Bài giảng Ngữ văn 9 - Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh

1. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
2. Tiết: 22-Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc và tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: * Tác giả: - Phạm Đình Hổ (1768-1839) hiệu Đông Dã Tiều, người làng Đan Loan, huyện Đường An, tỉnh Hải Dương. - Một nho sĩ để lại nhiều công trình biên soạn, khảo cứu có giá trị ở nhiều lĩnh vực. * Tác phẩm:
3. Tiết: 22-Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc và tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: * Tác giả: * Tác phẩm: - "Vũ trung tuỳ bút" là một tác phẩm văn xuôi xuất sắc viết bằng chữ Hán, vào khoảng đầu đời Nguyễn - thế kỉ XIX, tác phẩm gồm 88 mẩu chuyện nhỏ viết theo thể tuỳ bút. - "Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh" là một trong 88 mẩu chuyện của "Vũ Trung tuỳ bút".
4. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc văn bản: 3. Chú thích: 4. Bố cục: - 2 phần: + P1: Từ đầu -> “ triệu bất tường”: Thói ăn chơi của chúa Trịnh. + P2: Còn lại: Sự tham lam, nhũng nhiễu của quan lại trong phủ chúa. II. Phân tích:
5. Tiết: 22 - Văn bản: TRUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thích chơi đèn đuốc, bày đặt lễ nghi, xây 1. Tác giả, tác phẩm: dựng nhiều đình đài: 2. Đọc văn bản: + thường ngự ở các li cung trên Hồ Tây, núi 3. Chú thích: Tử Trầm, + Việc xây dựng đình đài cứ liên miên. 4. Bố cục: + Mỗi tháng ba, bốn lần ra cung Thuỵ Liên. II. Phân tích: + Binh lính dàn hầu vòng quanh bốn mặt 1. Lối sống của chúa hồ Các nội thần thì đều bịt khăn mặc áo đàn Trịnh: bà, bày bách hoá bán. thuyền ngự ghé vào mua bán ,trong chợ
6. Thú chơi đèn đuốc,thú dạo chơi -Xây nhiều li cung Các li cung trên bờ Tây Hồ
7. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thích chơi đèn đuốc, bày đặt lễ nghi, xây 1. Tác giả, tác phẩm: dựng nhiều đình đài : thường ngự ở các li cung trên Tây Hồ, núi Tử Trầm, 2. Đọc văn bản: + Việc xây dựng đình đài cứ liên miên. 3. Chú thích: + Mỗi tháng ba, bốn lần [ ] ra cung Thuỵ 4. Bố cục: Liên. [ ] Binh lính dàn hầu vòng quanh bốn mặt II. Phân tích: hồ Các nội thần thì đều bịt khăn mặc áo 1. Lối sống của chúa đàn bà, bày bách hoá bán. thuyền ngự ghé Trịnh: vào mua bán ,trong chợ -> Kể, tả chân thực, cụ thể, sinh động (thời gian, triều đại, sự việc). Sự tốn kém, lố lăng, xô bồ, thiếu văn hoá.
8. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ mộc 1. Tác giả, tác phẩm: quái thạch, chậu hoa cây cảnh[ ] chúa đều 2. Đọc văn bản: sức thu lấy, không thiếu một thứ gì. 3. Chú thích: - [ ] Cây đa to, cành lá như cây cổ thụ [ ] phải một cơ binh mới khiêng nổi. 4. Bố cục: - Trong phủ, [ ] Hình núi non bộ trông như II. Phân tích: bến bể đầu non. 1. Lối sống của chúa Trịnh:
9. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ mộc 1. Tác giả, tác phẩm: quái thạch, chậu hoa cây cảnh[ ] chúa đều 2. Đọc văn bản: sức thu lấy, không thiếu một thứ gì. 3. Chú thích: - [ ] Cây đa to, cành lá như cây cổ thụ [ ] phải một cơ binh mới khiêng nổi. 4. Bố cục: - Trong phủ, [ ] Hình núi non bộ trông như II. Phân tích: bến bể đầu non. 1. Lối sống của chúa Trịnh: -> Dùng quyền lực để cưỡng đoạt của quý, tàn phá sức dân. -> Lời văn chân thực, khách quan, từ hán Việt, miêu tả tỉ mỉ.
10. Những bức tranh toàn cảnh trong phủ chúa “Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu vượn hót ran khắp bốn bề, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp, vỡ tổ, tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường” -> Cảnh xa hoa nhưng rùng rợn, bí hiểm, ma quái, âm thanh ghê sợ như điềm báo trước sự đau thương.
