Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 25: Sự phát triển của từ vựng

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 25: Sự phát triển của từ vựng

1. KIỂM TRA BÀI CŨ BÇi tËp 4/56 a, “Héi chøng” cã nghÜa gèc: TËp hîp nhiÒu triÖu chøng cïng xuÊt hiÖn cña bÖnh. VÝ dô: Héi chøng viªm ®êng h« hÊp cÊp. -NghÜa chuyÓn: TËp hîp nhiÒu hiÖn tîng, sù kiÖn, biÓu hiÖn mét t×nh tr¹ng, mét vÊn ®Ò x· héi cïng xuÊt hiÖn ë nhiªï n¬i. VÝ dô:.L¹m ph¸t , thÊt nghiÖp lµ héi chøng cña t×nh tr¹ng suy tho¸i nÒn kinh tÕ. b, “Ng©n hµng”: _ NghÜa gèc: Tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh vµ qu¶n lÝ c¸c nghiÖp vô tiÒn tÖ, tÝn dông .VÝ dô : Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam. - NghÜa chuyÓn: Kho lu tr÷ nh÷ng thµnh phÇn, bé phËn cña c¬ thÓ ®Î sö dông khi cÇn nh ng©n hµng m¸u, ng©n hµng gen.
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Bµi tËp 5 : Đọc hai câu thơ sau : Ngày ngày mặt trời (1) đi qua trong lăng Thấy một mặt trời (2) trong lăng rất đỏ (Viễn Phương, Viếng lăng Bác) - mặt trời (1): là một thiên thể, ở xa Trái Đất, là nguồn chiếu sáng và sưởi ấm cho Trái Đất -> Nghĩa gốc -mặt trời (2): chỉ Bác Hồ, cách nói này giúp tác giả thể hiện lòng tôn kính của mình đối với Bác, đồng thời ca ngợi khẳng định công lao của Bác vô cùng to lớn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; làm cho cách diễn đạt lời thơ hay hơn ->Ẩn dụ tu từ- Không phải hiện tượng phát triển nghĩa trên cơ sở nghĩa gốc *Ẩn dụ tu từ ,hoán dụ tu từ chỉ làm xuất hiện nghĩa lâm thời của từ ngữ. *Ẩn dụ từ vựng ,hoán dụ từ vựng làm cho từ có thêm nghĩa chuyển,nghĩa chuyển này được đông đảo người bản ngữ thừa nhận,vì thế có thể được giải thích trong từ điển
3. Tiết 25 : A.Lí thuyết : (Tiếp theo) I.Tạo từ ngữ mới : BT1/72 :Tìm từ ngữ mới ->Giải thích nghĩa 1Phân tích ngữ liệu : -Điện thoại di động : Điện thoại vô tuyến nhỏ mang theo Trên cơ sở những yếu tố đã người được sủ dụng trong vùng phủ sóng của cơ sở có sẵn , ghép các yếu tố đó thuê bao. lại với nhau tạo ra những từ -Kinh tế tri thức :Nền kinh tế chủ yếu dựa vào việc sx,lưu ngữ mới làm cho vốn từ ngữ thông phân phối các sản phẩm có hàm lượng tri thức tăng lên –> Cách phát triển cao. từ vựng TV. -Đặc khu kinh tế :Khu vực dành riêng để thu hút vốn và 2. Ghi nhớ: SGK/73 công nghệ nước ngoài với chính sách ưu đãi. -Sở hữu trí tuệ :Quyền sở hữu đối với sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại, được pháp luật bảo hộ như quyền tác giả ,quyền đối với sáng chế,giải pháp hữu ích,kiểu dáng công nghiệp BT2/73:Tìm từ ngữ mới có cấu tạo : +Lâm tặc :kẻ cướp tài nguyên rừng. X+tặc + Tin tặc : Kẻ dùng kĩ thuật thâm nhập trái phép vào dữ liệu trên máy tính của người khác để khai thác hoặc phá hoại.
4. Tiết25 : A.Lí thuyết : (Tiếp theo) I.Tạo từ ngữ mới : 1Phân tích ngữ liệu : Có 2 phương thức tạo từ mới : Trên cơ sở những yếu tố đã 1.Phương thức láy : có sẵn , ghép các yếu tố đó =>Không nhiều lại với nhau tạo ra những từ điệu đà . điệu đàng, yểu điệu ngữ mới làm cho vốn từ ngữ 2.Phương thức ghép : =>Chính tăng lên –> Cách phát triển -Chính phụ :Xe máy ,xe tăng .xe gắn từ vựng TV. 2. Ghi nhớ: SGK/73 máy II. Mượn từ ngữ của tiếng -Đẳng lập : công nông binh, bàn luận , nước ngoài : bàn thảo 1Phân tích ngữ liệu :
5. Tiết 25 : A.Lí thuyết : BT1 : Tìm từ Hán Việt (Tiếp theo) I.Tạo từ ngữ mới : a. Thanh minh trong tiết tháng ba, II. Mượn từ ngữ của Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh. tiếng nước ngoài : Gần xa nô nức yến anh , 1Phân tích ngữ liệu : Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân . Dập dùi tài tử giai nhân , -Mượn từ ngữ của tiếng Ngựa xe như nước , áo quần như nêm. nước ngoài là một (Nguyễn Du , Truyện Kiều) phương thức để phát b. Kẻ bạc mệnh này duyên phận hẩm hiu, chồng con rẫy triển từ vựng TV. bỏ, điều đâu bay buộc,tiếng chịu nhuốc nhơ,thần sông có -Phần nhiều là mượn từ linh,xin ngài chứng giám .Thiếp nếu đoan trang giữ tiết, tiếng Hán. trinh bạch gìn lòng,vào nước xin làm ngọc Mị Nương, 2. Ghi nhớ:SGK/74. xuống đất xin làm cỏ Ngu mĩ. Nhược bằng lòng chim dạ B. Luyện tập: cá,lừa chồng dối con, dưới xin làm mồi cho cá tôm,trên xin làm cơm cho diều quạ,và xin chịu khắp mọi người phỉ nhổ. (Nguyễn Dữ , Chuyện người con gái Nam Xương) BT 2/73 -a/ AIDS ( BÖnh mÊt kh¶ n¨ng miÔn dịch, g©y tö vong) - b/ Marketing (Nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó tiªu thô hµng ho¸) => Tiếng Anh.
6. Tiết 25 : A.Lí thuyết : (Tiếp theo) I.Tạo từ ngữ mới : II. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài : B. Luyện tập: BT1 /74: Tìm 2 mô hình có khả năng tạo ra những từ ngữ mới kiểu : x + tặc ? VD: x + trường: chiến trường , công trường X + hoá: Ô-xi hoá , lão hoá BT2/74: Tìm 5 từ ngữ mới được dùng phổ biến gần đây và giải thích nghĩa của những từ đó? => HĐ nhóm. - Bàn tay vàng: Bàn tay tài giỏi, khéo léo hiếm có trong việc thực hiện một thao tác LĐ hoặc kĩ thuật nhất định. - C¬m bôi : c¬m gi¸ rÎ. - Đêng cao tèc: x©y dùng theo tiªu chuÈn chÊt lîng cao dµnh cho xe ch¹y víi tèc ®é tõ 100 km trë lªn. - Th¬ng hiÖu: Nh·n hiÖu th¬ng m¹i cã uy tÝn trªn thÞ trêng. - §a d¹ng sinh häc: ®a d¹ng vÒ nguån gèc vÒ gièng loµi sinh vËt trong tù nhiªn. - HiÖp ®Þnh khung: hiÖp ®Þnh cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c chung vÒ mét vÊn ®Ò lín thêng ®îc kÝ kÕt gi÷a c¸c níc ( thêng lµ 2 níc )
7. Tiết25 : A.Lí thuyết : (Tiếp theo) I.Tạo từ ngữ mới : II. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài : B. Luyện tập: BT1 /74: BT2/74: BT3/74 Xác định nguồn gốc từ mượn? *Từ mượn của tiếng Hán : Mãng xà, biên phòng, tham ô, tô thuế, phê bình, phê phán, ca sĩ, nô lệ. *Từ mượn của các ngôn ngữ châu Âu : Xà phòng, ô-tô, ra-đi-ô, ô-xy ,cà phê, ca nô. BT4:
8. Tiết 25 : A.Lí thuyết : (Tiếp theo) I.Tạo từ ngữ mới : II. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài : B. Luyện tập: BT 1/74: BT 2/74: BT 3/74 : BT 4/74 : Nêu vắn tắt những cách phát triển từ vựng? Hai cách p/triển từ vựng P/triển về nghĩa của từ ngữ P/triển về số lượng từ ngữ (p/triển về chất) P/thức P/thức Ghép Mượn ẩn dụ hoán dụ các y/tố từ ngữ có sẵn của tiếng lại với nước nhau . ngoài.
9. Tiết25 : A.Lí thuyết : (Tiếp theo) I.Tạo từ ngữ mới : II. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài : B. Luyện tập: Thảo luận nhóm :Từ vựng của BT1 /74: một ngôn ngữ có thể không BT2/74: thay đổi được không? BT3/74 BT 4/74 : =>Không thể không thay đổi . Vì thế giới tự nhiên và XH luôn vận động và phát triển không ngừng. Nhận thức về thế giới của con người cũng vận động và phát triển theo => Từ vựng của một ngôn ngữ phải thay đổi để đáp ứng nhu cầu giao tiếp và nhận thức của người bản ngữ. * BT thêm: Viết đoạn văn có sử dụng từ mượn của tiếng Hán
10. -Học bài, đọc bài đọc thêm và chỉ ra ND của bài đó, tra tõ ®iÓn ®Ó x¸c ®Þnh nghÜa cña 1 sè tõ HV th«ng dông được sö dông trong c¸c VB ®· häc. -Chuẩn bị:Truyện Kiều của Nguyễn Du.