Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài học: Thuật ngữ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài học: Thuật ngữ

1. KIỂM TRA BÀI CŨ: 1. Nêu các cách làm phát triển từ vựng Tiếng việt? 2. Em hãy tìm những từ ngữ mới thời gian gần đây được cấu tạo trên cơ sở từ “môi trường”. Ph¸t triÓn tõ vùng Ph¸t triÓn vÒ nghÜa Ph¸t triÓn vÒ sè lîng Ph¬ng thøc Èn dô Ph¬ng thøc ho¸n dô T¹o tõ ng÷ míi Mîn tiÕng níc ngoµi
2. - Môi trường tự nhiên. - Môi trường sinh thái. - Môi trường nhân tạo
3. TIẾT 29 THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? So sánh 2 cách giải thích sau đây về nghĩa của từ nước và từ muối. a. Cách 1: - Nước là chất lỏng không màu, không mùi có trong sông, hồ, biển -Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách ra từ nước biển, dùng để ăn. b. Cách 2: -Nước là hợp chất của các nguyên tố Hi-drô và ôxi, có công thức H2O . -Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.
4. TIẾT 29 THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? * Nhận xét: - Cách 1 là cách giải thích dựa vào những đặc tính bên ngoài của sự vật được hình thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có tính chất cảm tính. - Cách 2 dựa vào đặc tính bên trong của sự vật không thể nhận biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên cứu khoa học mới biết được. Theo em cách giải thích nào người không có kiến thức chuyên môn thì không thể hiểu được? Các định nghĩa này thuộc bộ môn nào?
5. Em đã học những định nghĩa này ở những bộ môn nào? -Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc. ĐỊA LÝ - Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít. HOÁ HỌC -Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó. TIẾNG VIỆT -Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừaTOÁNcủa HỌC10.
6. TIẾT 29 THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? * Nhận xét - Những từ ngữ được định nghĩa ấy được dùng chủ yếu trong loại văn bản khoa học công nghệ. Thuật ngữ là những từ ngữ -Ngoài văn bản khoa học công biểu thị khái niệm khoa học, nghệ, đôi lúc còn được dùng công nghệ; trong các loại văn bản : Bản tin, phóng sự, bài bình luận thường được dùng trong các trên báo chí văn bản khoa học, công nghệ. Vậy thuật ngữ là gì?
7. TIẾT 29 THUẬT NGỮ I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ? - Muối là hợp chất mà II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT phân tử gồm có một hay NGỮ: nhiều nguyên tử kim Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một loại liên kết với một hay khái niệm, nhiều gốc a-xít. ngược lại mỗi khái niệm chỉ ➔ Thuật ngữ này không được biểu thị bằng một thuật ngữ. còn có nghĩa nào khác.
8. TIẾT 29 THUẬT NGỮ I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ? a. Muối là một hợp chất có thể hoà tan trong nước. II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT b. Tay nâng chén muối đĩa gừng NGỮ: - Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị Gừng cay, muối mặn xin đừng một khái niệm ngược lại mỗi quên nhau. khái niệm chỉ được biểu thị (Ca dao) bằng một thuật ngữ. - Thuật ngữ không có tính biểu cảm. Từ muối trong ví dụ nào có sắc thái biểu cảm? Em hiểu câu ca dao này có ý nghĩa gì?
9. TIẾT 29 THUẬT NGỮ I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ? II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ: III.LUYỆN TẬP: Bài 1: Vận dụng các kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Toán học, Vật lý, Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp điền vào chỗ trống. Và cho biết thuật ngữ đó thuộc lĩnh vực khoa học nào?
10. 1. Lực : là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác. 2. Xâm thực .: là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy . 3. Hiện tượng hóa học : là hiện tượng trong đó sinh ra chất mới. 4. Trường từ : vựng là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa. 5. Di chỉ : là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa. 6. Thụ phấn .: là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với bầu nhụy. 7. Lưu lượng : là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m3/s
11. Bài 2: Đọc đoạn trích sau: “Nếu được làm hạt giống để mùa sau Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa Vui gì hơn làm người lính đi đầu Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa” Tố Hữu – Chào xuân 67 Từ “điểm tựa” ở đoạn trích trên có được dùng như một thuật ngữ vật lý không? “Điểm tựa” ở đây có nghĩa gì? -“Điểm tựa”(thuật ngữ Vật lý): Điểm cố định của một đòn bẩy thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản. - “Điểm tựa” (trong đoạn trích): không được dùng như thuật ngữ, mà “điểm tựa” chỉ nơi làm chỗ dựa chính.
12. Bài 3: - Hỗn hợp (hóa học): là nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà không hóa hợp thành một chất khác. - Hỗn hợp (nghĩa thông thường): gồm có nhiều thành phần trong đó mỗi thành phần vẫn không mất tính chất riêng của mình. Vậy cho biết hai câu sau, câu nào “hỗn hợp” là thuật ngữ? Câu nào “hỗn hợp” là nghĩa thông thường? a. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển . là một hỗn hợp. ➔ Thuật ngữ b. Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục. ➔ Nghĩa thông thường Đặt câu với từ “hỗn hợp” hiểu theo nghĩa thông thường? Ví dụ: Đây là loại thức ăn hỗn hợp nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng của các loại gia cầm.
13. Bài 5. - Thị trường (thuật ngữ trong kinh tế học): nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hóa. (Thị: chợ - yếu tố Hán Việt) - Thị trường (thuật ngữ trong vật lí): Chỉ phần không gian mà mắt có thể quan sát được. (Thị: thấy - yếu tố Hán Việt) Hiện tượng đồng âm này có vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm đã nêu ở ghi nhớ không? Vì sao? ➔ Không vi phạm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực khoa học riêng biệt chứ không phải ở cùng một lĩnh vực.
14. Em hãy giải thích các thuật ngữ sau: -Môi trường: Bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên." Công nghệ môi trường: "Công nghệ môi trường là tổng hợp các biện pháp vật lý, hoá học, sinh học nhằm ngăn ngừa và xử lý các chất độc hại phát sinh từ quá trình sản xuất và hoạt động của con người. Công nghệ môi trường bao gồm các tri thức dưới dạng nguyên lý, quy trình và các thiết bị kỹ thuật thực hiện nguyên lý và quy trình đó".