Bài giảng Sinh học lớp 12 - Chuyền đề: Sự phát sinh và phát triển sự sống trến Trái Đất - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Minh Trị

Nội dung text: Bài giảng Sinh học lớp 12 - Chuyền đề: Sự phát sinh và phát triển sự sống trến Trái Đất - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Minh Trị

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO PHÚ YÊN TRƯỜNG THPT PHAN BỘI CHÂU Giaùo Vieân Daïy: Nguyeãn Minh Trò Moân Hoïc: SINH HOÏC 12 SÔN HOAØ, NGAØY 8/4/2020
2. Chuyên đề 1 SÖÏ PHAÙT SINH VAØ PHAÙT TRIEÅN SÖÏ SOÁNG TREÂN TRAÙI ÑAÁT I. TIEÁN HOÙA HOÙA HOÏC II. TIEÁN HOÙA TIEÀN SINH HOÏC III. TIEÁN HOÙA SINH HOÏC
3. Chỉ tiêu so Tiến hoá Tiến hoá tiền Tiến hoá sinh sánh hoá học sinh học học Khái niệm Là quá trình Là giai đoạn Là một quá trình hình thành các hình thành nên lịch sử tiến hoá hợp chất hữu những tế bào hình thành nên cơ từ các chất nguyên thủy, từ những dạng sống vô cơ đó làm mầm chưa có cấu tạo tế mống cho sự bào, đến đơn bào, hình thành nên và sinh vật đa bào những cơ thể như ngày nay. sống đầu tiên Nhân tố tác Nhân tố vật lí, Nhân tố sinh học Nhân tố sinh học động chuû hóa học là chủ (CLTN) (BD, DT, CLTN) yeáu yếu Kết quả Hình thành Hình thành tế Hình thành các loài các đại phân bào sơ khai và sinh vật như ngày tử tự nhân đôi sau đó hình nay.
4. TRAÉC NGHIEÄM 1. Nhöõng maàm moáng soáng ñaàu tieân ñaõ xuaát hieän ôû ñaâu treân traùi ñaát? A. treân ñaát lieàn B. trong khoâng khí C.C. trong ñaïi döông D. trong loøng ñaát 2. Böôùc quan troïng ñeå daïng soáng saûn sinh ra nhöõng daïng soáng chuûng, di truyeàn ñaëc ñieåm cuûa chuùng cho theá heä sau laø: A.A. söï xuaát hieän cô cheá töï sao cheùp B. söï xuaáthieän khaû naêng trao ñoåi chaát vôùi moâi tröôøng C. söï taïo thaønh caùc coâaxecva. D. söï hình thaønh maøng. 3. Chaát höõu cô ñaàu tieân coù khaû naêng töï taùi baûn vaø töï xuùc taùc laø: A. ADN B.B. ARN C. Proâteâin D. Lipit
5. 4. Söï kieän naøo döôùi ñaây khoâng thuoäc trong giai ñoaïn tieán hoùa tieàn sinh hoïc? A. söï xuaát hieän teá baøo nguyeân thuûy B.B hình thaønh caùc chaát höõu cô phöùc taïp proâteâin vaø axit nucleâic. C. söï taïo thaønh caùc coâaxecva. D. söï hình thaønh maøng. 5. Phaùt bieåu naøo döôùi ñaây laø khoâng ñuùng veà caùc söï kieän xaûy ra trong giai ñoaïn tieán hoùa hoùa hoïc? A. Coù söï toång hôïp caùc chaát höõu cô töø caùc chaát voâ cô theo phöông thöùc hoùa hoïc B. Trong khí quyeån nguyeân thuûy cuûa quaû ñaát chöa coù hoaëc raát ít khí oxy CC. Do taùc ñoäng cuûa caùc enzim vaø nhieät ñoä maø töø caùc chaát voâ cô hình thaønh neân nhöõng chaát höõu cô phöùc taïp D. Quaù trình hình thanøh caùc chaát höõu cô baèng con ñöôøng hoùa hoïc ñaõ ñöôïc chöùng minh baèng thöïc nghieäm
6. I. HOÙA THAÏCH VAØ VAI TROØ CUÛA HOÙA THAÏCH TRONG NGHIEÂN CÖÙU LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN CUÛA SINH GIÔÙI. 1. Hoùa thaïch. 2. Vai troø cuûa hoùa thaïch trong nghieân cöùu lòch söû phaùt trieån cuûa sinh giôùi 3. Phöông phaùp xaùc ñònh tuoåi caùc lôùp ñaát ñaù vaø hoùa thaïch: II. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN CUÛA SINH GIÔÙI QUA CAÙC ÑAÏI ÑÒA CHAÁT. 1. Hieän töôïng troâi daït luïc ñòa. 2. Söï phaân chia thôøi gian ñòa chaát vaø Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát. 2.1. Caên cöù ñeå phaân ñònh caùc moác thôøi gian ñòa chaát: 2.2. Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát.
