Bài giảng Ngữ văn 9 - Thuật ngữ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Thuật ngữ

1. TRƯỜNG THCS THÁI TRỊ Giáo viên:Nguyễn Thị Ngọc Tuyền TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
2. GIẢI ĐỐN Ơ CHỮ 1 T H Ừ A 1 2 N Ử A 2 3 K H Ơ N G 3 4 Ẩ N D Ụ 4 5 Đ Ú N G 5 1/ Điền2/ từ Từ Đểcịn nào giao thiếu cịn tiếp vào thiếu đạt ơ trống: hiệutrong quả Phươngcâu chúng sau: châm ta về lượng là nĩi4/ đúng,đủ,Đây úp mở làcần một phải khơng trong .nĩi thiếu hai vào phương và khơng đề thứctài giao chủ tiếp yếu khi phát triển nghĩa của từ dựa trên cơ sở nghĩa gốc. 3/ Trong giao tiếp ta nĩi những điều mà mình tin là cĩ thật. Từ nào cịn thiếu trong câu trên? T ƯH NU GẬ HT ÂN TG UỮ TK
3. Trần Phú, ngày 20 tháng 09 năm 2019 Tiết 29 – Tiếng Việt
4. TIẾT 29 THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? 1.Vídụ 1: So sánh 2 cách giải thích sau đây về nghĩa của từ nước và từ muối. * Cách 1: - Nước là chất lỏng khơng màu, khơng mùi cĩ trong sơng, hồ, biển - Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách ra từ nước biển, dùng để ăn. * Cách 2: - Nước là hợp chất của các nguyên tố Hi-drơ và ơxi, cĩ cơng thức H2O . - Muối là hợp chất mà phân tử gồm cĩ một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.
5. THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? 1.Ví dụ 1: * Nhận xét: - Cách 1 là cách giải thích dựa vào những đặc tính bên ngồi của sự vật được hình thành trên cơ sở những kinh nghiệm, cĩ tính chất cảm tính. - Cách 2 dựa vào đặc tính bên trong của sự vật khơng thể nhận biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên cứu khoa học mới biết được. Theo em cách giải thích nào người khơng cĩ kiến thức chuyên mơn thì khơng thể hiểu được? Các định nghĩa này thuộc bộ mơn nào?
6. THUẬT NGỮ Em đã học những I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? định nghĩa này ở những bộ mơn 1. Ví dụ 1: nào? 2. Ví dụ 2: -Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vơi hồ tan trong nước cĩ chứa a-xít các-bơ-níc. ĐỊA LÝ - Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm cĩ một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhĩm hi-đrơ-xít. HỐ HỌC -Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác cĩ nét tương đồng với nĩ. TIẾNG VIỆT -Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10. TỐN HỌC
7. THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? * Nhận xét 1. Ví dụ 1: - Những từ ngữ được định nghĩa ấy được dùng chủ yếu 2. Ví dụ 2: trong loại văn bản khoa học 3. Kết luận: cơng nghệ. Thuật ngữ là những từ ngữ - Ngồi văn bản khoa học cơng biểu thị khái niệm khoa học, nghệ, đơi lúc cịn được dùng cơng nghệ, thường được dùng trong các loại văn bản: Bản trong các văn bản khoa học, tin, phĩng sự, bài bình luận cơng nghệ. trên báo chí Vậy thuật ngữ là gì?
8. THUẬT NGỮ I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ? - Muối là hợp chất mà II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT phân tử gồm cĩ một hay NGỮ: nhiều nguyên tử kim Về nguyên tắc, trong một lĩnh loại liên kết với một hay vực khoa học, cơng nghệ nhất nhiều gốc a-xít. định, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm, và ngược ➔ Thuật ngữ này khơng lại, mỗi khái niệm chỉ được cịn cĩ nghĩa nào khác. biểu thị bằng một thuật ngữ.
9. THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? a, Muối là một hợp chất cĩ thể hồ tan trong nước. II - ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ: b, Tay nâng chén muối đĩa gừng - Về nguyên tắc, trong một lĩnh Gừng cay muối mặn xin đừng vực khoa học, cơng nghệ nhất quên nhau. định, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm, và ngược lại, mỗi (Ca dao) khái niệm chỉ được biểu thị bằng Từ muối trong ví dụ nào cĩ sắc một thuật ngữ. thái biểu cảm? - Thuật ngữ khơng cĩ tính biểu cảm. Em hiểu câu ca dao này cĩ ý nghĩa gì?
10. Tiết 29 THUẬT NGỮ
11. THUẬT NGỮ I - THUẬT NGỮ LÀ GÌ? II - ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ: III - LUYỆN TẬP: Bài 1: Vận dụng các kiến thức đã học ở các mơn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Tốn học, Vật lý, Hố học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp điền vào chỗ trống. Và cho biết thuật ngữ đĩ thuộc lĩnh vực khoa học nào?
