Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 141, 142: Những ngôi sao xa xôi

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 141, 142: Những ngôi sao xa xôi

1. ÁC LIỆT ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN
2. NGỮ VĂN 9 TIẾT 141-142
3. I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả Lê Minh Khuê: - Sinh năm 1949, quê ở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá. - Gia nhập thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mĩ. - Bà là cây bút chuyên viết truyện ngắn, trong những năm chiến tranh bà viết về đề tài chiến tranh và sau 1975 bà viết nhiều về đời sống xã hội Lê Minh Khuê trên con đường đổi mới.
4. 2. Tác phẩm: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI + Thể loại: truyện ngắn. + Hoàn cảnh sáng tác: 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt. + Chủ đề: Ca ngợi tinh thần yêu nước của dân tộc mà đặc biệt là những tấm gương nữ anh hùng. TÌNH NGUYỆN LÊN ĐƯÒNG NHẬP NGŨ + Bố cục: 4 phần.
5. Tóm tắt văn bản -Truyện ngắn“Những ngôi sao xa xôi” viết về ba cô gái thanh niên xung phong - Phương Định, Nho ,Thao- trong đội trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. -Chị Thao là tổ trưởng đội trinh sát mặt đường, nhiệm vụ họ là quan sát địch đánh bom, đánh dấu vị trí bom chưa nổ, đo lượng đất đá phải san lấp, nếu cần thì phá bom. -Công việc vô cùng nguy hiểm, họ luôn đối mặt với thần chết. -Tuy vậy họ luôn can đảm và hoàn thành nhiệm vụ. -Trong một trận càn Nho đã bị thương, chị Thao và Phương Định đã tận tình săn sóc cho Nho. -Nho ngủ thiếp đi, lúc này Phương Định và chị Thao nhìn nhau hát những câu hát với niềm xúc động nghẹn ngào. -Phương Định suy tư về những kỉ niệm sau trận chiến.
6. Vì sao tác giả lại đặt Nhan đềnhantác đềphẩm văn bảnlà một là hình ảnh ẩn dụ đẹp“Nhữngđẽ: chỉ ngôiba côsaogái xa thanh niên xung phong Thao,xôi”? Nho và Phương Định với những phẩm chất sáng ngời. Họ mãi là những ngôi sao sáng trên bầu trời .
7. II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 1. Cuộc sống ở cao điểm: a, Không gian mặt đường:
8. II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 1. Cuộc sống ở cao điểm: a, Không gian mặt đường: - Cảnh vật: đường lở loét, máy bay rít, bom nổ, cây bật gốc, nóng nực → ác liệt, nguy hiểm. - Con người: ba nữ thanh niên xung phong theo dõi mặt đường, phá bom, chạy trên cao điểm → nguy nan, anh dũng.
9. * Không gian hang đá:
10. b, Không gian hang đá: - Cảnh vật ẩm ướt, không khí mát lạnh mát lạnh, yên tĩnh - Ba cô gái thanh niên xung phong sinh hoạt, nghỉ ngơi → Êm dịu, bình yên.
11. Thảo luận nhóm Trình bày sự đối lập của hai không gian trên.
12. 2. Những ngôi sao xa xôi:
13. 2. Những ngôi sao xa xôi: a,Phương Định: Thảo luận nhóm *Hình dáng, hoàn cảnh xuất thân. *Đời sống tâm hồn, tình cảm. * Phẩm chất chiến sĩ.
14. Nhân vật Phương Định *Về hình dáng và hoàn cảnh xuất thân: - Là một cô gái khá, hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kêu hãnh như đài hoa loa kèn, có cái nhìn sao mà xa xăm ; là con gái Hà Nội, có tuổi thơ bên người mẹ, một góc phố, những kỉ niệm *Đời sống tâm hồn, tình cảm: - Thích ngắm mình trong gương, rất điệu; thích hát, thích ngồi bó gối mơ màng; bế Nho đặt lên đùi mình, rửa bằng nước đun sôi; pha sữa; yêu quý những người có ngôi Sao trên mũ *Phẩm chất chiến sĩ: - Tuân lệnh chị Thao, thể hiện qua lần phá bom
15. 2. Những ngôi sao xa xôi: a,Phương Định: *Về hình dáng và hoàn cảnh xuất thân:Cô gái Hà Nội, có ngoại hình đẹp, luôn hồi tưởng về tuổi thơ. *Đời sống tâm hồn, tình cảm:Hồn nhiên, trong sáng, mơ mộng, dũng cảm, yêu mến đồng đội. *Phẩm chất chiến sĩ:Gan dạ, dũng cảm, nghiêm túc trong công việc.
