Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Tiết 6+7: Khái quát văn học dân gian Việt Nam

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Tiết 6+7: Khái quát văn học dân gian Việt Nam

1. Tiết 6 +7: KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM
2. 1 Đặc trưng cơ bản của VHDG CẤU 2 Hệ thống thể loại của TRÚC VHDG CHUNG 3 Những giá trị cơ bản của VHDG
3. Khái quát văn học dân gian Việt Nam ĐịnhĐịnh nghĩanghĩa VHDG là: - TPNT ngôn từ truyền miệng - SP của quá trình sáng tác tập thể - Nhằm MĐ phục vụ trực tiếp cho các SH khác nhau trong đời sống cộng đồng.
4. I ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN ÂM NHẠC DÂN GIANĐIÊU KHẮC DÂN GIANHỘI HỌA DÂN GIAN
5. I ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN Lưu truyền bằng hình thức truyền miệng - Truyền miệng theo hai hình thức: Không 1. Tính gian và thời gian truyền miệng - Truyền miệng thông qua diễn xướng dân gian
6. I ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN - Quá trình sáng tác tập thể: cá nhân -> tập thể 2. Tính tập thể - Phục vụ sinh hoạt cộng đồng
7. Khái quát văn học dân gian Việt Nam - Cơ chế sáng tác tập thể: Một người khởi xướng Tác phẩm hình thành Tập thể tiếp nhận - Mọi người có quyền tu bổ chỉnh sửa sáng tác dân gian. Người khác lưu truyền và sáng tạo.
8. Khái quát văn học dân gian Việt Nam là những đặc trưng cơ bản Tính truyền chi phối, xuyên suốt quá trình miệng và sáng tạo và lưu truyền tác tính tập phẩm văn học dân gian, thể thể hiện sự gắn bó mật thiết của văn học dân gian với các sinh hoạt khác của cộng đồng.
9. => TÍNH DỊ BẢN
10. Dưới đây là sáu câu cuối của dị bản ở Phú Yên: Giúp cho một rổ lá gai Một cân nghệ bột với hai tô mè Giúp cho năm bảy lạng chè Cái ấm sắc thuốc cái bồ (ghè?) đựng than Giúp cho đứa nữa nuôi nàng Mai ngày trọn tháng cho chàng tới lui
11. Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng Về sông ăn cá về đồng ăn cua Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng Về kinh ăn cá về đồng ăn cua Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng Về bưng ăn ốc về đồng ăn cua
12. Dạy con từ thuở còn thơ Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về Dạy con từ thuở còn thơ Dạy vợ từ thuở ban sơ mới về
13. II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM TỰ SỰ DÂN TRỮ TÌNH CÂU NÓI SÂN KHẤU GIAN DÂN GIAN DÂN GIAN - Thần thoại - Sử thi - Ca dao - Tục ngữ - Chèo - Truyền - Câu đố thuyết - Truyện cổ tích - Truyện cười - Truyện ngụ ngôn - Truyện thơ - Vè
14. Khái quát văn học dân gian Việt Nam => Rất phong phú và đa dạng, - Các thể loại cần chú ý: 1.Sử thi 2.Truyền thuyết 3.Truyện cổ tích 4.Ca dao
15. Khái quát văn học dân gian Việt Nam II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 1. Sử Thi Là tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể về một hoặc nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân cổ đại. Một ngôi đền Ấn Độ Nhà Rông
16. Khái quát văn học dân gian Việt Nam II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 2. Truyền thuyết Là tác phẩm tự sự dân gian kể về sự kiện và nhân vật lịch sử (hoặc có liên quan đến lịch sử) theo xu hướng lí tưởng hoá, qua đó thể hiện sự ngưỡng mộ và tôn vinh của nhân dân đối với những người có công với đất nước, dân tộc hoặc cộng đồng cư dân của một vùng. Cổ Loa
17. Khái quát văn học dân gian Việt Nam II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 3. Truyện cổ tích Là tác phẩm tự sự dân gian mà cốt truyện và hình tượng được hư cấu có chủ định kể về số phận bình thường trong xã hội, thể hiện tinh thần nhân đạo và lạc quan của nhân dân lao động. Thị rụng bị bà Bà để bà ngửi chứ bà không ăn (Tấm Cám)
18. Khái quát văn học dân gian Việt Nam II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 4. Ca dao Là lời thơ trữ tình dân gian, thường kết hợp với âm nhạc khi diễn xướng được sáng tác nhằm diễn tả thế giới nội tâm của con người. Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai
19. Khái quát văn học dân gian Việt Nam IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 1. Giá trị nhận thức 2. Giá trị giáo dục 3. Giá trị thẩm mĩ
20. Khái quát văn học dân gian Việt Nam IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 1. Giá trị nhận thức Văn học dân gian là kho tri thức phong phú về đời sống các dân tộc. + Tri thức trong văn học dân gian: thuộc mọi lĩnh vực của đời sống, phần lớn là kinh nghiệm lâu đời được nhân dân đúc kết từ thực tiễn, thể hiện thái độ quan điểm nhận thức của nhân dân + Các tri thức đó được trình bày bằng ngôn ngữ nghệ thuật đầy sức hấp dẫn nên dễ phổ biến và tiếp thu.
21. Khái quát văn học dân gian Việt Nam IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 2. Giá trị giáo dục Có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người + Giáo dục tinh thần lạc quan, nhân đạo. + Hình thành phẩm chất tốt đẹp: lòng yêu quê hương đất nước, những đức tính vị tha
22. Khái quát văn học dân gian Việt Nam IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 3. Giá trị thẩm mĩ Là những tác phẩm mẫu mực về nghệ thuật do được thử thách qua thời gian khiến cho “từ đứa trẻ đầu xanh đến cụ già tóc bạc đều truyền tụng và yêu dấu”
23. III. NHỮNG GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN 1. TRI THỨC Tự nhiên Xã hội Con người Tinh thần nhân Phẩm chất 2. GIÁO DỤC đạo truyền thống Hình mẫu của Hướng đến cái 3. THẨM MỸ cái đẹp đẹp
24. Khái quát văn học dân gian Việt Nam IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN - Trong nhiều thế kỉ khi văn học viết mới hình thành văn học dân gian đóng vai trò chủ đạo. - Khi văn học viết phát triển, văn học dân gian là nguồn nuôi dưỡng, cơ sở của văn học viết. - Góp phần làm cho văn học Việt Nam trở nên phong phú đa dạng và đậm đà bản sắc dân tộc.