Chuyên đề Giúp học sinh hứng thú học ở môn Công nghệ qua tiết trải nghiệm thực tế

Nội dung text: Chuyên đề Giúp học sinh hứng thú học ở môn Công nghệ qua tiết trải nghiệm thực tế

1. GIÚP HỌC SINH HỨNG THÚ HỌC MÔN CÔNG NGHỆ QUA TIẾT TRÃI NGHIỆM THỰC TẾ I/ ĐẶT VẤN ĐỀ: Theo quan niệm nhiều người cho rằng, công nghệ là một môn học phụ không cần phải đổi mới nhiều, nhưng thực tế cho thấy, nếu giáo viên (GV) bộ môn biết tìm tòi sáng tạo và có những phương pháp giảng dạy linh hoạt thì vẫn đem lại hiệu quả cao và gây nhiều hứng thú cho học sinh. Lúc đó không còn ranh giới giữa môn chính và môn phụ theo quan niệm của người học. Đặc thù của bộ môn công nghệ là đi theo chương trình của từng khối lớp với nhiều phân môn khác nhau: may mặc, nấu ăn, trang trí (công nghệ 6), trồng trọt, chăn nuôi (công nghệ 7), vẽ kỹ thuật, kỹ thuật điện, cơ khí (công nghệ 8), trồng cây ăn quả (công nghệ 9) Do có liên quan trực tiếp đến cuộc sống nên các lĩnh vực này rất gần gũi với con người, phục vụ nhu cầu cơ bản hàng ngày cho con người. Không như các bộ môn khác, tài liệu tham khảo của bộ môn công nghệ phải nói rất phong phú và đa dạng. Ngoài sách báo, internet học sinh có thể học hỏi trực tiếp từ ông bà, bố mẹ, anh chị trong gia đình thông qua các công việc hàng ngày như chuẩn bị bữa ăn, chăm sóc cây trồng, vật nuôi, sửa chữa điện Tuy nhiên, do độ tuổi học sinh THCS chưa chọn được hệ thống thông tin hoàn chỉnh nên vai trò hướng dẫn của GV rất cần thiết để giúp các em có định hướng đúng đắn khi học tập, cũng như định hướng cho tương lai sau này. Muốn học sinh thực hiện được yêu cầu, GV phải vạch được cho mình một kế hoạch cụ thể trong bài giảng, cụ thể thông qua các bước sau: Xác định trọng tâm bài học. Đây là công việc cần thiết vì giúp quá trình dạy và học diễn ra thuận lợi, đúng trọng điểm không chệch hướng. Ví dụ: Trọng tâm kiến thức của bài 10 là lợi ích của việc giữ gìn nhà ở sạch sẽ, ngăn nắp. Chuẩn bị đồ dùng dạy học. Đồ dùng 1
2. dạy học phù hợp nội dung bài giảng sẽ trở thành phương tiện truyền tải thông tin hiệu quả, đó là nguyên tắc bất di bất dịch. Ngoài ra, đồ dùng dạy học có thể thay thế được một bài diễn giải dài dòng, tiết kiệm thời gian và sức lực cho GV đứng lớp; đồng thời giúp học sinh hình tượng và hệ thống vấn đề cụ thể, nhanh chóng rõ ràng. Ví dụ: GV đưa một bức tranh ngôi nhà ngăn nắp với ngôi nhà rất lộn xộn, thiếu vệ sinh để các em tự so sánh mà không cần phải nói nhiều. Xây dựng hệ thống câu hỏi và các tình huống có vấn đề hợp lý. Quá trình dạy học diễn ra chủ yếu dựa trên các câu hỏi. Câu hỏi là nền tảng xây nên ngôi nhà kiến thức. Câu hỏi ngắn gọn gắn liền với thực tế được đặt ra đúng lúc, vừa sức sẽ giúp học sinh dễ hiểu và giải quyết nhanh, hợp lý. . Như vậy vừa giúp các em ôn bài tại chỗ vừa hệ thống hóa kiến thức. Công nghệ là một môn học gắn với thực tiễn sản xuất và đời sống, Để góp phần cải thiện hiệu quả việc đổi mới phương pháp giảng dạy trong nhà trường và xu thế giáo dục toàn diện cho học sinh, chúng tôi suy nghĩ và đã kết hợp phương pháp dạy, học. Học đi đôi với hành nhằm giúp học sinh lĩnh hội tốt kiến thức, nâng cao chất lượng học tập, yêu thích bộ môn. “Giúp học sinh hứng thú học môn công nghệ qua tiết trãi nghiệm thực tế ” II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1. Cơ sở lý luận: - Ở lứa tuổi THCS các em luôn muốn khám phá những điều mới lạ, muốn tự mình tìm ra những điều mình còn thắc mắc trong quá trình nhận thức. Các em có khả năng điều chỉnh các hoạt động của mình trong đó có hoạt động học tập, sẵn sàng tham gia các hoạt động khác nhau nhưng cần phải có sự hướng dẫn, điều chỉnh một cách khoa học và nghệ thuật của mỗi một giáo viên chúng ta. - Sử dụng phương pháp trãi nghiệm giúp cho học sinh quan sát, , tiếp cận với thực tế, củng cố các kiến thức, từ đó hình thành và phát triển tư duy tích cực, độc lập sáng tạo cho học sinh. 2. Cơ sở thực tiễn: 2
