Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 14: Lặng lẽ Sa Pa

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 14: Lặng lẽ Sa Pa

1. Ngữ văn 9
2. Chuyên đề: Phẩm chất cao quý của thanh niên Việt Nam ở tác phẩm văn xuôi hiện đại thời kì kháng chiến chống Mĩ trong chương trình ngữ văn 9. Bài 1: Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn thành Long Bài 2: Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê
3. Câu hỏi thảo luận ? Nêu sơ lược về tác giả và tác phẩm “ Lặng lẽ Sa Pa” ? Nêu sơ lược về tác giả và tác phẩm “ Những ngôi sao xa xôi”
4. *Tác giả: - Nguyễn Thành Long (1925 – 1991), quê ở Quảng Nam - Ông là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí. - Phong cách văn xuôi nhẹ nhàng, tình cảm, giàu chất thơ và ánh lên vẻ đẹp con người. .
5. Sinh ngày 16/11/1925 tại thành phố Nha trang. Nguyên quán ở làng Kim bồng, huyện Duy xuyên, tỉnh Qủang Nam. Xuất thân trong một gia đình viên chức nhỏ.Thuở nhỏ, học ở Qui nhơn. Năm 18 tuổi đã tham gia viết báo, và có bài đăng trên tạp chí Tân văn hóa xuất bản ở Huế trong những ngày đầu Cách mạng tháng Tám. Tham gia kháng chiến chống Pháp ở khu V. Năm 1955, tập kết ra Bắc. Từ đó đến nay liên tục công tác ở Hội nhà văn VN. Nguyễn Thành Long chuyên viết ký và truyện ngắn. Tác phẩm tập trung vào hai đề tài lớn: cuộc đấu tranh chống Mỹ của nhân dân Liên khu V; và sự nghiệp xây dựng CNXH ở miền Bắc. Ông có một số truyện ngắn hay như: "Lặng lẽ Sapa", "Trời xanh mênh mông", "Núi Ðỗ Quyên“, Giữa trong xanh, Chuyện nhà chuyện xưởng, Li Sơn mùa tỏi, Bát cơm cụ Hồ Bút danh: Phan Minh Thảo, Lưu Qùynh
6. - Lê Minh Khuê sinh năm 1949, quê ở tỉnh Thanh Hoá. - Là cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ.
7. * Nhµ v¨n Lª Minh Khuª (Bót danh kh¸c: Vò ThÞ MÕn) - Tªn khai sinh: Lª Minh Khuª, sinh ngµy 6 th¸ng 12 n¨m1949. Quª: x· An H¶i, huyÖn TÜnh Gia, tØnh Thanh Ho¸. Tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc, Lª Minh Khuª tham gia ®éi thanh niªn xung phong chèng Mü cøu níc. Nh÷ng n¨m th¸ng Êy ®· t¹o c¶m høng cho nh÷ng s¸ng t¸c cña chÞ sau nµy. N¨m 1969 chÞ lµ phãng viªn b¸o TiÒn Phong. N¨m 1973 – 1977 phãng viªn §µi ph¸t thanh gi¶i phãng vµ sau ®ã lµ §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam. Tõ 1978 ®Õn nay, nhµ v¨n Lª Minh Khuª lµ biªn tËp viªn v¨n häc nhµ xuÊt b¶n Héi nhµ v¨n.Héi viªn Héi nhµ v¨n ViÖt Nam (1980). - T¸c phÈm chÝnh: Cao ®iÓm mïa h¹ (truyÖn ng¾n, 1984); §oµn kÕt (truyÖn ng¾n, 1980); ThiÕu n÷ mÆc ¸o dµi xanh (tiÓu thuyÕt, 1984); Mét chiÒu xa thµnh phè (truyÖn ng¾n, 1987); Em ®· kh«ng quªn (tiÓu thuyÕt 1990); Bi kÞch nhá (truyÖn ng¾n, 1993); Lª Minh Khuª – truyÖn ng¾n (1994). - §· ®îc nhËn: Gi¶i thëng v¨n xu«i Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam n¨m 1987 (TËp truyÖn ng¾n: Mét chiÒu xa thµnh phè).
8. Nhà văn Lê Minh Khuê
9. 2. Tác phẩm: a. Lặng lẽ Sa Pa: - Viết năm 1970, sau chuyến đi thực tế ở Lào Cai - In trong tập « Giữa trong xanh » 1972.
10. b. Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi được sáng tác năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra vô cùng gay go.
11. Câu hỏi thảo luận: ?Tóm tắt ngắn gọn nội dung tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” ?Tóm tắt ngắn gọn nội dung tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”
12. 3. Tóm tắt nội dung tác phẩm : a. “ Lặng lẽ Sa Pa” Truyện xoay quanh một tình huống gặp gỡ bất ngờ giữa Ông họa sĩ già xin hoãn buổi tiệc chia tay nghỉ hưu để đi thực tế. Ông gặp được bác lái xe vui tính, cô kĩ sư mới ra trường lên nhận công tác ở Lào Cai. Ông được giới thiệu và gặp một thanh niên nhân vật chính của truyện làm công tác khí tượng thủy văn kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh núi Yên Sơn thuộc Sa Pa .Sau cuộc trò chuyện họ chia tay nhau trong niềm lưu luyến.