16. 2. Những ngôi sao xa xôi: b, Thao:
17. Nhân vật Thao - Nhai bánh bích quy, tỏ ra bình tĩnh đến phát bực; chị nghẹn ngào, không nước mắt; thấy máu, thấy vắt là nhắm mắt lại, mặt tái mét; áo lót cái nào cũng thêu chỉ màu, lông mày tỉa nhỏ như cái tăm;có ba cuốn sổ dày chép bài hát; chỉ định Phương Định ở nhà →Can đảm, dứt khoát, dũng cảm trong công việc , mềm yếu trong tình cảm, thích làm đẹp.
18. 2. Những ngôi sao xa xôi: c, Nho:
19. Nhân vật Nho Thích ăn kẹo, thích thiêu thùa, đáng yêu như một que kem, nói đùa “không chết đâu” →Hồn nhiên, đáng yêu, dũng cảm
20. Thảo luận nhóm Đề tài Những đặc điểm chung của ba cô gái thanh niên xung phong Phương Định, Nho, Thao
21. Những điểm chung của ba cô gái: Phương Định, Thao, Nho - Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc -Dũng cảm không sợ hy sinh -Tình đồng đội gắn bó - Nhạy cảm, nhiều mơ ước, thích làm đẹp Lòng yêu nước Phẩm chất của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì chống Mĩ cứu nước
22. Tõ hiÖn thùc cuéc sèng cña c¸c c« g¸i thanh niªn xung phong trong truyện ngắn em vừa tìm hiểu , em liªn tưëng tíi v¨n b¶n nµo ®· häc? So s¸nh ®iÓm gièng nhau gi÷a các v¨n b¶n vÒ néi dung trªn? §iÓm gièng nhau: Hoµn c¶nh ¸c liÖt cña cuéc chiÕn tranh.Sù l¹c quan yªu ®êi trÎ trung cña nh÷ng ngêi lÝnh, thanh niªn xung phong, vẻ đẹp cña lßng can đ¶m coi thêng hiÓm nguy.
23. III. TỔNG KẾT: • Truyện “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng,tinh thần dũng cảm, cuộc chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ. • Vai kể là nhân vật chính, có cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung và đặc biệt thành công về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
24. Hình ảnh trên làm em nghĩ gì về m«i trường, về chiến tranh và thái độ của em như thế nào về những vấn đề trên?
25. Gợi ý: Chiến tranh - Hủy hoại nghiêm trọng môi trường thiên nhiên, môi trường sống của con người và vạn vật ( Phá hủy thảm cây xanh, ô nhiễm nguồn nước, không khí v.v ) - Để lại những di chứng nghiêm trọng cho con người nhiều thế hệ ( Nhiễm chất độc da cam, nhiều căn bệnh nguy hiểm ) - Thái độ: Căm ghét chiến tranh, có những hành vi chống lại những thế lực gây chiến tranh, phá hoại môi trường . - Hành động cụ thể:
26. Một số vần thơ cho các em tham khảo: Cạnh giếng nước có bom từ trường Em không rửa ngủ ngày chân lấm Ngày em phá nhiều bom nổ chậm Đêm nằm mơ nói mớ vang nhà ( Gửi em – cô thanh niên xung phong- Phạm Tiến Duật) Nếu được làm hạt giống để mùa sau Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa Vui gì hơn làm người lính đi đầu Trong đêm tối tim ta là ngọn lửa ( Tố Hữu)
27. Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước Mà lòng phơi phới dậy tương lai ( Tố Hữu) Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em Mưa đọng lại một khoảnh trời nho nhỏ ( ) Em nằm dưới đất sâu Như khoảng trời nằm yên trong lòng đất Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng Có phải thịt da em mềm mại trắng trong Đã hóa thành những làn mây trắng ( Lâm Thị Mỹ Dạ)
28. • Hướng dẫn ôn tập ở nhà : - Tóm tắt tác phẩm, xem lại nội dung đã phân tích. -Tìm hiểu những vẻ đẹp riêng trong tính cách của các nhân vật. -Tập phân tích nhân vật Phương Định theo các đặc điểm: hình dáng, hoàn cảnh xuất thân; đời sống tâm hồn và tình cảm; phẩm chất chiến sĩ - Phân tích tâm lý nhân vật Phương Định ( theo gợi ý câu hỏi 3 SGK/ trang 121. - Phân tích ý nghĩa nhan đề của truyện, khái quát chủ đề tác phẩm. - Tìm hiểu nghệ thuật của truyện: lời trần thuật, đối thoại, miêu tả tâm lí nhân vật. - Cảm nghĩ của em về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua hình ảnh ba cô gái TNXP.
29. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI Ở NHÀ - Soạn bài: Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang + Tìm hiểu về tác giả Đe-ni-ơn Đi-phô. + Đọc, tóm tắt văn bản. + Tìm hiểu một số câu hỏi trong sgk.