Bài giảng Ngữ văn lớp 8 - Văn bản: Tức nước vỡ bờ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 8 - Văn bản: Tức nước vỡ bờ

1. GV: TRƯƠNG HOÀNG LONG
2. VĂN BẢN: TỨC NƯỚC VỠ BỜ ( Trích TẮT ĐÈN) NGÔ TẤT TỐ
3. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. T¸c gi¶: •Ng« TÊt Tè: (1893-1954) Quª nay thuéc huyÖn §«ngAnh- Hµ Néi • ¤ng xuÊt th©n trong mét gia ®×nh nhµ nho gèc n«ng d©n • ¤ng lµ mét häc gi¶, nhµ b¸o, nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c chuyªn viÕt vÒ n«ng th«n trưíc C¸ch m¹ng Ng« TÊt Tè • §ưîc Nhµ nưíc trao tÆng gi¶i thưëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt (1996) •T¸c phÈm chÝnh: T¾t ®Ìn (1939), LÒu châng(1940)ViÖc lµng (1940)
4. GV: TRƯƠNG HOÀNG LONG
5. GV: TRƯƠNG HOÀNG LONG
6. Tóm tắt tác phẩm Mở đầu tác phẩm là không khí căng thẳng, ngột ngạt của làng Đông Xá trong những ngày sưu thuế. Cổng làng đóng lại, công việc cày bừa đình đốn, bọn Lý trưởng, trương tuần chửi bới, quát tháo om sòm; mấy tên cai lệ, lính cơ tay thước, roi song, dây thừng đi tróc người thiếu thuế. Tiếng trống, mõ, tù và inh ỏi, tiếng thét ,tiếng đánh đập, tiếng kêu khóc thảm thiết vang lên như trong một cuộc săn người. Gia đình chị Dậu thuộc loại "nhất nhì trong hạng cùng đinh" nên chị phải chạy vạy ngược xuôi để có tiền nộp suất sưu cho anh Dậu. Bọn nhà giàu chẳng những không cho chồng chị vay mượn mà còn nhiếc móc, đe doạ. Anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai xông đến đánh trói, lôi ra đình cùm kẹp. Chị đành phải rứt ruột đem cái Tí, đứa con gái đầu lòng lên bảy tuổi bán cho lão Nghị Quế bên thôn Đoài. Vợ chồng lão giàu có mà keo kiệt, tàn ác, đã lợi dụng tình cảnh khốn cùng của chị, mua cái Tí và cả một ổ chó mà chỉ trả hai đồng bạc! Cộng với mấy hào bán gánh khoai, chị tưởng vừa đủ nộp suất sưu và chồng sẽ được tha về; ngờ đâu, bọn lý dịch lại bắt chị phải nộp cả suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngoái! Thật là cùng đường.
7. Giữa đình làng, tiếng kêu uất ức của chị vang lên thảm thiết. Đêm hôm ấy, người ta cõng anh Dậu rũ rượi như một xác chết ở ngoài đình về trả cho chị. Gọi mãi anh không tỉnh, chị vô cùng hoảng sợ, đau đớn. May sao, nhờ bà con xung quanh xúm đến cứu giúp, anh Dậu đã tỉnh lại. Một bà lão hàng xóm ái ngại cảnh nhà chị nhịn đói suốt từ hôm qua, mang đến cho chị bát gạo để nấu cháo. Sáng sớm hôm sau khi anh Dậu vừa cố ngồi dậy cầm bát cháo, chưa kịp đưa lên miệng thì tên cai lệ và gã đầy tớ lý trưởng lại xộc vào định trói anh mang đi. Van xin thiết tha cũng không được, chị Dậu đã liều mạng chống lại quyết liệt, đánh ngã cả hai tên tay sai vô lại. Chị bị bắt lên huyện. Lão quan phủ Tư Ân lợi dụng tình cảnh của chị, cho chị tiền và giở trò bỉ ổi. Chị đã kiên quyết cự tuyệt, giằng nắm bạc ném vào mặt hắn và du hắn ngã kềnh. Cuối cùng, để có tiền nộp thuế cho chồng, chị đành gửi con, nhận lời lên tỉnh đi ở vú. Chủ của chị là một quan phủ già, dâm đãng, trong một đêm "tắt đèn" đã mò vào buồng chị Chị Dậu gạt mạnh bàn tay của lão, vùng chạy ra ngoài sân, giữa lúc trời tối đen như mực "tối như cái tiền đồ của chị"
