Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 25: Ôn tập thơ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 25: Ôn tập thơ

1. GV: Phan Văn Phong NGỮ VĂN 9 - TIẾT 125-126 ÔN TẬP THƠ 1
2. Đồng chí Bài thơ về tiểu đội xe không kính Nói với Đoàn thuyền con đánh cá Bếp lửa Sang thu Thơ hiện đại Việt Nam Viếng Khúc hát ru lăng Bác Mùa xuân Con cò Ánh trăng nho nhỏ
3. STT T¸c phÈm, T¸c ThÓ §Æc s¾c nghÖ thuËt gi¶ - N¨m s¸ng t¸c Tãm t¾t néi dung th¬ C¬ së h×nh thµnh vµ Chi tiÕt h×nh ¶nh, 1 §ång chÝ – Tù do ng«n ng÷ gi¶n dÞ, 1948 søc m¹nh cña t×nh ®ång chÝ. ch©n thùc (ChÝnh H÷u) Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi 2 xe kh«ng kÝnh Tù do H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn ChÊt liÖu hiÖn thùc 1969 sÜ l¸i xe Trưêng S¬n sinh ®éng, h×nh ¶nh (Ph¹m TiÕn DuËt) hiªn ngang dòng c¶m ®éc ®¸o §oµn thuyÒn ®¸nh 7 ch÷ Bøc tranh ®Ñp vÒ Bót ph¸p hiÖn thùc 3 c¸ - 1958 thiªn nhiªn vò trô vµ vµ l·ng m¹n, h×nh (Huy CËn) ngưêi lao ®éng ¶nh ®Ñp
4. TT T¸c phÈm, T¸c gi¶ ThÓ Tãm t¾t néi dung §Æc s¾c nghÖ thuËt th¬ BÕp löa - 1963 7 vµ 8 A.Suy ngÉm cña ngưêi A H×nh ¶nh b×nh dÞ, 4 lÝnh sau chiÕn tranh giµu ý nghÜa biÓu (B»ng ViÖt) ch÷ nh¾c nhá u«ng nưíc tưîng giäng ®iÖu ch©n nhí nguån thµnh. Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ B Ca ngîi t×nh mÑ B VËn dông s¸ng 5 vµ ý nghÜa cña lêi t¹o h×nh ¶nh vµ 1971 (NguyÔn 8 ch÷ Khoa §iÒm) ru giäng ®iÖu lêi ru cña ca dao. ¸nh Tr¨ng C Nh÷ng kû niÖm xóc 1978 5 ch÷ C S¸ng t¹o h×nh ¶nh 6 ®éng vÒ bµ vµ t×nh bµ bÕp löa g¾n liÒn víi (NguyÔn Duy) ch¸u h×nh ¶nh ngưêi bµ D T×nh yªu thư¬ng Con Cß , 1962 con, g¾n liÒn víi lßng 7 Tù do D Khai th¸c ®iÖu ru (ChÕ Lan Viªn) yªu nưíc tinh thÇn ngät ngµo, tr×u mÕn chiÕn ®Êu kh¸t väng vÒ tư¬ng lai.
