt, thø tù cña ho¹t ®éng, tr×nh tù quan s¸t cña ng­êi nãi,￿) - NhÊn m¹nh h×nh ¶nh, ®Æc ®iÓm cña sù vËt, hiÖn t­îng. - Liªn kÕt c©u víi nh÷ng c©u kh¸c trong v¨n b¶n. - §¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m cña lêi nãi.