12. Tiết 29 THUẬT NGỮ * Bài tập 1: Tìm thuật ngữ 1./ Lực là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
13. Tiết 29 THUẬT NGỮ 2./ Trường từ vựng là tập hợp những từ cĩ ít nhất một nét chung về nghĩa.
14. Tiết 29 THUẬT NGỮ 3./. Xâm thực là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: giĩ, băng hà,nước chảy,
15. Tiết 29 THUẬT NGỮ 4./.Thị tộc phụ hệ là thị tộc theo dịng họ người cha, trong đĩ nam cĩ quyền hơn nữ.
16. Tiết 29 THUẬT NGỮ 5./. Di chỉ là nơi cĩ dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.
17. Tiết 29 THUẬT NGỮ 6./. Thụ phấn .là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy.
18. Tiết 29 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ 7./.Đường trung trực là đường thẳng vuơng gĩc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy. A B
19. Bài 2: Đọc đoạn trích sau: “Nếu được làm hạt giống để mùa sau Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa Vui gì hơn làm người lính đi đầu Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa” Tố Hữu – Chào xuân 67 Từ “điểm tựa” ở đoạn trích trên cĩ được dùng như một thuật ngữ vật lý khơng? “Điểm tựa” ở đây cĩ nghĩa gì? -“Điểm tựa”(thuật ngữ Vật lý): Điểm cố định của một địn bẩy thơng qua đĩ lực tác động được truyền tới lực cản. - “Điểm tựa” (trong đoạn trích) khơng được dùng như thuật ngữ, mà “điểm tựa” chỉ nơi làm chỗ dựa chính.
20. Bài 3: - Hỗn hợp (hĩa học): là nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà khơng hĩa hợp thành một chất khác. - Hỗn hợp (nghĩa thơng thường): gồm cĩ nhiều thành phần trong đĩ mỗi thành phần vẫn khơng mất tính chất riêng của mình. Vậy cho biết hai câu sau, câu nào “hỗn hợp” là thuật ngữ? Câu nào “hỗn hợp” là nghĩa thơng thường? a. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sơng, biển . Là một hỗn hợp. ➔ Thuật ngữ b. Đĩ là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục. ➔ Nghĩa thơng thường Đặt câu với từ “hỗn hợp” hiểu theo nghĩa thơng thường? Ví dụ: Đây là loại thức ăn hỗn hợp nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng của các loại gia cầm.
21. Tiết 29 THUẬT NGỮ III. Luyện tập: Bài tập 4 Trong sinh học, cá voi, cá heo được xếp vào lớp thú, vì tuy những động vật này cĩ xương sống, ở dưới nước, bơi bằng vây nhưng khơng thở bằng mang mà thở bằng phổi. Căn cứ vào cách xác định của sinh học, hãy định nghĩa thuật ngữ cá. Cĩ gì khác nhau giữa nghĩa thuật ngữ này với nghĩa của từ cá theo cách hiểu thơng thường của người Việt (thể hiện qua cách gọi cá voi, cá heo)
22. Tiết 29 THUẬT NGỮ III. Luyện tập: Bài tập 4: - Định nghĩa từ cá của sinh học: Cá là động vật cĩ xương sống, ở dưới nước; bơi bằng vây, thở bằng mang - Theo cách hiểu thơng thường của người Việt, khi gọi cá voi, cá heo nghĩa là ta gọi tên bằng “trực giác” vì “cá” khơng nhất thiết phải thở bằng mang.
23. Bài 5. - Thị trường (thuật ngữ trong kinh tế học): nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hĩa. (Thị: chợ - yếu tố Hán Việt) - Thị trường (thuật ngữ trong vật lí): Chỉ phần khơng gian mà mắt cĩ thể quan sát được. (Thị: thấy - yếu tố Hán Việt) Hiện tượng đồng âm này cĩ vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm đã nêu ở ghi nhớ khơng? Vì sao? ➔ Khơng vi phạm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực khoa học riêng biệt chứ khơng phải ở cùng một lĩnh vực.
24. TIẾT 29: THUẬT NGỮ * Củngcố: -Thuật ngữ là những từ biểu thị khái niệm khoa học, cơng nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học cơng nghệ. -Đặc điểm của thuật ngữ: +Về nguyên tắc, trong một lĩnh vực khoa học cơng nghệ nhất địn, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm, và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ. +Thuật ngữ khơng cĩ tính biểu cảm. *Hướng dẫn hoạt động ở nhà: Học thuộc bài. Làm các bài tập cịn lại, soạn bài “ Miêu tả trong VB tự sự”
25. CHÚC QUÝ THẦY CƠ SỨC KHỎE VÀ THÀNH ĐẠT.
26. 1. Lực : là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác. 2. Xâm thực .: là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: giĩ, băng hà, nước chảy . 3. Hiện tượng hĩa học : là hiện tượng trong đĩ sinh ra chất mới. 4. Trường từ : vựng là tập hợp những từ cĩ ít nhất một nét chung về nghĩa. 5. Di chỉ : là nơi cĩ dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa. 6. Thụ phấn .: là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với bầu nhụy. 7. Lưu lượng : là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lịng sơng ở một điểm nào đĩ, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m3/s