13. b. Nh÷ng ng«i sao xa x«i: Ba c« g¸i thanh niªn xung phong §Þnh, Nho vµ tæ trëng lµ chÞ Thao ë mét tæ trinh s¸t ph¸ bom t¹i mét träng ®iÓm trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n. NhiÖm vô cña hä lµ quan s¸t ®Þch nÐm bom, ®o khèi lîng ®Êt ®¸ ph¶i san lÊp do bom ®Þch g©y ra, ®¸nh dÊu c¸c vÞ trÝ nh÷ng tr¸i bom cha næ vµ ph¸ bom. Họ ở trong một cửa hang, dưới chân cao điểm. Cuéc sèng ë n¬i träng ®iÓm gi÷a chiÕn trêng dï kh¾c nghiÖt hÕt søc nguy hiÓm nhng hä vÉn cã nh÷ng niÒm vui hån nhiªn, thanh th¶n m¬ méng cña tuæi trÎ. Mçi ngêi mét c¸ tÝnh nhng hä rÊt g¾n bã yªu th¬ng nhau trong t×nh ®ång ®éi. Trong mét lÇn ph¸ bom, Nho bÞ th¬ng, §Þnh vµ Thao lo l¾ng s¨n sãc Nho. Cơn mưa đá bất ngờ xuất hiện và họ say sưa với niềm vui thời trẻ con và bao hình ảnh ở quê nhà ùa về trong tâm trí họ.
14. Câu hỏi thảo luận ?Qua việc tự tiếp cận tác phẩm: “Lặng lẽ Sa Pa”, em hãy rút ra vấn đề chính được đề cập trong tác phẩm đó? ?Qua việc tự tiếp cận tác phẩm: “Những ngôi sao xa xôi”, em hãy rút ra vấn đề chính được đề cập trong tác phẩm đó
15. 4. Vấn đề chính được đề cập trong tác phẩm : a.“Lặng lẽ Sa Pa” Ca ngợi những con người lao động mới đang ngày đêm lặng lẽ âm thầm làm việc, cống hiến hết mình cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên miền Bắc trong những năm chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Qua đó, truyện khẳng định vẻ đẹp của những con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
16. b. Những ngôi sao xa xôi Truyện đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm,cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
17. Câu hỏi thảo luận ? Nêu hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên trong tác phẩm « Lặng lẽ Sa Pa » của Nguyễn Thành Long ? Em có nhận xét gì về hoàn cảnh đó ? ? Nêu hoàn cảnh sống và làm việc của ba cô thanh niên xung phong trong tác phẩm « Những ngôi sao xa xôi » của tác giả Lê Minh Khuê ? Em có nhận xét gì về hoàn cảnh đó ?
18. II- Tinh thần yêu nước, lòng quả cảm hy sinh quên mình vì tổ quốc: 1. Hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên trong tác phẩm « Lặng lẽ Sa Pa » của Nguyễn Thành Long + Một mình trên đỉnh Yên Sơn, sống giữa cây cỏ, mây mù. Làm việc trong điều kiện bất chấp cả những đêm bão tuyết, rét cắt da, cắt thịt. + Làm công tác khí tượng kiêm địa lí địa cầu. Công việc đòi hỏi tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao. + Sự cô đơn vắng vẻ. => Một hoàn cảnh thật đặc biệt.
19. - 27 tuổi, công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn. - Sống một mình trên núi cao mây mù bao phủ.
20. Máy đo mưa của Trạm Khí tượng
21. 2. Hoàn cảnh sống và làm việc của ba cô thanh niên xung phong trong tác phẩm « Những ngôi sao xa xôi » của tác giả Lê Minh Khuê - Sống, chiến đấu trên một cao điểm, trọng điểm trên đường Trường Sơn -> Hoàn cảnh đặc biệt, nhiều khó khăn, gian khổ, nguy hiểm (thần chết luôn rình rập). - Nhiệm vụ hết sức nguy hiểm: + Chạy trên cao điểm giữa ban ngày. + Phơi mình trước con mắt cú vọ của giặc Mĩ. + Sau mỗi trận bom phải lên ngay trọng điểm đo và ước tính đất đá bị địch đào phá. + Phá bom. => Công việc luôn đối mặt với cái chết, căng thẳng, đòi hỏi sự khôn khéo, dũng cảm.
22. Ở ngay dưới chân cao điểm. - Sống Giữa vùng trọng điểm đánh phá ác liệt của Mĩ. Quan sát máy bay Mĩ thả bom. - Nhiệm Đo khối lượng đất đá lấp vào hố vụ bom. Đếm bom chưa nổ. Phá bom nổ chậm. →Sống và chiến đấu ở nơi gian khổ, ác liệt. Nhiệm vụ rất quan trọng nhưng cũng vô cùng hiểm nguy.
23. Dặn dò học sinh -Ôn tập lại những kiến thức đã học về tác giả tác phẩm Của hai văn bản trên. -Trình bày được hoàn cảnh sống của các nhân vật để thấy - được sự vất vả, hi sinh quên mình của họ. -Chuẩn bị tiết tiếp theo: “Tinh thần lạc quan trong cuộc sống và chiến đấu’’ .