11. Tiết: 22 - Văn bản: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thích chơi đèn đuốc, bày đặt lễ nghi xây 1. Tác giả, tác phẩm: dựng đền đài * Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ mộc 2. Đọc văn bản: quái thạch, chậu hoa cây cảnh[ ] 3. Chú thích: 4. Bố cục: -> Kể, tả chân thực (thời gian, triều đại, sự việc). II. Phân tích: 1. Lối sống của chúa -> Lời văn chân thực, khách quan, từ hán Trịnh: Việt, miêu tả tỉ mỉ. - Chúa Trịnh ăn chơi xa hoa, vô độ, không lo việc nước, không tiếc sức dân. 2. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa:
12. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: - Thủ đoạn: nhờ gió bẻ măng, vu khống 1. Tác giả, tác phẩm: - Hành động: doạ dẫm, cướp, tống tiền + dò xem nhà nào có chậu hoa, cây cảnh, 2. Đọc văn bản: chim tốt khiếu hay, biên ngay cho hai chữ 3. Chú thích: "phụng thủ". + Đêm đến trèo qua tường thành lẻn ra 4. Bố cục: đem lính lấy phăng đi rồi buộc cho tội giấu II. Phân tích: vật cung phụng để doạ lấy tiền. 1. Lối sống của chúa + phá nhà, huỷ tường-> khiêng ra. Trịnh: 2. Hình ảnh bọn quan hầu -> Ngang ngược, tham lam, tàn bạo, bất công cận trong phủ chúa
13. “Nhà ta ở phường Hà Khẩu, huyện Thọ Xương, trước nhà tiền đường có trồng một cây lê, cao vài mươi trượng, lúc nở hoa, trắng xoá thơm lừng; trước nhà trung đường cũng trồng hai cây lựu trắng, lựu đỏ, lúc ra quả trông rất đẹp, bà cung nhân ta sai chặt đi cũng vì cớ ấy.”
14. Cây Lê Cây Lựu
15. “Nhà ta ở phường Hà Khẩu, huyện Thọ Xương, trước nhà tiền đường có trồng một cây lê, cao vài mươi trượng, lúc nở hoa, trắng xoá, thơm lừng; trước nhà trung đường cũng trồng hai cây lựu trắng, lựu đỏ, lúc ra quả trông rất đẹp, bà cung nhân ta sai chặt đi cũng vì cớ ấy” -> Miêu tả cụ thể, tỉ mỉ, thái độ khách quan, lạnh lùng xen lẫn sự đau đớn, xót xa → Tác giả bày tỏ thái độ căm giận trước một vương triều thối nát.
16. Tiết: 22 - Văn bản:CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc văn bản: 3. Chú thích: 4. Bố cục: II. Phân tích: 1. Lối sống của chúa Trịnh: 2. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ -chúaQuan lại ỷ thế chúa làm càn nhũng nhiễu, hoành hành trong nhân dân.
17. Tiết: 22 - Văn bản:CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: III. Tổng kết - ghi nhớ: 1. Tác giả, tác phẩm: 1. Nghệ thuật 2. Đọc văn bản: - Với thể tuỳ bút, bằng lối văn 3. Chú thích: ghi chép sự việc cụ thể, chân 4. Bố cục: thực, sinh động, khách quan với II. Phân tích: các phương pháp: liệt kê, so 1. Lối sống của chúa sánh, miêu tả, hình ảnh đối lập Trịnh: 2. Nội dung 2. Hình ảnh bọn quan - Phản ánh lối sống xa hoa, vô độ hầu cận trong phủ với bản chất tham lam, tàn bạo, -chúa:Quan lại ỷ thế chúa vô lí, bất công của bọn vua chúa làm càn nhũng nhiễu, quan lại phong kiến. hoành hành trong * Ghi nhớ: (sgk - T 63) nhân dân. IV. Luyện tập:
18. Phân biệt sự khác nhau giữa thể loại tuỳ bút và truyện? Truyện Tuỳ bút - Hiện thực của cuộc sống được - Ghi chép về con người, sự phản ánh thông qua số phận con việc cụ thể, có thực, qua đó bộc người cụ thể nên có cốt truyện, lộ sự đánh giá của mình về con nhân vật Cốt truyện được người và cuộc sống một cách triển khai, nhân vật được khắc trực tiếp. Ghi chép tuỳ theo cảm hoạ nhờ hệ thống chi tiết nghệ hứng chủ quan, tản man, không thuật phong phú: sự kiện, xung gò bó theo hệ thống, kết cấu, đột, nội tâm, ngoại hình, tính nhưng vẫn đi theo một tư tưởng cách có thể hư cấu. hay cảm hứng chủ đạo.
19. * Củng cố: ? Theo em đánh giá nào đúng nhất về giá trị tư tưởng bài tuỳ bút “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh”? A. Phê phán thói ăn chơi xa hoa hưởng lạc của bọn vua chúa thời Lê- Trịnh B. Vạch trần tệ nhũng nhiễu, tước đoạt và bộ mặt gian hiểm của lũ hoạn quan cung giám. C. Bầy tỏ lòng thương cảm của tác giả đối với nhân dân. D. Dự báo sự sụp đổ của cơ nghiệp Lê - Trịnh E. Tất cả các phương án trên đều đúng. ? Nhận định nào nói đúng nghệ thuật thể hiện thói ăn chơi xa sỉ, vô độ thói ăn chơi của chúa trịnh? A. Đưa các sự việc cụ thể, khách quan. B. Sử dụng biện pháp nghệ thuật liệt kê, miêu tả tỉ mỉ một số sự kiện tiêu biêu biểu. C. Không xen lời bình của tác giả để sự việc tự nói lên ý nghĩa của chúng D. Cả A, B, C, đều đúng.
20. * Hướng dẫn hs học và làm bài tập ở nhà: - Học thuộc tổng kết ghi nhớ sgk - Làm bài tập phần luyện tập sgk - Đọc kĩ văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí”, đọc chú thích và trả lời các câu hỏi sgk.