5. TT T¸c phÈm, ThÓ Tãm t¾t néi dung §Æc s¾c nghÖ thuËt T¸c gi¶ th¬ Mïa xu©n nho E. C¶m nhËn tinh tÕ E H×nh ¶nh gîi t¶, 8 nhá , 1980 5 ch÷ cña nhµ th¬ vÒ thiªn c¶m gi¸c tinh tÕ (Thanh H¶i) nhiªn lóc giao mïa ng«n ng÷ gîi c¶m. 9 ViÕng l¨ng B¸c F. Nh¾c con tù hµo vÒ F C¸ch nãi cô thÓ 1976 8 ch÷ céi nguån sinh dưìng, giµu h×nh ¶nh (ViÔn Phư¬ng) truyÒn thèng quª ng«n ng÷ méc m¹c. hư¬ng. Sang Thu G C¶m xóc trưíc G Giäng ®iÖu 10 Sau 1975 5 ch÷ mïa xu©n cña thiªn trong s¸ng thiÕt (H÷u ThØnh) nhiªn ®Êt nưíc vµ íc tha, h×nh ¶nh ®Ñp nguyÖn cña nhµ th¬. so s¸nh Èn dô. Nãi víi con H. Lßng thµnh kÝnh H Giäng ®iÖu trang 11 Sau 1975 Tù do vµ niÒm xóc ®éng träng vµ thiÕt tha ( Y Phư¬ng) cña nhµ th¬ khi vµo nhiÒu h×nh ¶nh ®Ñp l¨ng viÕng B¸c
6. STT T¸c phÈm, T¸c gi¶ ThÓ th¬ Tãm t¾t néi dung §Æc s¾c nghÖ thuËt Chi tiÕt h×nh ¶nh, ng«n ng÷ gi¶n §ång chÝ – 1948 C¬ së h×nh thµnh vµ søc m¹nh cña 1 Tù do t×nh ®ång chÝ. dÞ, ch©n thùc (ChÝnh H÷u) Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe Trưêng ChÊt liÖu hiÖn thùc sinh ®éng, h×nh ¶nh 2 Tù do kÝnh – 1969 (Ph¹m TiÕn S¬n hiªn ngang dòng c¶m ®éc ®¸o DuËt) 3 §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ - Bøc tranh ®Ñp vÒ thiªn nhiªn vò trô vµ Bót ph¸p hiÖn thùc vµ l·ng m¹n, h×nh 1958 (Huy CËn) 7 ch÷ ngưêi lao ®éng ¶nh ®Ñp 4 BÕp löa - 1963 .Nh÷ng kû niÖm xóc ®éng vÒ bµ vµ S¸ng t¹o h×nh ¶nh bÕp löa g¾n liÒn víi (B»ng ViÖt) Tự do t×nh bµ ch¸u h×nh ¶nh ngưêi bµ Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín T×nh yªu thư¬ng con, g¾n liÒn víi 5 Khai th¸c ®iÖu ru ngät ngµo, tr×u mÕn trªn lng mÑ – 1971 8 ch÷ lßng yªu nưíc tinh thÇn chiÕn ®Êu (NguyÔn Khoa §iÒm) kh¸t väng vÒ tư¬ng lai. H×nh ¶nh b×nh dÞ, giµu ý nghÜa biÓu ¸nh Tr¨ng –1978 .Suy ngÉm cña ngưêi lÝnh sau chiÕn 6 5 ch÷ tưîng giäng ®iÖu ch©n thµnh. (NguyÔn Duy) tranh nh¾c nhá u«ng nưíc nhí nguån Con Cß – 1962 Tù do Ca ngîi t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña VËn dông s¸ng t¹o h×nh ¶nh vµ giäng 7 (ChÕ Lan Viªn) lêi ru ®iÖu lêi ru cña ca dao. .C¶m xóc tr íc mïa xu©n cña thiªn ư Giäng ®iÖu trong s¸ng thiÕt tha, h×nh Mïa xu©n nho nhá – 1980 nhiªn ®Êt n íc vµ íc nguyÖn cña 8 5 ch÷ ư ư ¶nh ®Ñp so s¸nh Èn dô. (Thanh H¶i) nhµ th¬. ViÕng l¨ng B¸c – 1976 . Lßng thµnh kÝnh vµ niÒm xóc ®éng Giäng ®iÖu trang träng vµ thiÕt 9 8 ch÷ (ViÔn Ph¬ng) cña nhµ th¬ khi vµo l¨ng viÕng B¸c tha nhiÒu h×nh ¶nh ®Ñp Sang Thu – Sau 1975 C¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ th¬ vÒ thiªn H×nh ¶nh gîi t¶, c¶m gi¸c tinh tÕ ng«n 10 (H÷u ThØnh) 5 ch÷ nhiªn lóc giao mïa ng÷ gîi c¶m. Nãi víi con – Sau 1975 Nh¾c con tù hµo vÒ céi nguån sinh C¸ch nãi cô thÓ giµu h×nh ¶nh ng«n 11 ( Y Phư¬ng) Tù do dưìng, truyÒn thèng quª hư¬ng. ng÷ méc m¹c.
7. a. Giai ®o¹n 1945 - 1954 §ång ChÝ b. Giai ®o¹n 1954 -1964 §oµn thuyÒn ®¸nh c¸, Con cß, BÕp löa c. Giai ®o¹n 1964-1975 Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh, Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lưng mÑ d. Sau 1975 ¸nh tr¨ng, Mïa xu©n nho nhá, ViÕng l¨ng B¸c, Sang thu, Nãi víi con
8. *)Néi dung phản ánh: + C¸c t¸c phÈm th¬ hiÖn ®¹i t¸i hiÖn vÒ cuéc sèng con ngưêi ViÖt Nam trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, Mü vµ c«ng cuéc x©y dùng ®Êt nưíc. + ThÓ hiÖn t©m hån tư tưëng t×nh c¶m cña con ngưêi ViÖt Nam: - Yªu nưíc, yªu quª hư¬ng - T×nh ®ång chÝ, g¾n bã víi c¸ch m¹ng, kÝnh yªu l·nh tô - T×nh mÑ con, cha con, bµ ch¸u *. C¸c ®Ò tµi : - Ngưêi lÝnh : §ång chÝ, Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh, Anh tr¨ng . - Lao ®éng : §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ - §¶ng l·nh tô : ViÕng l¨ng B¸c - Thiªn nhiªn ®Êt nưíc : Sang thu, Mïa xu©n nho nhá - T×nh c¶m gia ®×nh : Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lưng mÑ, Con cß, BÕp löa, Nãi víi con
9. H×nh ¶nh ngưêi lÝnh (“Đồng chí”, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”, “Ánh trăng”) NÐt chung: ĐÒu viÕt vÒ ngưêi lÝnh c¸ch m¹ng víi vÎ ®Ñp trong tÝnh c¸ch vµ t©m hån hä. NÐt riªng: -§ång chÝ: h×nh ¶nh ngưêi Bµi th¬ tiÓu ®éi xe ¸nh tr¨ng: lµ suy lÝnh ë thêi k× ®Çu cuéc kh«ng kÝnh: lµ h×nh ngÉm cña ngưêi lÝnh kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. ¶nh ngưêi lÝnh l¸i xe ®· ®i qua chiÕn Hä xuÊt th©n tõ n«ng d©n, trªn tuyÕn ®ưêng tranh. ¸nh tr¨ng gîi n¬i nh÷ng lµng quª nghÌo Trưêng S¬n bÊt chÊp l¹i nh÷ng kû niÖm lam lò họ t×nh nguyÖn, khã kh¨n, nguy hiÓm vÒ t×nh ®ång ®éi vµ h¨ng h¸i ®i chiÕn ®ấu.T×nh trong tư thÕ hiªn nh÷ng n¨m th¸ng ®ång chÝ cña hä ®ùa trªn ngang l¹c quan ý chÝ gian lao cña chiÕn c¬ së cïng chung c¶nh ngé, chiÕn ®Êu gi¶i phãng tranh, nh¾c nhë ®¹o cïng chia sÎ nh÷ng gian miÒn Nam. §ã lµ h×nh lý sèng nghÜa t×nh, lao, thiÕu thèn vµ cïng ¶nh tiªu biÓu cho thÕ chung thuû. chung lÝ tưëng chiÕn ®Êu. hÖ trÎ trong kh¸ng chiÕn chèng Mü.
