Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết số 13: Các phương châm hội thoại (tt)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết số 13: Các phương châm hội thoại (tt)

1. Tiết 13:
2. TIẾT 13: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (TT) I. Quan hÖ gi÷a ph¬ng ch©m Chµo hái héi tho¹i víi t×nh huèng giao Anh chµng nä ë nhµ vî t¹i mét tiÕp. vïng quª, ®ưîc ngưêi nhµ dÆn lµ 1. VÝ dô: ph¶i lu«n chµo hái mäi ngưêi xung 2.NhËn xÐt: quanh. -Có tuân thủ phương Mét h«m, anh ta ra ® êng vµ thÊy châm lịch sự vì có sự ư mét ng êi ®ang ®èn cµnh trªn mét quan tâm đến người ư khác. c©y cao, liÒn ra dÊu gäi. - Câu hỏi được sử Ngưêi kia dõng viÖc, lËt ®Ët trÌo dụng không đúng xuèng, hái: lúc, đúng chỗ. -Cã chuyÖn g× thÕ? 3. Kết luận: Ghi nhớ: -Cã g× ®©u! B¸c lµm viÖc vÊt v¶ lắm (SGK – 36). ph¶i kh«ng? ( TruyÖn cêi d©n gian ViÖt Nam)
3. Qu¶ bÝ khæng lå NGƯỜI ĂN XIN Hai anh chµng ®i qua mét khu vưên trång bÝ. Mét anh thÊy Mộtqu¶ người bÝ to, kªuăn xinlªn :đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe,nước mắt ông- Chµ,giàn qu¶giụa, bÝ đôi kia môito thËt tái ! nhợt,áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi: Anh b¹n cã tÝnh hay nãi kho¸c, cưêi mµ b¶o r»ng: Tôi- lụcThÕ hết th× ®·túi lÊy nọ gđến× lµm túi to. kia, T«i không®· tõngthÊy có lấy nh một÷ng qu¶xu, bÝkhông to h¬n cónhiÒu. cả khăn Cã méttay, lÇn, t«i tËn m¾t tr«ng thÊy mét qu¶ bÝ to b»ng c¶ chẳngc¸i nhµ có ®»ng gì hết. kia Ông k×a. vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào.Anh Bàn kia tay nãi tôi ngay: run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông:-ThÕ th× ®· lÊy g× lµm l¹. T«i cßn nhí, mét bËn t«i tr«ng thÊy - Xinmét ông c¸i nåiđừng ®ång giận to b»ngcháu! c¶ Cháu c¸i ®× nhkhông lµng ta.có gì cho ông cả. ÔngAnh nhìn nãi tôi kho¸c chăm ng¹c chăm, nhiªn đôi hái: môi nở nụ cười: - Cháu- C¸i ơi, nåi cảm Êy ơndïng cháu! ®Ó lµm Như g× mµvậy to là vËy? cháu đã cho lão rồi. Khi Anhấy tôi kia chợt gi¶i hiểuthÝch: ra: Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được- C¸i một nåi cái Êy gì dïng đó ®Ó luéc qu¶ bÝ anh võa nãi Êy mµ. của ông.Anh nãi kho¸c biÕt b¹n chÕ nh¹o m×nh bÌn nãi l¶ng sang (Theo Tuốc-ghê-nhép ) chuyÖn kh¸c.
4. THẢO LUẬN NHÓM :3’ Hình ảnh và các câu chuyện trên chúng ta đã được học trong các tiết trước,hãy cho biết trong các trường hợp trên ,ví dụ nào tuân thủ phương châm hội thoại và ví dụ nào vi phạm?
5. * Các tình huống không tuân thủ phương châm hội thoại: Lợn cưới áo mới, Quả bí khổng lồ, Thành ngữ : Ông nói gà bà nói vịt, *Tình huống tuân thủ phương châm hội thoại: Người ăn xin
6. TIẾT 13: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (TT) II. Những trường hợp không Câu trả lời của Ba không đáp ứng yêu tuân thủ phương châm hội cầu của An. thoại: 1. Ví dụ: (SGK – 37). Phương châm về lượng không được VÝ dô 1: tuân thủ. An: - CËu cã biÕt chiÕc m¸y bay ®Çu tiªn ®îc chÕ t¹o vµo n¨m nµo kh«ng? ->Vì muốn tuân thủ phương châm về chất nên mới nói chung chung Ba:- §©u kho¶ng ®Çu thÕ kØ như vậy. XX
7. TIẾT 13: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (TT) II. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại: Ví dụ 2: Nếu nói thật bệnh nhân sẽ hoảng sợ, . Khi người nói muốn ưu tiên cho tuyệt vọng. một phương châm hội thoại hoặc ->Phương châm về chất không được một yêu cầu khác quan trọng hơn tuân thủ. thì có thể không tuân thủ một phương châm hội thoại nào đó. Chấp nhận được vì có lợi cho bệnh nhân, giúp bệnh nhân lạc quan hơn.
8. TIẾT 13: CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (TT) II. Những trường hợp không . Không tuân thủ phương tuân thủ phương châm hội châm hội thoại có thể do thoại: người nói vô ý hoặc thiếu Ví dụ 3: văn hóa giao tiếp. Xét về nghĩa hiển ngôn thì phương châm về lượng không được tuân thủ. Xét về nghĩa hàm ẩn thì phương châm về lượng vẫn được tuân thủ. . Trong trường hợp người nói muốn gây sự chú ý hoặc để người nghe hiểu sâu hơn một hàm ý nào đó thì có thể không tuân thủ một phương châm hội thoại nào đó. 2. Ghi nhớ: (SGK – 37).
9. III. Luyện tập: 1. Tìm phương châm hội thoại bị vi phạm: a. Bài tập số 1 (SGK – 38). Phương châm cách thức bị vi phạm vì với cậu bé 5 tuổi không biết đâu là cuốn Tuyển tập b. Bài số 2(SGK – 38). Không tuân thủ phương châm lịch sự vì khi khách đến nhà phải chào hỏi rồi mới nói chuyện.
10. Bµi 3: HÕt bao l©u Mét bµ giµ tíi phßng b¸n vÐ m¸y bay hái: - Xin lµm ¬n cho biÕt tõ Anh tíi MÜ bay hÕt bao l©u? Nh©n viªn ®ang bËn ®¸p: - 1 phót nhÐ. -Xin c¶m ¬n! - Bµ giµ ®¸p vµ ®i ra. (truyÖn cưêi T©y Ban Nha) Nh©n viªn vi ph¹m phư¬ng ch©m lÞch sù -> Ngưêi nãi thiÕu v¨n ho¸ giao tiÕp
11. Híng dÉn vÒ nhµ : -Häc thuéc néi dung hai ( ghi nhí ) ®Ó n¾m néi dung c¬ b¶n cña tiÕt häc. - Lµm hoµn thiÖn c¸c bµi tËp trong SGK vµ bµi tËp bæ sung SBT vµo vë - Xem tríc néi dung tiÕt TiÕng ViÖt: " Xng h« trong héi tho¹i"