7. I. HOÙA THAÏCH VAØ VAI TROØ CUÛA HOÙA THAÏCH 1. Hoaù thaïch: Hoùa thaïch laø gì? QuanHoùaVaäy thaïch saùthoaù caùc thaïch laø hìnhdi tíchlaø aûnhgì? cuûa sau sinh ñaây vaät vaø ñaõ cho töøng bieát soáng ñaâu trong laø hoaù caùc thaïch? thôøi ñaïi ñòa chaát ñöôïc löu toàn trong caùc lôùp ñaát ñaù cuûa voû Traùi Ñaát. Coù 3 loaïi hoaù thaïch: Hoùa thaïch laø nhöõng xaùc nguyeân veïn Hoùa thaïch döôùi daïng daáu veát (khuoân ngoaøi) Hoùa thaïch baèng ñaù (khuoân trong)
8. I. HOÙA THAÏCH VAØ VAI TROØ CUÛA HOÙA THAÏCH 1. Hoùa thaïch: 2. Vai troø cuûa hoùa thaïch: HoùaVaäy thaïch nghieân cung cöùu caáp hoùa nhöõng thaïch baèng coù yùchöùng nghóa tröïc gì? tieáp veà lòch söû phaùt trieån cuûa sinh giôùi. + Caên cöù vaøo tuoåi cuûa caùc lôùp ñaát chöùa hoùa thaïch, coù theå xaùc ñònh ñöôïc tuoåi hoùa thaïch vaø ngöôïc laïi. + Töø choã xaùc ñònh ñöôïc caùc loaøi sinh vaät hoùa thaïch chöùa trong caùc lôùp ñaát ñaù coù theå suy ra lòch söû xuaát hieän, phaùt trieån, dieät vong cuûa SV vaø moái quan heä giöõa caùc loaøi. + Hoùa thaïch laø taøi lieäu coù giaù trò trong vieäc nghieân cöùu lòch söû hình thaønh voû quaû ñaát.
9. I. HOÙA THAÏCH VAØ VAI TROØ CUÛA HOÙA THAÏCH 1. Hoùa thaïch: 2. Vai troø cuûa hoùa thaïch: 3. Phöông phaùp xaùc ñònh tuoåi caùc lôùp ñaát ñaù vaø hoùa thaïch: + XaùcÑeå ñònh xaùc tuoåi ñònh töông tuoåi ñoái:Caênhoùa thaïch cöù vaøvaøo lôùp thôøi ñaát gian ñaù chöùalaéng ñoïngchuùng caùc thì lôùp döïa traàmvaøo nhöõng tích (Ñòa phöông taàng) phaùp phuû leânnaøo? nhau theo thöù töï töø noâng ñeán saâu. Lôùp caøng saâu coù tuoåi coå hôn, nhieàu hôn so vôùi noâng. + Xaùc ñònh tuoåi tuyeät ñoái ( Bao nhieâu naêm) :Söû duïng phöông phaùp ñoàng vò phoùng xaï, caên cöù vaøo thôøi gian baùn raõ cuûa moät chaát ñoàng vò phoùng xaï naøo ñoù coù trong hoùa thaïch. Ñaëc ñieåm Phöông phaùp duøng Phöông phaùp duøng cacbon Uran phoùng xaï. phoùng xaï. Nguyeân toá phoùng xaï Ur235 C14 Chu kì baùn phaân raõ 4,5 tæ naêm 5730 naêm Keát quaû Xaùc ñònh tuoåi leân ñeán Xaùc ñònh tuoåi leân ñeán haøng trieäu naêm 75000 naêm.
