Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 96, 97: Tiếng nói của văn nghệ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 96, 97: Tiếng nói của văn nghệ

1. GV: Phan Văn Phong TIẾT 96-97. NGỮ VĂN 9 TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ 1
2. Sau khi học bài: “Bàn về đọc sách”, em học tập được điều gì?
3. BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 9- TIẾT 96,97: Nguyễn Đình Thi
4. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm Thay đổi cách nhìn, cách nhạc và Lý luận phê bình văn học nghĩ Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn Bố cục chặt chẽ, hợp lý, cách dẫn dắt tự nhiên Mang lại niềm vui, ước mơ, Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh; dẫn chứng những rung cảm đẹp phong phú, thuyết phục. Lay động cảm xúc, tâm hồn con người NGHỆ THUẬT Sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ. Giọng văn chân thành, say mê, làm tăng sức thuyết phục và tính hấp dẫn của văn bản. Làm thay đổi nhận thức của con người. Ý NGHĨA Nội dung phản ánh của văn nghệ Công dụng và sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ đối với cuộc sống của con người.
5. I. TÁC GIẢ- TÁC PHẨM 1. TÁC GIẢ Nguyễn Đình Thi (1924-2003) •Là thành viên của tổ chức văn hóa cứu quốc •Sau cách mạng làm tổng thư ký Hội văn hóa cứu quốc •Từ 1958-1989 là tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. •Ông làm thơ, viết văn, sáng tác nhạc, soạn kịch, viết lý luận phê bình. •Năm 1996 được trao giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật Nguyễn Đình Thi (1924-2003)
6. 2.Tác phẩm: a. Xuất xứ: viết năm 1948 (đầu cuộc kháng chiến chống Pháp) Tiểu luận được trích trong cuốn: Mấy vấn đề văn học - xuất bản năm 1956. b.Thể loại: Nghị luận *Nội dung: tác giả khẳng định sức mạnh lớn lao của văn nghệ trong đời sống.
7. TÁC GIẢ Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003), hoạt động văn nghệ trước Cách mạng 8/45, thành công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm nhạc và Lý luận phê bình văn học. TÁC PHẨM Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in trong “ Mấy vấn đề về văn học”.
8. TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( Nguyễn Đình Thi ) Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in trong “ Mấy vấn đề về văn học” TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm nhạc và Lý luận phê bình văn học
9. II.Tìm hiểu bài Bài nghị luận này phân tích nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ, khẳng định sức mạnh lớn lao của nó đối với đời sống con người. Hãy tóm tắt hệ thống luận điểm và nhận xét về bố cục của bài nghị luận.
10. Tiếng nói của văn nghệ Luận điểm 1 Luận điểm 2 Luận điểm 3 Tác phẩm văn Văn nghệ giúp con Sức mạnh kỳ diệu nghệ chứa đựng người sống phong của văn nghệ. tư tưởng , tình phú hơn cảm của người (Văn nghệ có khả nghệ sĩ về cuộc (Tiếng nói của văn năng cảm hóa và sống, về con nghệ rất cần thiết sức mạnh lôi cuốn người. với cuộc sống của thật kỳ diệu). con người). (Nội dung của văn nghệ.)
11. II.Tìm hiểu bài Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ là gì?
12. 1. Nội dung phản ánh của văn nghệ: - Tác phẩm nghệ thuật lấy chất liệu ở thực tại đời sống khách quan. Người nghệ sĩ gửi vào tác phẩm cách nhìn, lời nhắn nhủ của mình. - Ví dụ: Qua tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng”,nhà văn Mỹ O. Henry muốn nói về điều gì? Tình yêu thương giữa những con người nghèo khổ trong xã hội.
13. II. TÌM HIỂU BÀI 1. Nội dung phản ánh của văn nghệ - Tác phẩm văn nghệ không phải những lý thuyết khô khan mà chứa đựng những say sưa, vui buồn, yêu ghét của nghệ sĩ. Ví dụ: Sau khi đọc“ Bài thơ về tiểu đội xe không kính”, chúng ta như sống lại một thời hào hùng của dân tộc, ấn tượng mạnh mẽ là hình ảnh những chiến sĩ lái xe trẻ trung, tinh nghịch mà rất dũng cảm.