10. Tình mẫu tử (“Con cò”, “Khúc hát ru những em bé ”,“Mây và sóng”) NÐt chung: ĐÒu ngîi ca t×nh mÑ con th¾m thiÕt, thiªng liªng. C¸ch biÓu hiÖn: ®Òu dïng ®iÖu h¸t ru, lêi ru cña mÑ.  NÐt riªng: + Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lưng mÑ: thÓ hiÖn sù thèng nhÊt t×nh yªu con víi lßng yªu nưíc, yªu c¸ch m¹ng vµ ý chÝ chiÕn ®Êu cña ngưêi mÑ Tµ - ¤i trong kh¸ng chiÕn chèng Mü. + Con cß: khai th¸c h×nh tưîng con cß trong ca dao h¸t ru ®Ó ngîi ca t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña lêi ru. + M©y vµ sãng: ho¸ th©n vµo lêi trß chuyÖn hån nhiªn ng©y th¬ cña em bÐ víi mÑ ®Ó thÓ hiÖn t×nh yªu mÑ th¾m thiÕt cña trÎ th¬.(Ngôn ngữ đối thoại qua độc thoại)
11. *) Nghệ thuật - H×nh thøc biểu hiện: + ThÓ lo¹i: th¬ tr÷ t×nh + Phư¬ng thøc biÓu ®¹t chñ yÕu: BiÓu c¶m - Bút pháp nghệ thuật, ngôn ngữ, hình ảnh: + Bót ph¸p x©y dùng h×nh ¶nh th¬ ®Æc s¾c tiªu biÓu. + Ng«n ng÷ trong s¸ng gi¶n dÞ, giàu sức tái hiện, liên tưởng mới lạ, độc đáo.
12. Đồng Chí Sö dông bót ph¸p hiÖn thùc, ®ưa nh÷ng chi tiÕt, hình ảnh Đoàn thuyền đánh cá thùc cña ®êi sèng ngưêi Chñ yÕu sö dông bót ph¸p lÝnh vµo th¬ gÇn như lµ tưîng trưng, phãng ®¹i víi trùc tiÕp kÓ c¶ hình ảnh nhiÒu liªn tưëng, tưëng “§Çu sóng tr¨ng treo”®Ñp, tưîng, so s¸nh míi mÎ, giµu ý nghÜa biÓu tưîng ®éc ®¸o. nhưng còng lµ hình ảnh thùc.
13. Bài thơ về tiểu đội Ánh Trăng xe không kính Tuy cã ® a vµo chi tiÕt , Sö dông bót ph¸p t¶ thùc, ư Hình ảnh thùc rÊt b×nh dÞ miªu t¶ cô thÓ, chi tiÕt nhưng chñ yÕu lµ tõ h×nh d¸ng nh÷ng chiÕc xe sö dông bót ph¸p gîi t¶ kh«ng kÝnh ®Õn c¶m gi¸c kh«ng ®i vµo chi tiÕt vµ sinh ho¹t, phÈm chÊt mµ hưíng tíi ý nghĩa cña ngưêi chiÕn sÜ l¸i xe kh¸i qu¸t vµ biÓu tưîng cña hình ảnh thơ . Trưêng S¬n
14. §ång ChÝ
15. Viếng lăng Bác Đồng chí Các bài thơ được phổ nhạc Mùa xuân nho nhỏ Con cò
16. ◼Bµi th¬ vÒ tiªñ ®éi xe kh«ng kÝnh
17. §oµn thuyÒn ®¸nh c¸
18. Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ
19. Con cß
20. Sang Thu
21. ViÕng l¨ng B¸c
22. III. LuyÖn tËp Bµi 1 : T×m c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c c©u th¬ sau vµ cho biÕt t¸c dông ? Nhãm 1 : MÆt trêi xuèng biÓn như hßn löa BiÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, nh©n ho¸ Sãng ®· cµi then, ®ªm sËp cöa (§oµn thuyÒn ®¸nh c¸, Huy CËn) Nhãm 2 : Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng BiÖn ph¸p tu tõ Èn dô ThÊy mét mÆt trêi trong l¨ng rÊt ®á. (ViÕng l¨ng B¸c, ViÔn Ph¬ng) Nhãm 3 : TÊt c¶ như hèi h¶ BiÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, TÊt c¶ như x«n xao ®iÖp tõ (Mïa xu©n nho nhá, Thanh H¶i)
23. III. LuyÖn tËp Bµi 2 : Trong c¸c bµi th¬ ®· häc em thÝch nhÊt khæ th¬ nµo ? H·y ®äc diÔn c¶m vµ tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ khæ th¬ ®ã ?
24. Hưíng dÉn vÒ nhµ ◼ Häc bµi - ¤n l¹i toµn bé kiÕn thøc th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam ®· häc. ◼ So s¸nh h×nh tưîng th¬ trong tõng bµi
25. TIẾT HỌC KẾT THÚC