10. II. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN CUÛA S G QUA CAÙC ÑAÏI ÑÒA CHAÁT. 1. Hieän töôïng troâi daït luïc ñòa: (Goïi 1 HS ñoïc SGK) 2. Söï phaân chia thôøi gian ñòa chaát vaø sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát 2.1. Caên cöù ñeå phaân ñònh caùc moác thôøi gian ñòa chaát: Ngöôøi ta caên cöù vaøo nhöõng bieán ñoäng gì trong töï nhieân ñeå phaân- Caên ñònh cöù vaøo caùc nhöõngmoác thôøi bieán gian ñoåi ñòa lôùn chaát? veà ñòa chaát, khí haäu: + Hieän töôïng troâi daït luïc ñòa. + Söï phaùt trieån baêng haø. - Caên cöù vaøo hoùa thaïch ñieån hình. - Söï phaân chia lòch söû söï soáng: 5 ñaïi : Thaùi coå – Nguyeân sinh – Coå sinh – Trung sinh – Taân sinh.
11. 2.2. Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát: 4600 trieäu naêm, voû quaû ñaát hình thaønh a. Ñaïi thaùi coå: Ñaïi Kæ Tuoåi ( Trieäu Ñaëc ñieåm ñòa chaát, khí Sinh vaät ñieån hình. naêm caùch nay) haäu. THAÙI 3500 Voû quaû ñaát chöa oån Hoùa thaïch sinh vaät COÅ ñònh, coù daáu veát than nhaân sô coå sinh nhaát. chì , ñaù voâi. Keát luaän: Xuaát hieän söï soáng.
12. 2.2. Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát: a. Ñaïi thaùi coå: b. Ñaïi nguyeân sinh: Ñaïi Kæ Tuoåi ( Trieäu Ñaëc ñieåm ñòa chaát, Sinh vaät ñieån hình. naêm caùch nay) khí haäu. NGUYEÂN 2500 -Voû quaû ñaát chöa -Hoùa thaïch SV nhaân SINH oån ñònh: Troâi daït thöïc coå nhaát. luïc ñòa, baêng haø. - Hoùa thaïch ÑV coå - Söï soáng taùc ñoäng nhaát. ñeán Traùi Ñaát: Tích - ÑV khoâng xöông luyõ O2 hình thaønh soáng ôû bieån: thaân sinh quyeån. meàm; Taûo. Keát luaän: Thöïc vaät ñôn baøo öu theá, daïng ñoäng vaät ña baøo ñaõ öu theá. Söï soáng trôû thaønh nhaân toá laøm bieán ñoåi maët ñaát. Em haõy cho bieát vai troø cuûa oâxi trong ñaïi nguyeân sinh?