14. II.Tìm hiểu bài Nội dung của văn nghệ là rung cảm và nhận thức của từng người tiếp nhận. Nó sẽ được mở rộng, phát huy vô tận qua từng thế hệ người đọc, người xem, Dẫn chứng: “Nghệ thuật không thể nào thiếu tư tưởng. Không tư tưởng, con người có thể nào còn là con người”. “Cái tư tưởng trong nghệ thuật là một tư tưởng náu mình yên lặng Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần Lần đọc thứ hai chậm hơn Cho đến một câu thơ kia người đọc nghe thì thầm mãi trong lòng, mắt không rời trang giấy”.
15. TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người.
16. TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( Nguyễn Đình Thi ) Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm nhạc và Lý luận phê bình văn học
17. II. TÌM HIỂU BÀI 1. Nội dung phản ánh của văn nghệ -Nội dung của văn nghệ khác với nội dung các bộ môn khoa học khác: + Tập trung khám phá, thể hiện chiều sâu số phận, tính cách con người. + Là đời sống tình cảm của con người qua cách nhìn, suy nghĩ của người nghệ sĩ.
18. Nội dung của văn nghệ. Luận cứ1 Luận cứ 2 Luận cứ 3 Tác phẩm văn nghệ Tác phẩm văn nghệ Nội dung của văn lấy chất liệu ở thực không phải là những nghệ còn là rung cảm tại nhưng người nghệ lý thuyết khô khan mà và nhận thức của từng sĩ còn gửi vào đó cả tư chứa đựng cả những người tiếp nhận. Nó sẽ tưởng, và tấm lòng say sưa vui buồn, yêu phát huy đến vô tận ghét của người nghệ sĩ
19. Mang lại những rung cảm và nhận thức khác nhau trong tâm hồn độc giả. TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình cảm của người nghệ Khám phá tính cách, sĩ về cuộc sống, số phận con người về con người. qua cái nhìn và tình cảm của người nghệ sĩ.
20. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm nhạc và Lý luận phê bình văn học
21. II.Tìm hiểu bài Tại sao con người cần tiếng nói của văn nghệ?
22. II. TÌM HIỂU BÀI 2. Tại sao con người cần đến tiếng nói của văn nghệ? -Văn nghệ giúp chúng ta sống đầy đủ, phong phú hơn với cuộc đời và chính mình. Dẫn chứng: “Mỗi tác phẩm lớn như rọi vào bên trong chúng ta một ánh sáng riêng làm cho thay đổi hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ.” -Văn nghệ là sợi dây buộc chặt con người với cuộc sống bên ngoài.
23. Dẫn chứng: “ Những người bị tù chung thân ” “Những người đàn bà nhà quê lam lũ ” “Những câu ca dao đã gieo vào bóng tối lay động tình cảm. Ánh đèn buổi chèo, nhân vật, lời nói câu hát làm cho những con người ấy được cười hả dạ hay rỏ giấu một giọt nước mắt”. “Văn nghệ làm tâm hồn họ thực sự được sống. Lời gửi của văn nghệ là sự sống”.
24. II.Tìm hiểu bài Tại sao con người cần tiếng nói của văn nghệ? Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn
25. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm nhạc và Lý luận phê bình văn học Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn
26. 2.Tại sao tiếng nói của văn nghệ góp phần làm thay đổi con người ? ►Văn nghệ góp phần làm tươi mát những sinh hoạt khắc khổ thường ngày, giữ cho “đời cứ tươi”. Tác phẩm văn nghệ hay giúp cho con người vui lên, biết rung cảm và ước mơ trong cuộc đời còn lắm vất vả cực nhọc. *Dẫn chứng:“ Nguyễn Du viết:Cỏ non bông hoa ”. “Hai câu thơ làm chúng ta khi mùa xuân tái sinh tươi trẻ -> ta thấy trong lòng có sự sống tươi trẻ”. “Một cuốn tiểu thuyết nếu chỉ làm cho trí tò mò của ta thoả Nhưng ta đọc dòng cuối cùng Trước trang sách chưa muốn nặng suy nghĩ, trong lòng vương vấn những vui buồn không bao giờ quên được”.
