Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết số 42: Tổng kết từ vựng

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết số 42: Tổng kết từ vựng

1. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Gi¸o viªn: Tr¬ng ThÞ Mai M«n: Ngữ văn 9 Tæ :Khoa häc x· héi
2. TiÕt 42: KiÓmTæng tra kÕt tõ vùng bµi cò 10 Yªu cÇu : X¸c ®Þnh tõ ®¬n, tõ phøc, thµnh ngữ trong bµi th¬ sau : Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn B¶y næi ba chìm víi níc non R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn Mµ em vÉn giữ tÊm lßng son. ( Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương) иp ¸n : Tõ phøc : níc non, mÆc dÇu, tÊm lßng Các từ cßn l¹i lµ tõ ®¬n Thành ngữ: bảy nổi ba chìm
3. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Tiết 42 :
4. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng I. Néi dung «n tËp STT Tªn gäi Kh¸i niÖm VÝ dô cô thÓ - Tõ ®¬n - Lµ tõ chØ gåm cã 1 tiÕng nhµ, cöa . - Tõ phøc - Lµ tõ gåm 2 hay nhiÒu tiÕng ghÐp l¹i víi nhau quÇn ¸o, xe ®¹p Tõ phøc gåm 2 1 - Tõ ghÐp vµ tõ l¸y lo¹i +Tõ ghÐp: là các tõ phøc ®îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan bµn ghÕ, bµ néi hÖ víi nhau vÒ nghÜa. + Tõ l¸y : là những tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m giữa c¸c tiÕng. lËp loÌ, Çm Çm, lao xao
5. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Bµi tËp Yªu cÇu : X¸c ®Þnh tõ ghÐp, tõ l¸y, tõ l¸y gi¶m nghÜa vµ l¸y tăng nghÜa 2. - Tõ ghÐp: - ngÆt nghÌo, giam giữ, bã buéc, t¬i tèt, bät bÌo, c©y cá, ®a ®ãn, nhêng nhÞn, r¬i rông, mong muèn. - Tõ l¸y: - nho nhá, gËt gï, l¹nh lïng, xa x«i, lÊp l¸nh. - Tõ l¸y - trăng tr¾ng, ®Ìm ®Ñp, nho nhá, lµnh l¹nh, x«m xèp. gi¶m nghÜa 3. - Tõ l¸y - nhÊp nh«, s¹ch sµnh sanh, s¸t sµn s¹t. tăng nghÜa •Lu ý : 1. Những từ ghép trên có cấu tạo giống nhau một phần về vỏ ngữ âm nhưng chúng được coi là từ ghép vì giữa các yếu tố có mối quan hệ ngữ nghĩa với nhau. Sự giống nhau về vỏ ngữ âm ở đây chỉ mang tính chất lâm thời. 2. Để dễ đọc và thể hiện một số sắc thái biểu đạt nên một số từ láy toàn bộ có hiện tượng biến đổi thanh điệu và âm đầu.
6. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng I. Néi dung «n tËp STT Tªn gäi Kh¸i niÖm VÝ dô cô thÓ - Tõ ®¬n - Lµ tõ chØ gåm cã 1 tiÕng nhµ, cöa . - Tõ phøc - Lµ tõ gåm 2 hay nhiÒu tiÕng ghÐp l¹i víi nhau quÇn ¸o, xe ®¹p Tõ phøc gåm 2 1 - Tõ ghÐp vµ tõ l¸y lo¹i +Tõ ghÐp : là c¸c tõ phøc ®îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan bµn ghÕ, bµ néi hÖ víi nhau vÒ nghÜa. + Tõ l¸y : là những tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m giữa c¸c tiÕng. lËp loÌ, Çm Çm, lao xao - Lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh, biÓu thÞ mét ý nghÜa hoµn chØnh. đen nh cét nhµ ch¸y 2 - Thµnh ngữ - NghÜa cña thµnh ngữ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã nhng th«ng thêng qua phÐp chuyÓn nghÜa nh Èn dô, so s¸nh
7. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Bµi tËp Yªu cÇu : Xác định thành ngữ, tục ngữ, giải thích và tìm thành ngữ, tục ngữ. Thµnh ngữ Tôc ngữ - иnh trèng bá dïi: lµm viÖc kh«ng ®Õn n¬i - GÇn mùc thì ®en, gÇn ®Ìn thì r¹ng: hoµn c¶nh 2 ®Õn chèn sèng, m«i trêng x· héi cã ¶nh hëng quan träng - Đîc voi ®ßi tiªn : lßng tham v« ®é, ®îc c¸i ®Õn viÖc hình thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña nµy l¹i ®ßi c¸i kh¸c con ngêi. - Níc m¾t c¸ sÊu : hµnh ®éng gi¶ dèi ®îc che - Chã treo, mÌo ®Ëy : muèn giữ gìn thøc ăn, víi ®Ëy mét c¸ch tinh vi chã thì ph¶i treo lªn, víi mÌo thì ph¶i ®Ëy l¹i 3. ChØ ®éng vËt : - Õch ngåi ®¸y giÕng - c¸ chËu chim lång ChØ thùc vËt : - d©y cµ ra d©y muèng – c©y cao bãng c¶ 4. - B¶y næi ba chìm víi níc non * Lu ý : Ph©n biÖt giữa thµnh ngữ vµ tôc ngữ Thµnh ngữ Tôc ngữ - Cã cÊu t¹o lµ mét côm tõ cha thµnh c©u - Cã cÊu t¹o lµ mét c©u - Sö dông kh«ng ®éc lËp, cã t¸c dông bæ sung ý - Sö dông t¬ng ®èi ®éc lËp, biÓu thÞ kinh nghiÖm nghÜa cho thµnh phÇn c©u hoÆc tù mình lµm sèng, kinh nghiÖm tù nhiªn, x· héi thµnh phÇn c©u
8. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng I. Néi dung «n tËp STT Tªn gäi Kh¸i niÖm VÝ dô cô thÓ - Tõ ®¬n - Lµ tõ chØ gåm cã 1 tiÕng nhµ, cöa . - Tõ phøc - Lµ tõ gåm 2 hay nhiÒu tiÕng ghÐp l¹i víi nhau quÇn ¸o, xe ®¹p 1 Tõ phøc gåm 2 - Tõ ghÐp vµ tõ l¸y lo¹i +Tõ ghÐp : là c¸c tõ phøc ®îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan bµn ghÕ, bµ néi hÖ víi nhau vÒ nghÜa. + Tõ l¸y : là những tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m giữa c¸c tiÕng. lËp loÌ, Çm Çm, lao xao - Lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh, biÓu thÞ mét ý nghÜa hoµn chØnh. đen nh cét nhµ ch¸y 2 - Thµnh ngữ - NghÜa cña thµnh ngữ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã nhng th«ng thêng qua phÐp chuyÓn nghÜa nh Èn dô, so s¸nh đi :(người,động vật) tự di - NghÜa cña tõ Lµ néi dung ( sù vËt, tÝnh chÊt, ho¹t ®éng, quan hÖ ) mµ tõ biÓu thÞ chuyển từ chỗ này đến 3 - chỗ khác bằng những bước chân nhấc lên, đặt xuống liên tiếp.
9. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Bài tập 2: Chọn cách hiểu đúng trong những cách hiểu sau: A, Nghĩa của từ mẹ là “ người phụ nữ, có con, nói trong quan hệ với con. B. Nghĩa của từ mẹ khác với nghĩa của từ bố ở phần nghĩa “người phụ nữ, có con.” C. Nghĩa của từ mẹ không thay đổi trong hai câu: Mẹ em rất hiền và Thất bại là mẹ thành công. D, Nghĩa của từ mẹ không có phần nào chung với nghĩa của từ bà.
10. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng I. Néi dung «n tËp STT Tªn gäi Kh¸i niÖm VÝ dô cô thÓ - Tõ ®¬n - Lµ tõ chØ gåm cã 1 tiÕng nhµ, cöa . - Tõ phøc - Lµ tõ gåm 2 hay nhiÒu tiÕng ghÐp l¹i víi nhau quÇn ¸o, xe ®¹p 1 Tõ phøc gåm 2 - Tõ ghÐp vµ tõ l¸y lo¹i +Tõ ghÐp : là c¸c tõ phøc ®îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan bµn ghÕ, bµ néi hÖ víi nhau vÒ nghÜa. + Tõ l¸y : là những tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m giữa c¸c tiÕng. lËp loÌ, Çm Çm, lao xao - Lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh, biÓu thÞ mét ý nghÜa hoµn chØnh. đen nh cét nhµ ch¸y 2 - Thµnh ngữ - NghÜa cña thµnh ngữ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã nhng th«ng thêng qua phÐp chuyÓn nghÜa nh Èn dô, so s¸nh ®i : ho¹t ®éng di 3 - NghÜa cña tõ - Lµ néi dung ( sù vËt, tÝnh chÊt, ho¹t ®éng, quan hÖ ) mµ tõ biÓu thÞ chuyÓn cña con ngêi b»ng ch©n 4 -Tõ nhiÒu nghÜa - Từ có thể có một nghĩa hay nhiều nghĩa. xu©n -HiÖn tîng - ChuyÓn nghÜa lµ hiÖn tîng thay ®æi nghÜa cña tõ t¹o ra những tõ chuyÓn nghÜa nhiÒu nghÜa. cña tõ Trong tõ nhiÒu nghÜa cã: + NghÜa gèc : lµ nghÜa xuÊt hiÖn tõ ®Çu, lµm c¬ së ®Ó hình thµnh c¸c nghÜa kh¸c + NghÜa chuyÓn : lµ nghÜa ®îc hình thµnh trªn c¬ së nghÜa gèc
11. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Xác định từ theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? Có phải là hiện Bài tập: tượng chuyển nghĩa làm xuất hiện từ nhiều nghĩa không? Vì sao? - Từ “hoa” trong “thềm hoa”. “lệ hoa” được dùng theo nghĩa chuyển. Thềm hoa, - Không thể coi đây là hiện tượng chuyển nghĩa làm xuất hiện lệ hoa từ nhiều nghĩa. - Vì nghĩa chuyển của từ “hoa” chỉ là nghĩa chuyển lâm thời, nó chưa làm thay đổi nghĩa của từ, chưa thể đưa vào từ điển. •Lưu ý: Một số từ có hiện tượng chuyển nghĩa nhưng không làm xuất hiện từ nhiều nghĩa. Vì đó chỉ là nghĩa chuyển lâm thời.
12. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Bản đồ tư duy
13. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng V. Híng dÉn vÒ nhµ. - Làm, hoàn thiện các bài tập trong SGK - Xác định trong văn bản: Chị em Thúy Kiều những nội dung đã học hôm nay
14. TiÕt 42: Tæng kÕt tõ vùng Xin ch©n thµnh c¶m ¬n quý thÇy c« vµ c¸c em häc sinh