13. 2.2. Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát: Ñaïi Kæ Tuoåi( Ñaëc ñieåm ñòa chaát, khí Sinh vaät ñieån hình Caùch ñaây trieäu haäu naêm) COÅ Cambri 542 Phaân boá ñaïi luïc vaø ñaïi döông Phaùt sinh caùc ngaønh ÑV. Taûo SINH khaùc hieän nay, khí quyeån nhieàu phaân hoùa nhieàu daïng CO2 Ocñoâvic 488 Di chuyeån ñaïi luïc, baêng haø,möïc Phaùt sinh thöïc vaät , Taûo bieån ngöï nöôùc bieån giaûm, khí haäu khoâ. trò, tuyeät dieät nhieàu sinh vaät. Silua 444 Hình thaønh ñaïi luïc, bieån daân Caây coù maïch vaø Ñoäng vaät leân caïn cao, khí haäu noùng vaø aåm. ñaàu tieân:Nheän Ñeâvoân 416 Khí haäu luïc ñòa khoâ hanh, ven Phaân hoùa caù xöông, phaùt sinh bieån aåm öôùt, xuaát hieän samaïc löôõng cö, coân truøng. Than ñaù 360 Ñaàu kæ aåm noùng, veà sau troû neân Döông xæ phaùt trieån maïnh, TV coù (Cacbon) laïnh vaø khoâ. haït xuaát hieän, löôõng cö ngöï trò, boø saùt phaùt sinh. Pecmi 300 Caùc ñaïi luïc lieân keát vôùi nhau, Phaân hoùa boø saùt, phaân hoùa coân baêng haø, khí haäu khoâ laïnh. truøng, tuyeät duyeät nhieàu ÑV bieån.
14. 2.2. Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát: Ñaïi Kæ Tuoåi( Ñaëc ñieåm khí haäu ñòa chaát. Sinh vaät ñieån hình. Caùch ñaây trieäu naêm) Tam 250 Ñaïi luïc chieám öu theá. Caây haït traàn ngöï trò. Phaân hoùa ñieäp Khí haäu khoâ. boø saùt. Caù xöông phaùt trieån. ( Triat) Phaùt sinh thuù vaø chim. Quyeát TRUNG TV vaø löôõng cö bò tieâu dieät SINH daàn. Jura 200 Hình thaønh 2 ñaïi luïc Caây haït traàn ngöï trò. Boø saùt coå Baéc vaø Nam. Bieån tieán ngöï trò. Phaân hoùa chim: Thaèn vaøo luïc ñòa. Khí haäu aám laèn saám, thaèn laèn bay, chim aùp. thuyû toå. Phaán 145 Caùc ñaïi luïc baéc lieân keát Xuaát hieän thöïc vaät coù hoa. traéng vôùi nhau. Bieån thu heïp. Tieán hoùa ñoäng vaät coù vuù. Cuoái Kreâta Khí haäu khoâ. kæ tuyeät dieät nhieàu SV keå caû boø saùt.
15. 2.2. Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát: Ñaïi Kæ Tuoåi ( Ñaëc ñieåm khí haäu ñòa Sinh vaät ñieån hình. Caùch ñaây chaát. trieäu naêm) TAÂN Ñeä tam 65 Caùc ñaïi luïc gaàn Phaùt sinh caùc nhoùm linh SINH (Thöù gioáng hieän nay. Khí tröôûng. Caây coù hoa ngöï ba) haäu ñaàu kæ aám aùp, trò. Phaân hoùa caùc lôùp thuù, cuoái kæ laïnh. chim, coân truøng. Ñeä töù 1,8 Baêng haø. Khí haäu Heä thöïc, ñoäng vaät oån ñònh. (Thöù laïnh, khoâ. Xuaát hieän loaøi ngöôøi. tö) Keát luaän: Heä ÑV vaø TV oån ñònh, söï phoàn thònh cuûa TV haït kín, saâu boï , chim vaø thuù; Söï xuaát hieän cuûa loaøi ngöôøi.
16. 2.2. Sinh vaät trong caùc ñaïi ñòa chaát: Nhaän xeùt veà söï tieán hoùa cuûa sinh giôùi qua caùc ñaïi ? - Lòch söû phaùt trieån cuûa sinh vaät gaén lieàn vôùi lòch söû phaùt trieån voû quaû ñaát, söï thay ñoåi ñieàu kieän ñòa chaát , khí haäu ñaõ thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa sinh giôùi. - Söï phaùt trieån cuûa sinh giôùi ñaõ dieãn ra nhanh choùng hôn söïï thay ñoåi chaäm chaïp cuûa ñieàu kieän khí haäu ñòa chaát. Caøng veà sau sinh giôùi tieán hoùa dieãn ra caøng nhanh . - Sinh giôùi ñaõ phaùt trieån theo höôùng ngaøy caøng ña daïng , toå chöùc ngaøy caøng cao , thích nghi ngaøy caøng hôïp lí.