27. Tiếng nói của văn nghệ rất cần thiết với cuộc sống của con người. Luận cứ 1 Luận cứ 2 Luận cứ3 Văn nghệ giúp chúng Khi bị ngăn cách với Văn nghệ góp phần ta được sống đầy đủ cuộc sống bên ngoài làm tươi mát sinh hơn, phong phú hơn văn nghệ là sợi dây hoạt khắc khổ hằng buộc chặt con người ngày của con người với cuộc đời lao động Thay đổi cách nhìn, cách nghĩ Mang lại niềm vui, ước mơ, những rung cảm đẹp
28. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm Thay đổi cách nhìn, cách nhạc và Lý luận phê bình văn học nghĩ Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn Mang lại niềm vui, ước mơ, những rung cảm đẹp
29. II.Tìm hiểu bài ►Tiếng nói của văn nghệ đến với người đọc bằng cách nào mà có khả năng kì diệu đến vậy? (Tư tưởng nội dung của văn nghệ được thể hiện bằng hình thức nào? Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc qua con đường nào và bằng cách gì? )
30. II. TÌM HIỂU BÀI 3. Con đường văn nghệ đến với người đọc và khả năng kì diệu của nó -Tác phẩm văn nghệ chứa đựng tình yêu ghét, niềm vui buồn của con người trong cuộc sống thường ngày. - Tư tưởng nghệ thuật không khô khan, trừu tượng mà thấm vào những cảm xúc, nỗi niềm. - Tác phẩm nghệ thuật lay động cảm xúc, đi vào nhận thức, tâm hồn chúng ta qua con đường tình cảm.
31. II. TÌM HIỂU BÀI 3. Con đường văn nghệ đến với người đọc và khả năng kì diệu của nó - Khi tác động bằng cách thức đặc biệt ấy, văn nghệ góp phần giúp mọi người tự nhận thức mình, tự hoàn thiện mình. - “Nghệ thuật không đứng ngoài trỏ vẽ cho ta đường đi, nghệ thuật vào đốt lửa trong lòng chúng ta, khiến chúng ta tự phải bước lên đường ấy.”
32. Văn nghệ có khả năng cảm hóa và sức mạnh lôi cuốn thật kỳ diệu. Luận cứ 1 Luận cứ 2 Luận cứ3 Văn nghệ là sợi dây Văn nghệ giải phóng Văn nghệ xây dựng giữa nghệ sĩ và người cho con người khỏi đời sống tâm hồn cho đọc, làm sống dậy biên giới chính mình, xã hội tâm hồn chúng ta làm cho con người tự xây dựng mình Sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ.
33. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm Thay đổi cách nhìn, cách nhạc và Lý luận phê bình văn học nghĩ Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn Mang lại niềm vui, ước mơ, những rung cảm đẹp Sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ.
34. Lay động cảm xúc, tâm hồn con người Sức mạnh lôi cuốn thật kỳ diệu của Văn nghệ. Làm thay đổi nhận thức của con người.
35. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm Thay đổi cách nhìn, cách nhạc và Lý luận phê bình văn học nghĩ Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn Mang lại niềm vui, ước mơ, những rung cảm đẹp Lay động cảm xúc, tâm hồn con người Sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ. Làm thay đổi nhận thức của con người.
