Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tuần 24: Đọc hiểu văn bản: Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tuần 24: Đọc hiểu văn bản: Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

1. Nguyễn Minh Châu
2. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả (1930 – - Quê: Quỳnh Lưu, Nghệ An. 1989) - Ông tham gia bộ đội từ năm 1950 và tham gia kháng chiến nhiều năm. - Sự nghiệp văn chương: + Gồm 2 giai đoạn: Trước năm 1975: mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn; sau năm 975: mang cảm hứng thế sự và tính triết lí. + Nguyễn Minh Châu là cây bút tiên phong của VHVN thời kỳ đổi mới. Ông “thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng nhất của VH ta hiện nay”. (Nguyên Ngọc). => Năm 2000 : ông được Nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
3. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả
4. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm - Hoàn cảnh sáng tác: tác giả viết năm 1983, in trong tập truyện cùng tên năm 1987. - Tóm tắt cốt truyện: truyện kể lại chuyến đi thực tế của một nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng và những chiêm nghiệm sâu sắc của anh về nghệ thuật và cuộc đời.
5. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm - Bố cục: 3 đoạn: + Đoạn 1 (từ đầu đến "chiếc thuyền lưới vó đã biến mất"): Hai phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh. + Đoạn 2 tiếp theo đến “sóng gió giữa phá”: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài. + Đoạn 3 (đoạn còn lại): Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch.
6. Đến vùng biển chụp ảnh nghệ thuật Phùng – NS nhiếp ảnh Ảnh đẹp – Cảnh cảnh Bạo đắt lực trời cho Người đàn bà hàng chài Câu chuyện ở tòa án huyện Tấm ảnh trong bộ lịch năm ấy Chánh án Đẩu CÁCH NHÌN VỀ CUỘC SỐNG, CON NGƯỜI
7. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Nhóm 1 và 2 2. Tác phẩm II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Phát hiện thứ nhất: 1. Hai phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh Các chi tiết miêu tả Tâm trạng của a/ Phát hiện thứ nhất Phùng b/ Phát hiện thứ hai Nhóm 3 và 4 Phát hiện thứ hai: Sự việc chứng kiến, miêu tả Thái độ của Phùng
8. NHÓM 1 VÀ 2 Phát hiện thứ nhất: chiếc thuyền lưới vó ẩn hiện trong biển sớm mờ sương đầy thơ mộng ❖ " bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ". ❖ "Toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng Các đều hài hòa và đẹp". chi tiết miêu tả ❖ "Một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích". -> “Một cảnh đắt trời cho" mà cả đời người nghệ sĩ mới có cơ hội bắt gặp. Tâm -Xúc động: trái tim như có cái gì bóp thắt vào. trạng của -Sung sướng, hạnh phúc → tâm hồn thăng hoa bởi cái đẹp tuyệt diệu. nghệ sĩ -Cảm nhận được sự toàn thiện, tâm hồn như được Phùng gột rửa.
9. NHÓM 3 VÀ 4 Phát hiện thứ hai khi chiếc thuyền vào bờ đầy nghịch lý về cuộc sống ❖ Người đàn bà: xấu xí, thô kệch, cam chịu nhẫn nhục "không hề kêu một tiếng, không chống Sự việc trả, cũng không tìm cách chạy trốn". được miêu tả, ❖ Lão đàn ông: độc dữ, đánh đập vợ một cách chứng tàn bạo. kiến ❖ Thằng Phác: lao tới, nhảy xổ vào cái lão đàn ông và nhận được hai cái tát. Thái độ của ❖ Kinh ngạc đến thẫn thờ và muốn can thiệp. Phùng
10. I. TÌM HIỂU CHUNG Phát hiện thứ nhất Phát hiện thứ hai 1. Tác giả 2. Tác phẩm II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1/ Hai phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh a/ Phát hiện thứ nhất Sự thật cuộc đời: b/ Phát hiện thứ hai Nghệ thuật: trần trụi, nghiệt ngã, thơ mộng, đẹp đẽ đầy rẫy những xấu xa. -> Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều mà chứa nhiều nghịch lí. Đừng nhầm lẫn giữa hiện tượng và bản chất, hình thực và bên ngoài có những lúc không thống nhất,
11. 2. Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện a. Thái độ người đàn bà khi Đẩu đề nghị chị nên ly hôn - Người đàn bà kiên quyết không bỏ chồng : “con lạy quý tòa quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó” Lí do chị không bỏ chồng Người chồng Cũng có lúc là chỗ dựa Chị không vợ chồng quan trọng thể một mình con cái trong cuộc nuôi những hòa thuận, đời nhất là đứa con vui vẻ khi biển động
12. b. Thái độ người đàn bà khi kể về chồng Người đàn ông ấy vốn là “một anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm”, “không bao giờ đánh đập vợ”, chỉ vì nghèo khổ quá mà trở nên tàn ác, “lúc nào thấy khổ quá là xách tôi ra đánh”. Người Nạn nhân đàn bà Người của hoàn Đáng cảm đàn ông thông, chia sẻ hàng chài cảnh sống Đẩu Thủ phạm gây ra Người Phải lên đau khổ Phïng đàn ông cho vợ án, đấu Th»ng Ph¸c tranh
13. ĐÈu Người Người ®µn bµ ®µn «ng hµng chµi vò phu Phïng Th»ng Ph¸c Phải có cái nhìn đa chiều, đa diện
14. Người đàn bà hàng chài VÎ bÒ ngoµi T©m hån bªn trong Xấu xí, thô kệch VÞ tha, giµu ®øc hi sinh Lam lũ, vất vả, rách rưới Ch¾t chiu h¹nh phóc Cam chịu, đáng thương S©u s¾c, tr¶i ®êi
15. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả - Chánh án Đẩu: 2. Tác phẩm + Là người sẵn sàng bảo vệ công lý. + Có cái nhìn đơn giản về cuộc đời. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1. Hai phát hiện của - Nghệ sĩ Phùng: Phùng + Là nghệ sĩ nhạy cảm với cái đẹp. + Có lòng tốt, sẵn sàng giúp đỡ, che chở cho 2. Câu chuyện người người khác. đàn bà hàng chài + Có cái nhìn đơn giản về cuộc sống, về con 3. Các nhân vật khác người. - Người đàn ông hàng chài: +Đáng trách: Tự cho mình quyền được hành hạ người khác. + Đáng thương: anh ta là nạn nhân của hoàn cảnh sống nghèo khổ.