17. TRAÉC NGHIEÄM 1. Di tích cuûa sinh vaät soáng trong caùc thôøi ñaïi tröôùc ñaõ ñeå laïi trong caùc lôùp ñaát ñaù ñöôïc goïi laø gì ? a. Sinh vaät coå. b. Hoùa thaïch. c. Coå sinh vaät hoïc. d. Sinh vaät nguyeân thuyû. 2. Phöông phaùp xaùc ñònh tuoåi cuûa lôùp ñaát ñaù vaø hoùa thaïch baèng chaát ñoàng vò phoùng xaï coù ñoä sai leäch laø bao nhieâu phaàn traêm? a. Döôùi 10%. b. Treân 10%. c. Treân 15%. d. döôùi 20%. 3. Söï kieän quan troïng nhaát trong söï phaùt trieån cuûa sinh giôùi trong ñaïi coå sinh ? a. Söï phaùt trieån cuûa sinh vaät ña baøo. b. Xuaát hieän nhieàu daïng sinh vaät môùi ôû bieån. c. Söï chuyeån cö cuûa sinh vaät töø bieån leân caïn. d. Söï taïo thaønh caùc moû than khoång loà trong loøng ñaát.
18. TRAÉC NGHIEÄM 4. Söï kieän naøo sau ñaây ñöôïc xem laø ñaëc tröng cuûa ñaïi trung sinh? a. Söï chuyeån ñôøi soáng töø nöôùc leân caïn cuûa ñoäng, thöïc vaät. b. Xuaát hieän döông xæ coù haït vaø löôõng cö ñaàu cöùng. c. Söï öu theá tuyeät ñoái cuûa saâu boï. d. Söï phaùt trieån cuûa caây haït traàn vaø nhaát laø boø saùt. 5. Kæ thöù tö thuoäc ñaïi taân sinh ñöôïc ñaùnh daáu baèng ? a. Söï tieâu dieät cuûa boø saùt khoång loà. b. Söï xuaát hieän cuûa thuù. c. Söï xuaát hieän cuûa loaøi ngöôøi. d. Söï phaùt trieån cuûa caây haït kín.
19. I. QUÁ TRÌNH PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI 1. Bằng chứng nguồn gốc động vật của loài người 2. Các dạng người vượn hóa thạch và quá trình hình thành loài người II. NGƯỜI HIỆN ĐẠI VÀ SỰ TẾN HÓA VĂN HÓA
20. I. QUÁ TRÌNH PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI Quá trình tiến hóa của loài người chia thành mấy giai đoạn? 1. Bằng chứng nguồn gốc động vật của loài người
21. Phôi sinh học: Cá Kì nhông Rùa Gà Thỏ Người
22. Cấu tạo giải phẫu: Tinh tinh Người
23. Nhau và tinh trùng của tinh tinh Nhau và tinh trùng của người
24. Hiện tượng “lại tổ”
25. Các loài % giống Các loài Số a.a trên - ADN người hemoglobin khác biệt với người Tinh tinh 97.6 Tinh tinh 0/146 Gibbon 94.7 Gôrila 1/146 Rherus 91.1 Gibbon 3/146 Vervet 90.5 Rherus 8/146 Capuchin 84.2 Galago 58.0 Bảng: Mức độ giống nhau về ADN và protein
26. Tinh tinh Gôrila Vượn Gibbon Rhesut
27. Hình thái các loài trong Bộ Khỉ Khỉ Vervet Khỉ Capuchin Galago
28. Kết luận: - Người và các loài linh trưởng có chung tổ tiên. - Tinh tinh có họ hàng gần nhất với người.
29. 2. Các dạng vượn người hóa thạch và quá trình hình thành loài người Loài xuất hiện đầu tiên trong chi Homo là Homo habilis: não 575Cm3, biết sử dụng công cụ bằng đá.
