Bài giảng Sinh học lớp 12 - Bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

Nội dung text: Bài giảng Sinh học lớp 12 - Bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

1. KHỞI ĐỘNG Tại sao hệ sinh thái được xem là 1 tổ chức sống? Vì hệ sinh thái có quá trình trao đổi chất và năng lượng giữa các sinh vật trong quần xã và giữa các sinh vật với môi trường.
2. BÀI 43 TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI
3. NỘI DUNG BÀI HỌC I. TRAO ĐỔI CHẤT TRONG QUẦN XÃ SV 1. Chuỗi thức ăn 2. Lưới thức ăn 3. Bậc dinh dưỡng II. THÁP SINH THÁI 3
4. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT 1. Chuỗi thức ăn Bài tập: Cho các loài sau, hãy thiết lập mối quan hệ dinh dưỡng giữa chúng trong quần xã? Cò Cá chép ĐV phù du Tảo VSV Gà Cáo Giun VSV đất Hổ
5. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT 1. Chuỗi thức ăn Đáp án
6. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT: 1. Chuỗi thức ăn: - Chuỗi thức ăn: là 1 dãy các loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau, mỗi loài là một mắc xích của chuỗi vừa tiêu thụ mắc xích phía trước vừa bị mắc xích phía sau tiêu thụ. - Có 2 loại chuỗi thức ăn: + Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật tự dưỡng ( Sinh vật sản xuất). + Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật ăn mùn bã hữu cơ ( sinh vật phân giải).
7. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT 1. Chuỗi thức ăn 2. Lưới thức ăn Bài tập: Trong một quần xã rừng, có các sinh vật: cây dẻ, diều hâu, trăn, xén tóc, cây thông, sóc, chim gõ kiến, vi sinh vật phân giải. Hãy thiết lập chuỗi thức ăn có trong quần xã trên?
8. Diều hâu Dẻ Xén tóc Nón thông Sóc Trăn VSV phân giải 9 Chim gõ kiến
9. Đáp án:
10. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT 1. Chuỗi thức ăn 2. Lưới thức ăn • Là tập hợp các chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái, có những mắt xích chung. • Thành phần loài trong quần xã càng cao thì lưới thức ăn càng phức tạp
11. DiÒu h©u Chim gâ kiÕn XÐn tãc Tr¨n Nãn Qu¶ dÎ Th»n l»n th«ng Sãc VSV ph©n gi¶i Vi khuÈn NÊm Một lưới thức ăn trong hệ sinh thái rừng
12. Chim bói cá Vịt ăn cá Vạc Rái cá Rắn Cá tráp Cá dày Cá gai Sa nhông Ấu trùng Nòng nọc Ốc sên Tôm hùm Trùng cỏ Tảo cát Tảo lục Lưới thức ăn trong quần xã sinh vật ở nước.
13. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH VẬT 1. Chuỗi thức ăn 2. Lưới thức ăn 3. Bậc dinh dưỡng
14. Sinh vật tiêu thụ SV sản SV phân giải xuất SVTT SVTT SVTT bậc 1 bậc 2 bậc 3 Bậc dd Bậc dd Bậc dd Bậc dd cấp 1 cấp 2 cấp 3 cấp 4
15. a: Bậc dinh dưỡng cấp 1 b: Bậc dinh dưỡng cấp 2 c: Bậc dinh dưỡng cấp 3 d: Bậc dinh dưỡng cấp 4 SVSX SVTT 1 SVTT 2 SVTT 3
16. I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ SINH 1. Chuỗi thức ăn 2. Lưới thức ăn 3. Bậc dinh dưỡng Bậc dinh dưỡng là tập hợp các loài có cùng mức năng lượng và sử dụng thức ăn cùng mức năng lượng trong lưới thức ăn ( hoặc chuỗi thức ăn).
17. II. THÁP SINH THÁI 1. Khái niệm: - Tháp sinh thái bao gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, các hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau, còn chiều dài thì khác nhau biểu thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng.
18. II. THÁP SINH THÁI 1. Khái niệm: - Tháp sinh thái bao gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, các hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau, còn chiều dài thì khác nhau biểu thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng. 2. Các loại tháp sinh thái:
19. 2. Các loại tháp sinh thái
20. 2. Các loại tháp sinh thái: - Tháp số lượng: dựa trên số lượng cá thể sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng. - Tháp sinh khối: dựa trên khối lượng sinh vật trên một đơn vị diện tích hay thể tích ở mỗi bậc dinh dưỡng. - Tháp năng lượng: dựa trên số năng lượng được tích lũy trên một đơn vị diện tích hay thể tích trong 1 đơn vị thời gian ở mỗi bậc dinh dưỡng.
21. LUYỆN TẬP Câu 1: Trong chuỗi thức ăn: Cỏ → cá → vịt → người thì một loài động vật bất kì có thể được xem là A. sinh vật tiêu thụ. B. sinh vật dị dưỡng. C. sinh vật phân huỷ. DD. bậc dinh dưỡng.
22. Câu 2: Lưới thức ăn A. gồm nhiều chuỗi thức ăn. B. gồm nhiều loài sinh vật có mối quan hệ dinh dưỡng với nhau. CC. gồm nhiều chuỗi thức ăn có nhiều mắc xích chung. D. gồm nhiều loài sinh vật trong đó có sinh vật sản xuất , sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải.
23. Câu 3: Giả sử có 5 sinh vật: cỏ, rắn, châu chấu, vi khuẩn và gà. Theo mối quan hệ dinh dưỡng thì trật tự nào sau đây là đúng để tạo thành một chuỗi thức ăn. A. Cỏ → châu chấu → rắn → gà → vi khuẩn. B. Cỏ → vi khuẩn → châu chấu → gà → rắn. C. Cỏ → châu chấu → gà → rắn → vi khuẩn. D. Cỏ → rắn → gà → châu chấu → vi khuẩn.
24. VẬN DỤNG Trong một quần xã đồng ruộng có các loài sinh vật sau đây: lúa, chuột, sâu ăn lá, ếch nhái, rắn, chim sâu, diều hâu, vi sinh vật phân giải. a. Hãy thiết lập lưới thức ăn trong quần xã trên. b. Cho biết trong quần xã trên rắn thuộc bậc dinh dưỡng cấp mấy? Điều gì xảy ra nếu rắn bị tiêu diệt hết.
25. - Học bài, trả lời câu hỏi và bài tập ở SGK -Nghiên cứu bài tiếp theo “CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA VÀ SINH QUYỂN”.