36. Tiếng nói của văn nghệ Văn nghệ có khả năng cảm hóaTiếng và nóisức của mạnh lôi Văn nghệ có Nội dung của văn nghệ rất khả năng cảm văn nghệ. cuốn cầnthật thiết vớikỳ diệu. hóa và sức cuộc sống của mạnh lôi cuốn con người. thật kỳ diệu. VănTác nghệTác là sợi dâyNội VănVăn nghệKhi giải bị phóngVăn Văn Vănnghệ nghệVăn nghệxây dựngVăn nghệ giữaphẩm nghệphẩm sỹ và ngườidung nghệcho conngăn người khỏinghệ góp là sợiđời dây sống tâmgiải hồnxây cho dựng văn nghệ văn nghệ của văn giúp cách với phần giữa phóng đời sống lấyđọc, chất làm khôngsống lên nghệtâm là chúngbiên ta giới cuộcchính mình,làm tươi nghệ sỹ xãcho hộicon tâm hồn liệu ở hồn chúngphải là ta rung đượclàm chosống con bên người mát tự sinh và người người cho xã thực tại những lý cảm và sống đầy ngoài hoạt đọc, làm khỏi biên hội nhưng thuyết nhận đủ hơn,xây dựngvăn nghệ mình khắc khổ sống lên giới người khô thức của phong là sợi hằng tâm hồn chính nghệ sĩ khan mà từng phú hơn dây buộc ngày của chúng ta mình, còn gửi chứa người chặt con con làm cho vào đó đựng cả tiếp người người con cả tư những nhận. với cuộc lao động người tự tưởng, say sưa Nó sẽ đời xây dựng và tấm Luậnvui cứ1 phát Luận cứ 2 Luậnmình cứ 3 lòng buồn, huy đến yêu ghét vô tận SƠ ĐỒ LẬP LUẬN VĂN BẢN “ TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ”
37. Nêu vài nét đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của Nguyễn Đình Thi qua bài tiểu luận này? NGHỆ THUẬT -Bố cục: chặt chẽ, hợp lí, cách dẫn dắt tự nhiên. - Lập luận sắc sảo, giàu hình ảnh, dẫn chứng phong phú sinh động. - Giọng văn toát lên lòng chân thành say mê, làm tăng sức thuyết phục và tính hấp dẫn của văn bản
38. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm Thay đổi cách nhìn, cách nhạc và Lý luận phê bình văn học nghĩ Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn Bố cục chặt chẽ, hợp lý, cách dẫn dắt tự nhiên Lập luận sắc sảo, giàu hình ảnh; dẫn chứng Mang lại niềm vui, ước mơ, phong phú, thuyết phục. những rung cảm đẹp Lay động cảm xúc, tâm hồn con người NGHỆ THUẬT Sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ. Giọng văn chân thành, say mê, làm tăng sức thuyết phục và tính hấp dẫn của văn bản. Làm thay đổi nhận thức của con người.
39. III. Tổng kết Ý NGHĨA VĂN BẢN - Nội dung phản ánh của văn nghệ. - Công dụng và sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ đối với cuộc sống của con người.
40. Mang lại những rung cảm và nhận thức Nguyễn Đình Thi ) TIẾT 96-97. TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ ( khác nhau trong tâm hồn độc giả. Văn bản là bài tiểu luận viết năm 1948, in TP văn nghệ chứa đựng tư tưởng ,tình trong “ Mấy vấn đề về văn học” cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về con người. Khám phá t/cách, số phận con người TÁC PHẨM Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003),hoạt qua cái nhìn và t/cảm của người nghệ sĩ. động văn nghệ trước CM 8/45, thành TÁC GIẢ NỘI DUNG công ở nhiều thể loại: thơ, kịch, âm Thay đổi cách nhìn, cách nhạc và Lý luận phê bình văn học nghĩ Văn nghệ giúp con người sống phong phú hơn Bố cục chặt chẽ, hợp lý, cách dẫn dắt tự nhiên Mang lại niềm vui, ước mơ, Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh; dẫn chứng những rung cảm đẹp phong phú, thuyết phục. Lay động cảm xúc, tâm hồn con người NGHỆ THUẬT Sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ. Giọng văn chân thành, say mê, làm tăng sức thuyết phục và tính hấp dẫn của văn bản. Làm thay đổi nhận thức của con người. Ý NGHĨA Nội dung phản ánh của văn nghệ Công dụng và sức mạnh kỳ diệu của văn nghệ đối với cuộc sống của con người.
41. IV. Luyện tập Nêu một tác phẩm văn nghệ mà em yêu thích và phân tích ý nghĩa, tác động của tác phẩm ấy đối với mình.( Thơ, văn xuôi.) ( Gợi ý: Đồng chí -Chính Hữu Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật Ánh trăng - Nguyễn Duy Làng – Kim Lân Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long )
42. Hướng dẫn học bài ở nhà • Học thuộc bài • Vẽ lại sơ đồ lập luận vào vở BT • Hãy trình bày những tác động ảnh hưởng của một tác phẩm văn học đối với bản thân em bằng một bài viết ngắn • Đọc trước văn bản Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới. Vẽ sơ đồ lập luận của văn bản và trả lời các câu hỏi trong vở BT