30. Từ H. habilis tiến hóa thành nhiều loài khác trong đó có loài H. erestus (người đứng thẳng) H. georgicus H. habilis H. erectus H. rudoflensis H. egaster H. erestus: Là loài tồn tại lâu nhất và mới bị tuyệt chủng cách đây 200000 năm.
31. H. rudoflensis H. georgicus H. egaster Sọ H. erectus H. erectus
32. Từ H. habilis tiến hóa thành nhiều loài khác trong đó có loài H. erestus (người đứng thẳng) H. sapiens H. erectus H. heidelbergensis H. neanderthalensis H. erestus đã hình thành nên loài người hiện đại H. sapiens cùng 1 số loài khác.
33. H. Heidelbergensis và xương sọ H. neanderthalensis và xương sọ
34. Người hiện đại (homo sapiens)
35. II. NGƯỜI HIỆN ĐẠI VÀ SỰ TẾN HÓA VĂN HÓA Dáng đi của người qua các giai đoạn tiến hóa
36. BỘ NÃO QUA CÁC GIAI ĐOẠN TIẾN HÓA
37. Công cụ ở các giai đoạn tiến hóa Sau khi được hình thành loài người đã có những điểm nổi bật: dáng đi, cấu trúc thanh quản, bàn tay linh hoạt. Loài người trở thành loài thống trị không chỉ ảnh hưởng đến mình mà còn ảnh hưởng đến các loài khác.
38. TRAÉC NGHIEÄM 1. Quá trình hình thành loài người theo thứ tự sau: A. H.erectus → H.habilis → H.sapiens. B. H.sapiens → H.habilis → H.erectus. C. H.sapiens → H.erectus → H.habilis. D. H.habilis → H.erectus → H.sapiens. 2. Đặc điểm nào không phải là tiến hóa văn hóa? A.Tiếng nói, chữ viết. B. Sử dụng lửa, tạo ra quần áo, lều ở, trồng trọt, chăn nuôi. C. Là những biến đổi thích nghi về mặt thể chất. D. Chế tạo, sử dụng công cụ.
39. TRAÉC NGHIEÄM 3. Đặc điểm nào sau đây của vượn người khác người a) có 32 răng b) lúc di chuyển 2 tay chống xuống đất c) có 12-1 đôi xương sườn d) đứng được trên 2 chân 4. Điểm nào sau đây ở người gắn liền với sự phát triển của tiếng nói a) Răng nanh kém phát triển b) Trán rộng và thẳng c) Còn gờ trên nếp mắt d) Xương hàm dưới có lồi cằm
40. TRAÉC NGHIEÄM 5. Đặc điểm nào sau đây không giống nhau giữa người và vượn người a) Số lượng các cặp Nu trong DNA b) Số ngón tay c) Số ngón chân d) Thời gian mang thai 6. Đặc điểm nào sau đây Không là hệ quả của lao động ở người a) Bàn tay linh hoạt và ngón cái phát triển b) phát sinh và phát triển tiếng nói c) Bộ não phát triển, có nhiều khúc cuộn d) Số lượng NST
41. Löôõng cö ñaàu cöùng Toâm ba laù Caù vaây chaân Caù giaùp BoïToâm caïp ba toâm laù BoøCaây saùt haït raêng traàn thuù Quyeát traàn Caây haït traàn KæKKKæKỉỉ ỉ thanñeâvoâncambripecmisilua ñaù
42. KÆ SILUA Boø saùt bôi Thaèn laèn saám, khoång loà Boø saùt leo treøo, Chim thuyû toå KæKæ tam jura ñieäp
43. Hoå phaùch
44. TIEÁT HOÏC ÑEÁN ÑAÂY KEÁT THUÙC