Bài giảng Sinh học 8 - Bài học 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 8 - Bài học 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận

1. CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ GIỜ SINH HỌC 8 Giáo viên : Đào Thị Kim Tiến Trường THCS Tam Hưng
2. - Trình bày vị trí và vai trò của tuyến yên? - Tuyến yên nhỏ bằng hạt đậu, nằm ở nền sọ, có liên quan đến vùng dưới đồi. - Cấu tạo gồm 3 thùy: + Thùy trước + Thùy giữa (chỉ có ở trẻ nhỏ) + Thùy sau - Vai trò: + Tiết hoocmôn chỉ đạo hoạt động của các tuyến nội tiết khác. + Tiết hoocmôn ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, trao đổi glucozơ, các chất khoáng, trao đổi nước và co thắt các cơ trơn (ở tử cung).
3. Tuyến tụy 3
4. ­ Nằm phía dưới dạ dày, kéo dài từ tá tràng đến lá lách.
5. Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí: bệnh tiểu đường hoặc chứng hạ đường huyết 1.Bệnh tiểu đường Bệnh tiểu đường là do hàm lượng đường trong máu cao làm cho thận không hấp thu hết nên đái tháo đường ra ngoài. Bệnh tiểu đường là do tế bào β rối loạn nên không tiết hoocmôn insulin hoặc do tế bào gan, cơ không tiếp nhận insulin.
6. Bệnh nhân rất dễ bị cao huyết áp, xơ cứng động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não gây bại liệt hoặc tử vong. Theo các số liệu thống kê cho thấy 65 % tỉ lệ tử vong ở bệnh tiểu đường là do tai biến mạch máu. Bệnh tiểu đường trường hợp nặng có thể dẫn tới tổn thương động mạch vành tim(viêm tắc) động mạch màng lưới dẫn tới mù loà , ảnh hưởng tới chức năng thận không chữa trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong . Tại Việt Nam, trong 4 thành phố lớn Hà Nội, Huế, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, tỷ lệ bệnh tiểu đường là 4%, riêng quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) lên tới 7%. Phần lớn người bệnh phát hiện và điều trị muộn, phát hiện bệnh sớm nhưng chưa hoàn thiện. Hiện trên thế giới ước lượng có hơn 190 triệu người mắc bệnh tiểu đường và số này tiếp tục tăng lên.
7. Các biến chứng của bệnh tiểu đường
8. 2. Chứng hạ đường huyết Là tình trạng lượng đường glucozơ trong máu quá thấp. Khi tế bào α của tụy không sản xuất đủ hoocmon glucagon, lượng đường trong máu sẽ giảm và gây hạ đường huyết Các triệu chứng: Người run rẩy, chóng mặt, đau đầu, thường đổ mồ hôi và cảm thấy đói, mệt mỏi, tim đập nhanh và da tái. Trong trường hợp đường huyết giảm đột ngột sẽ gây ngất xỉu hoặc động kinh. Cách khắc phục: Uống glucozơ, uống nước trái cây hoặc ăn kẹo ngọt 9
9. Khi ®­ưêng huyÕt t¨ng (.1 > 0,12% ) Khi ®ư­êng huyÕt gi¶m ( .2< 0,12% ) (Sau b÷a ¨n) (Xa b÷a ¨n, c¬ thÓ ho¹t ®éng) + + §¶o tuþ TÕ bµo β TÕ bµo α - Insulin3 Glucag«n4 - Gluc«z¬ Glic«gen5 Gluc«z¬ §ư­êng huyÕt gi¶m xuèng møc §ư­êng huyÕt t¨ng lªn b×nh th­ường møc b×nh th­ường + : KÝch thÝch S¬ ®å qu¸ tr×nh ®iÒu hoµ lư­îng ®­ưêng trong m¸u - : K×m h·m
10. II – TUYẾN TRÊN THẬN:
11.  Dựa vào hình 57-2, hãy trình bày khái quát cấu tạo của tuyến trên thận. Lớp cầu3 1Vỏ tuyến Vỏ tuyến Lớp Tủy tuyến 1 2 sợi4 Lớp lưới Tủy tuyến2
12. Chức năng của các hoocmôn tuyến trên thận? Màng liên kết Lớp cầu Tiết hoocmon điều hoà các muối natri, kali trong máu Vỏ tuyến Lớp Tiết hoocmon điều hoà sợi đường huyết Lớp Tiết hoocmon điều hoà lưới sinh dục nam Tủy tuyến Tiết Ađrênalin và Norađrênalin
13. Hội chứng Cushing Do lớp giữa tuyến trên thận tiết nhiều hoocmôn gây rối loạn chuyển hóa gluxit và prôtêin làm đường huyết tăng, huyết áp cao, cơ yếu và phù nề. Khối lượng của xương và cơ bị giảm do prôtêin bị phân giải. có trường hợp bệnh nhân tích mỡ ở vai hoặc mặt gây vai u, mặt phị. Hình 57-3. Bệnh nhân mắc hội chứng Cushing (sau 4 tháng)
14. Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống: tuyÕn pha t¨ng ®­ưêng huyÕt gi¶m ®ư­êng huyÕt phÇn tuû a®rªnalin ®iÒu hoµ ®ư­êng huyÕt Tuyến tuỵ là (1) vừa tiết dịch tiêu hoá, vừa tiết hoocmôn. Có 2 loại hai loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm (2) khi đường huyết tăng, glucagôn làm (3) khi lượng đường trong máu giảm. - Tuyến trên thận gồm phần vỏ và (4) . Phần vỏ tiết các hoocmôn có tác dụng (5) điều hoà các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam - Phần tuỷ tiết (6) . và norađrênalin có tác dụng điều hoà hoạt động tim mạch, hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.
15. 1 T I Ể U Đ Ư Ờ N G 2 H O O C M Ô N 3 P H Ầ N T Ủ Y 4 T I Ế T G L U C A G Ô N 5 Đ Ả O T U Ỵ Ô chìa khóa là các chữ màu đỏ: gồm 17chữ cái Đây là vai trò của các hoocmon tuyến tụy? ĐIỀU HÒA ĐƯỜNG HUYẾT 17
16. HÀNG 1: GỒM 9 CHỮ CÁI NÕu tÕ bµo β tiÕt kh«ng ®ñ insulin ng­ười ®ã m¾c bÖnh nµy? 18
17. HÀNG 2: GỒM 7 CHỮ CÁI Tªn gäi s¶n phÈm cña tuyÕn néi tiÕt ? 19
18. HÀNG 3: GỒM 7 CHỮ CÁI Bé phËn tuyÕn trªn thËn tiÕt a®rªnalin và noa®rªnalin? 20
19. HÀNG 4: GỒM 12 CHỮ CÁI Tế bµo α cña ®¶o tôy tiết hoocmon g×? 21
20. HÀNG 5: GỒM 6 CHỮ CÁI Bé phËn cña tuyÕn tôy thùc hiÖn chøc n¨ng néi tiÕt? 22
21. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ ­ Học, trả lời các câu hỏi:1,2,3 (SGK/181) ­ Soạn trước bài 58: Tuyến sinh dục + Làm bài tập điền từ trang 182,183 + Làm bài tập bảng 58.1,58.2 23