8. Tóm tắt đoạn trích ChÞ DËu bưng b¸t ch¸o ®Õn bªn chång “ThÇy em h·y cè ngåi dËy hóp Ýt ch¸o cho ®ì xãt ruét”. Anh DËu míi kÒ b¸t ch¸o ®Õn miÖng thì cai lÖ vµ ngưêi nhµ lÝ trưëng Ëp ®Õn thóc sưu. ChÞ DËu tõ tèn van xin khÊt sè tiÒn sưu cßn thiÕu. Cai lÖ qu¸t m¾ng chÞ sa sả nhưng chÞ vÉn cè chÞu nhÉn nhôc van xin. Cai lÖ kh«ng nghe lêi van xin cña chÞ DËu, h¾n ®¸nh chÞ vµ sÊn ®Õn trãi anh DËu. ChÞ DËu liÒu cù l¹i ®¸nh tªn cai lÖ vµ ngưêi nhµ lÝ trưëng víi c¬n giËn kh«ng ngu«i “Thµ ngåi tï chứ đÓ cho chóng lµm tình lµm téi m·i thÕ, t«i kh«ng chÞu ®ưîc ”
9. 2. Tác phẩm: a. Xuất xứ: trích chương V tác phẩm “Tắt đèn” b. Thể loại: tiểu thuyết c. Bố cục: 2 phần - Từ đầu -> ngon miệng hay không: tình thế gia đình chị Dậu. - Còn lại: Cảnh tức nước vỡ bờ
10. GV: TRƯƠNG HOÀNG LONG II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN 1. Tình thế gia đình chị Dậu - Không có tiền đóng sưu cho chồng, phải bán con. - Chồng bị bắt, bị đánh đập dã man. -> Tình cảnh thê thảm, đáng thương.
11. 2. Hình ảnh bọn tay sai - Cử chỉ, hành động: + Sầm sập với roi song, thay thước, dây thừng. + Thét, quát, trợn mắt. + Bịch luôn vào ngực chị Dậu, tát luôn vào mặt chị. + Định đánh anh Dậu. - Lời lẽ: + Mày định nói cho cha mày nghe + Thằng kia, ông tưởng mày chết đêm qua + Không có tiền thì ông dỡ cả nhà mày - Thái độ: + Bỏ ngoài tai lời van xin; + Không mảy may động lòng -> Hung hăng, hống hách, dã man, thiếu tình người.
12. 3. Nhân vật chị Dậu a. Đối với chồng: - Dịu dàng, lo lắng, chăm sóc, yêu thương chồng. - Hành động quyết liệt để bảo vệ chồng b. Đối với bọn tay sai: - Van xin nhẫn nhục “ cháu van ông” - Cảnh cáo “nhà tôi đang đau ốm, ông không được phép hành hạ” - Thách thức “mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem” - Quyết liệt phản kháng. ( Ngôn ngữ đặc sắc, khắc họa nhân vật rõ nét) -> Tình yêu thương chồng. => Sức sống và sức phản kháng của người phụ nữ nông dân.
13. Nhận xét của em về nhan đề : Tức nước vỡ bờ ? GV: TRƯƠNG HOÀNG LONG
14. Hễ tức nước thì vỡ bờ Có áp bức thì có đấu tranh. Con đường sống của nhân dân lao động chỉ có thể tồn tại khi họ biết tự đứng lên đấu tranh tự cứu lấy mình. GV: TRƯƠNG HOÀNG LONG
15. GV: TRƯƠNG HOÀNG LONG III. TỔNG KẾT: SGK /33 1. Nghệ thuật: - Khắc hoạ nhân vật rõ nét. - Miêu tả linh hoạt, sống động. - Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả, đối thoại đặc sắc. 2. Ý nghĩa văn bản: -Bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời. - Tình cảnh khốn cùng của người nông dân và vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam xưa.