16. 4. Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch Tấm ảnh được treo ở nhiều nơi, nhất là trong các gia đình sành nghệ thuật. -> Đó là một tấm ảnh đen trắng nhưng rất đẹp, có giá trị nghệ thuật cao. “Cái màu hồng hồng của “Người đàn bà nghèo khổ ánh sương mai ” bước ra khỏi bức tranh ” Biểu tượng cho nghệ thuật, Hiện thân của cuộc đời vẻ đẹp lãng mạn. thực: lam lũ, vất vả. => Nghệ thuật chân chính không thể tách rời cuộc sống.
17. III.TỔNG KẾT 1. Nội dung -Tõ c©u chuyÖn vÒ mét bøc ¶nh nghÖ thuËt vµ sù thËt cuéc ®êi ®»ng sau bøc ¶nh, “Chiếc thuyền ngoài xa” mang ®Õn mét bµi häc ®óng ®¾n vÒ c¸ch nh×n nhËn cuéc sèng vµ con người: mét c¸ch nh×n ®a diÖn, nhiÒu chiÒu, ph¸t hiÖn ra b¶n chÊt thËt ®»ng sau vÎ bÒ ngoµi cña hiÖn tượng. 2. Nghệ thuật - Xây dựng được tình huống truyện độc đáo mang tính nhận thức. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí đặc sắc. -Cách kể chuyện: do chính nhân vật Phùng kể. -Tả kết hợp với kể. - Ngôn ngữ phù hợp với tính cách, số phận nhân vật.
18. IV. CỦNG CỐ 1.Quan niÖm nghÖ thuËt cña nhµ văn nµo díi ®©y cã ®iÓm kh¸c c¬ b¶n so víi quan niÖm nghÖ thuËt cña NguyÔn Minh Ch©u trong truyÖn ng¾n ChiÕc thuyÒn ngoµi xa: A. “NghÖ thuËt kh«ng ph¶i lµ ¸nh trăng lõa dèi, nghÖ thuËt kh«ng nªn lµ ¸nh trăng lõa dèi, nghÖ thuËt cã thÓ chØ lµ tiÕng ®au khæ kia tho¸t ra tõ kiÕp lÇm than” (Nam Cao). B. “C¸c «ng muèn tiÓu thuyÕt cø lµ tiÓu thuyÕt. T«i vµ những ngêi cïng chÝ híng nh t«i muèn tiÓu thuyÕt ph¶i lµ sù thËt ë ®êi” (Vò Träng Phông) CC. “NghÖ thuËt kh«ng ph¶i lµ sù m« t¶ thùc t¹i cã thùc mµ lµ sù tìm tßi ch©n lý, lý tưëng” (G.Xăng) D. “Văn häc lµ cuéc ®êi. Văn häc sÏ kh«ng lµ gì c¶ nÕu kh«ng vì cuéc ®êi mµ cã. Cuéc ®êi lµ n¬i xuÊt ph¸t, còng lµ ®Ých ®i tíi cña văn häc” (Tè Hữu)
19. IV. Cñng cè, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ 2. Dùa vµo bµi häc, hoµn thµnh ph¸t biÓu sau ®©y cña nhµ văn NguyÔn Minh Ch©u : “Nhµ văn kh«ng cã quyÒn nhìn sù vËt mét c¸ch ®¬n gi¶n vµ nhµ văn cÇn phÊn ®Êu ®Ó . vµo c¸c tÇng s©u lÞch sö” A. ®a vÎ ®Ñp cña cuéc ®êi BB. ®µo xíi b¶n chÊt con ngêi C. ®a c¸i ¸c, c¸i xÊu D. ®a c¸i ch©n, c¸i thiÖn
20. CH¢N THµNH c¶m ¬n Quý THÇY C¤ vµ c¸c em