3. a) Đặc điểm tình hình: - Được sự quan tâm của Ban giám hiệu, nhà trường có cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy tương đối tốt, phòng học kiên cố, sạch sẽ, có đồ dùng tương đối đầy đủ cho bộ môn. - Đội ngũ giáo viên có năng lực, nhiệt tình trong công tác giảng dạy nên việc tiếp cận với phương pháp dạy học mới được giáo viên ứng dụng có hiệu quả. b) Thực trạng: * Đối với học sinh: - Nhiều học sinh xem môn Công nghệ là môn học phụ do đó các em chưa thực sự hứng thú đối với môn học. - Các em còn học vẹt, lười tư duy trong quá trình học tập. - Nhiều học sinh chăm học nhưng chưa có phương pháp học tập phù hợp, chưa tích cực chủ động chiếm lĩnh kiến thức nên hiệu quả học tập chưa cao. - Trong quá trình học tập, học sinh đã nắm được phần lí thuyết, nhưng kết quả kiểm tra các bài thực hành ở đầu năm học chưa cao. * Trong quá trình tìm hiểu nguyên nhân tôi phát hiện một số vấn đề như sau: - Một số em chuẩn bị dụng cụ, nguyên vật liệu không đầy đủ. - Trong nhóm thực hành chỉ có một vài học sinh tham gia, những học sinh còn lại không tích cực hoạt động. - Các em không nắm vững được qui trình thực hành. 3. Biện pháp thực hiện: 3.1 Giáo viên, học sinh cần chuẩn bị đầy đủ các hình ảnh tư liệu về mô hình tham quan nơi trãi nghiệm 3.2 Trong quá trình trãi nghiệm hầu như các em rất tò mò , hứng thú tìm hiểu .Đây là vấn đề ít thường gặp trong các buổi học trên lớp, thường thì trong lớp hoc chỉ có hoảng 1 hoặc 2 em là tích cực hoạt động. Do các bài học thường hoạt động theo một khuôn khổ nhất định nên các em thường thấy nhàm chán môn học. 3
4. . Để khắc phục tình trạng này tôi đã đổi mới phương pháp kiểm tra, thay vì chỉ đánh giá điểm trên báo cáo thực hành tôi kiểm tra, đánh giá bài làm kết hợp với phương pháp quan sát, việc đánh giá kết quả thực hành của học sinh phải là quá trình mang tính hệ thống, nghĩa là phải đánh giá được cả kiến thức, kĩ năng, thái độ của học sinh trong từng giai đoạn, từng bước trong qui trình thực hành cũng như sản phẩm cuối cùng. Vì thế, giáo viên cần phải quan sát, ghi lại cụ thể kết quả đánh giá từng bước theo nội dung và quy trình bài vào phiếu theo dõi của mình để có tư liệu chính xác cho việc đánh giá cuối cùng. Trong quá trình cần thường xuyên theo dõi và nhắc nhở những học sinh chưa tích cực hoạt động cùng tham gia làm việc. Để giúp cho các em nắm vững được qui trình trong suốt quá trình giảng dạy khi làm một việc nào đó giáo viên cần hướng dẫn cho các em hiểu rõ qui trình, bắt đầu từ việc chuẩn bị, tiếp đó đến các bước, các công đoạn cụ thể để thực hiện công việc và cuối cùng được kết thúc bằng việc tự đánh giá kết quả thực hiện. Giáo viên phải tăng cường vận dụng các phương pháp dạy học, nhằm phát huy được tính tích cực của học sinh, chủ động và sáng tạo. Bên cạnh đó, trước khi dạy theo hướng trãi nghiệm giáo viên cần phải tìm hiểu kĩ về môi trường ,địa điểm trãi nghiệm có phù hợp với nội dung bài học không . 3.3 Để thực hiện tốt việc rèn luyện kĩ năng môn công nghệ cho học sinh, thì mỗi giáo viên cần phải có những phương pháp dạy học đặc trưng để tạo sự hứng thú cho các em học tập bộ môn một cách có hiệu quả. . Điều này đòi hỏi giáo viên phải chủ động sáng tạo tìm ra cho mình một phương pháp thích hợp với bài dạy để có hiệu quả cao nhất; tức là việc lựa chọn phương pháp phải đa dạng. III/ KẾT QUẢ: Qua nghiên cứu lí luận, thực tiễn về vấn đề được nêu ra của chuyên đề, “Giúp học sinh hứng thú học môn công nghệ qua tiết trãi nghiệm” Chúng tôi áp dụng chuyên đề này thấy được chất lượng bộ môn có chuyển biến rõ rệt đặc biệt là các em có hứng thú học tập, thích học môn công nghệ, các em có thể 4
5. áp dụng những kiến thức, kĩ năng đó vào thực tế cuộc sống hằng ngày như chế biến một vài món ăn đơn giản như: xào, luộc, kho (lớp 6 ); đọc được một số bản vẽ đơn giản, biết sử dụng các dụng cụ cơ khí cầm tay, lắp được một số mạch điện đơn giản trong gia đình và tính toán được điện năng tiêu thụ (lớp 8) Chất lượng điểm bài học tăng lên rõ rệt với kết quả như sau: Kết quả khảo sát bài học Đầu học kỳ I- 2018 Cuối học kỳ I-2019 ( khảo sát lần1) (Khảo sát lần 2 Tổng Lớp số Giỏi Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu HS 7B 25 5 16 3 1 10 10 5 0 7C 25 4 15 4 2 5 17 2 1 8A 25 6 10 6 3 8 16 1 0 Trên đây là chuyên đề, “Giúp học sinh hứng thú học môn công nghệ qua tiết trãi nghiệm” . Tuy đã cố gắng rất nhiều nhưng chắc hẳn vẫn còn nhiều điều thiếu sót. Rất mong nhận được được sự đóng góp chân thành của các bạn đồng nghiệp để chuyên đề được hoàn chỉnh hơn và vận dụng vào bộ môn đạt kết quả cao. Xin chân thành cảm ơn! Tiên điền ngày 22 tháng 11 năm 2019 Người thực hiện Hoàng văn Hùng 5