Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Miêu tả nội tâm trong văn tự sự

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Miêu tả nội tâm trong văn tự sự

1. NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ TỔ NGỮ VĂN VỀ DỰ GIỜ VỚI LỚP
2. Đọc 2 đoạn văn sau rồi trả lời câu hỏi: a /Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ b/ Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi. Thế mới biết, nếu đã trót không suy tính, lỡ xảy ra những việc dại dột, dù về sau có hối cũng không thể làm lại được (Trích “Dế Mèn phiêu lưu kí” của Tô Hoài)
3. Cho biết trong 2 đoạn văn trên, đoạn văn nào tác giả sử dụng yếu tố miêu tả? Miêu tả về đối tượng nào? Đối tượng được miêu tả hiện lên ra sao?
4. Kiều ở lầu Ngưng Bích Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân, Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung Sân lai biết mấy nắng mưa, Bốn bề bát ngát xa trông, Có khi gốc tử đã vừa người ôm. Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia. Buồn trông cửa bể chiều hôm, Bẽ bàng mây sớm đèn khuya, Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ? Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng. Buồn trông mặt nước mới sa Tưởng người dưới nguyệt chén đồng, Hoa trôi man mác biết là về đâu? Tin sương luống những rày trông mai chờ, Buồn trông nội có rầu rầu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Bên trời góc bể bơ vơ, Buồn trông gió cuốn mặt duềnh Tấm son gột rửa bao giờ cho phai. Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi. Xót người tựa cửa hôm mai Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
5. Thảo luận nhóm: (3 phút) 2 bàn / nhóm) Nhóm 1,2,3: Tìm những câu thơ miêu tả cảnh trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” ? Nhóm 4,5,6: Tìm những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”?
6. NHỮNG CÂU THƠ TẢ CẢNH (MIÊU TẢ BÊN NGOÀI) Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân, NHỮNG CÂU THƠ MIÊU TẢ TÂM TRẠNG (NỘI TÂM) Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung Tưởng người dưới nguyệt chén đồng, Bốn bề bát ngát xa trông, Tin sương luống những rày trông mai chờ, Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia. Bên trời góc bể bơ vơ, .Buồn trông cửa bể chiều hôm, Tấm son gột rửa bao giờ cho phai. Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa? Xót người tựa cửa hôm mai Buồn trông mặt nước mới sa Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ? Hoa trôi man mác biết là về đâu? Sân lai biết mấy nắng mưa, Buồn trông nội có rầu rầu Có khi gốc tử đã vừa người ôm. Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Buồn trông gió cuốn mặt duềnh Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
7. -> Những câu thơ tả cảnh: tả cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích, có thể quan sát được. -> Những câu thơ miêu tả nội tâm: Miêu tả suy nghĩ của Kiều không thể quan sát được.
8. Thảo luận theo bàn (Nhóm đôi) (1 phút) ? Thế nào là miêu tả bên ngoài? ? Em hiểu nội tâm là gì? Thế nào là miêu tả nội tâm?
9. Miêu tả bên ngoài: Là miêu tả trực tiếp cảnh sắc thiên nhiên và ngoại hình của con người, sự vật. Nội tâm: là suy nghĩ, tâm trạng, thái độ, tình cảm sâu kín của nhân vật. Miêu tả nội tâm: là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật
10. Ví dụ 2 – SGK117 Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. (Nam Cao – Lão Hạc)
11. MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Khái niệm Các cách miêu tả nội tâm Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng Miêu tả Miêu tả của nhân vật. Đó là trực tiếp gián tiếp biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động
12. II/ Luyện tập: Bài tập 1: Đoạn văn sau miêu tả trực tiếp hay gián tiếp nội tâm nhân vật? Hãy chỉ rõ tác dụng của việc miêu tả nội tâm trong đoạn văn trên? Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Trước mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư! Tôi nhìn như thôi miên vào dòng chữ đề tên bức tranh “anh trai tôi” (Bức tranh của em gái tôi - Tạ Duy Anh)
13. Trả lời -> Miêu tả trực tiếp nội tâm nhân vật. => Tâm trạng người anh: ngạc nhiên, sững sờ, bất ngờ, xấu hổ ân hận và cảm phục trước tài năng và tình cảm của em gái dành cho mình.
14. Bài tập 2: Ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi với bạn: Lưu ý: - Việc không hay mà mình gây ra cho bạn là việc gì? Diễn ra như thế nào? Đặc biệt lưu ý miêu tả tâm trạng sau khi xảy ra sự việc không hay đó? - Không phải kể lại sự việc mà ghi lại tâm trạng của em khi gây ra sự việc đó.
15. III/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC HỌC BÀI: - Học thuộc phần ghi nhớ. - Hoàn thiện bài tập 2 vào vở - Sưu tầm một số đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm. SOẠN BÀI: TIẾNG VỌNG Chuẩn bị tài liệu địa phương Đọc kỹ bài thơ; nắm được tác giả, hoàn cảnh ra đời của bài thơ Tìm bố cục của bài; tìm hiểu về kí ức tuổi thơ của tác giả; Tiếng vọng tuổi thơ hiện về trong hiện tại và tương lai như như thế nào? Chú ý các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ.
16. CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM