Chuyên đề Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài “Chất tinh khiết- Hỗn hợp” nhằm phát triển năng lực hợp tác của học sinh THCS

Nội dung text: Chuyên đề Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài “Chất tinh khiết- Hỗn hợp” nhằm phát triển năng lực hợp tác của học sinh THCS

1. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Trường THCS Tiên yên Thứ 2, 24/04/2023 | 08:12 CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài “Chất tinh khiết- Hỗn hợp” nhằm phát triển năng lực hợp tác của học sinh THCS” CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài “Chất tinh khiết- Hỗn hợp” nhằm phát triển năng lực hợp tác của học sinh THCS” Môn khoa học tự nhiên là bộ môn khoa học gắn liền với tự nhiên, đi cùng với đời sống con người. Việc học tốt bộ môn khoa học tự nhiên trong nhà trường sẽ giúp học sinh hiểu rõ về cuộc sống, những hiện tượng thực tiễn, giải thích về các vấn đề khoa học tự nhiên trong cuộc sống hàng ngày. Từ những hiểu biết này hóa học giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường sống trước những hiểm họa về môi trường do con người gây ra trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhằm tạo dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Trong thực tế giảng dạy, với năng lực cụ thể của từng giáo viên, kỹ năng sử dụng các phương pháp, phương tiện dạy học. Đó chính là bản sắc riêng của từng thầy cô giáo, tựu chung lại là giúp cho học sinh nắm kiến thức nhanh nhất, sâu sắc nhất, chủ động nhất. Từ khi thay sách cho đến nay các nhà nghiên cứu cùng với tất cả các thầy có giáo đang trực tiếp tham gia giảng dạy tích cực nghiên cứu tìm ra các phương pháp, các kĩ thuật dạy học mới nhằm giúp học sinh lĩnh hội được một cách tốt nhất các kiến thức trong chương trình, với mục tiêu sau khi học thì học sinh phải có kĩ năng hành dụng, chính vì vậy mà các phương pháp và kĩ thuật dạy học đóng một vai trò rất quan trọng, nó giúp khai thác kiến thức một cách triệt để, giúp người học lĩnh hội nhanh nhất và nhớ lâu nhất những những kiến thức 1 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
2. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... đã học. Bên cạnh đó thì các kĩ thuật dạy học cũng giúp nâng cao hứng thú học tập cho người học. Trong suốt mấy năm qua các phương pháp dạy học và các kĩ thuật dạy học đã được triển khai rộng rãi, tuy nhiên việc áp dụng thành thạo, thành công các kĩ thuật dạy học là một việc còn nhiều hạn chế do điều kiện vùng miền, do sự chênh lệch về nhận thức của học sinh....chính vì vậy mà một số kĩ thuật dạy học sau khi triển khai thì không được các thầy cô áp dụng trong dạy học. Xuất phát từ những thực tế đó và một số kinh nghiệm trong giảng dạy bộ môn khoa học tự nhiên, tôi thấy để có chất lượng giáo dục bộ môn khoa học tự nhiên cao, giáo viên phải phát huy tốt các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát huy, năng lực hợp tác, tính chủ động, sáng tạo của học sinh, tạo niềm tin, niềm vui, hứng thú trong học tập bộ môn. Từ những lí do đó tôi chọn đề tài: “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài “Chất tinh khiết- Hỗn hợp” nhằm phát triển năng lực hợp tác của học sinh THCS” Giải pháp thực hiện Cần đưa ra biện pháp dạy học gây được hứng thú học tập.Từ đó HS sẽ phát huy được năng lực tư duy, khả năng tự học, năng lực hợp tác, óc sáng tạo và chắc chắn kết quả học tập bộ môn hóa học của HS sẽ vượt chỉ tiêu đặt ra. * Để thực hiện được điều đó trước tiên giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu các nội dung sau: Phương pháp dạy học tích cực Phương pháp dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn, được dùng ở nhiều nước để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy, tuy nhiên để dạy theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp thụ động. “Dạy học theo trạm” là gì? - Dạy học theo trạm là cách dạy học nhấn mạnh vào 2 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
3. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... khả năng làm việc độc lập của các nhóm. Lớp học được chia thành nhiều trạm, bố trí ở các vị trí khác nhau trong lớp, mỗi trạm gắn với một nhiệm vụ cụ thể độc lập các trạm khác. Sau khi thực hiện xong nhiệm vụ ở mỗi trạm, sẽ luân phiên di chuyển đến các trạm tiếp theo để thực hiện nhiệm vụ. Khi hoàn thành nhiệm vụsớm có thể đến các trạm chờ. Cứ như thế cho đến khi thực hiện xong nhiệm vụ ở tất cả các trạm thì sẽ lên thuyết trình. Đặcđiểm của dạy học theo trạm: Học theo trạm thể hiện được sự đa dạng, đáp ứng được nhiều phong cách học khác nhau. Các hoạt động của học sinh trong dạy học theo trạm có sự đa dạng về nội dung và hình thức. Trong mỗi trạm đều có các nhiệm vụ dễ và khó, do đó học sinh có sở thích và năng lực khác nhau, nhịp độ học tập và phong cách học khác nhau đều có thể tự tìm cách để thích ứng và thể hiện năng lực của mình. Điều này tạo ra sự hứng thú và cơ hội để học sinh thể hiện năng lực của bản thân. Dạy học theo trạm phải hướng tới việc học sinh được thực hành, được khám phá và thử nghiệm trong quá trình học. Khi thực hiện nhiệm vụ tại các trạm, học sinh không chỉ được thực hành các nội dung học tập mà còn được khám phá các cơ hội mới mẻ: cơ hội “khám phá”, “thực hành”; cơ hội mở rộng, cơ hội đọc hiểu các nhiệm vụ và các bảng hướng dẫn của giáo viên; cơ hội cho mỗi học sinh tự áp dụng, tự khẳng định và tự phát triển năng lực của mình cũng như năng lực hợp tác với nhau. Dạy học theo trạm luôn có sự tương tác giữa giáo viên với học sinh và giữa học sinh với nhau. + Bước 2: Xây dựng nội dung các trạm. Ở mỗi trạm học tập có thể xây dựng các loại nhiệm vụ phong phú. Nhiệm vụ học tập ở các trạm có thể thực hiện theo bảng hướng dẫn sau: Nhiệm vụ Phiếu học tập Vật liệuđi kèm 3 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
4. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Cần có ảnh chụp các thiết Tiến hành thí bị, ô dành cho việc vẽ bố trí Các nghiệm và xử lí thí nghiệm, các câu hỏi, câu thiết kết quả thí định hướng việc tiến hành bị thí nghiệm thí nghiệm nghiệm Có thể chuẩn Có ảnh chụp hiện tượng, Giải thích hiện bị dụng cụ để yêu cầu giải thích hiện tượng tạo ra hiện tượng, có thể sử dụng các kĩ tượng cần thuật ra bài tập dưới dạng giải thích điền khuyết Làm việc mới Cần có ảnh chụp màn hình, Máy tính có máy tính: chạy các hướng dẫn chi tiết cách chứa tư liệu phần mềm mô sử dụng máy tính, nhiệm vụ dạy học kĩ phỏng, xem cần thực hiện: quan sát, mô thuật số clips, sử dụng tả, tóm tắt, ghi số liệu tương ứng phần mềm Giải bài tập Cần có nội dung bài tập,yêu cầu Quan sát một Ảnh chụp thiết bị kĩ thuật,ô thiết bị kĩ thuật Thiết bịkĩ để vẽ nguyên tắc cấu tạo, và mô tả lại thuật khung để viết nguyên tắc nguyên tắc cấu hoạt động tạo của nó Đọc các nguồn Mô tả rõ ràng nội dung thông tin và tóm nhiệm vụ: đọc, tóm tắt dưới Văn bản cần tắt thông tin quan dạng bảng biểu hay sơ đồ tư đọc trọng duy + Bước 3. Tổ chức dạy học theo trạm trải qua các giai đoạn: Chuẩn bị nguyên vật liệu cho từng trạm. *Thống nhất nội quy làm việc theo trạm với HS. HS tiến hành các nhiệm vụhọc tập trong từng trạm. Tổng kết, hệ thống hóa các kiến thức. Về quy trình “Dạy học theo trạm”: 4 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
5. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... *Tiếp theo giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động chủ yếu theo một quy trình sau: Thu thập thông tin: thông qua việc khám phá thí nghiệm, quan sát hiện tượng tự nhiên, đọc tài liệu, xem tranh ảnh, ôn lại những kiến thức đã học, học sinh sẽ thu được những thông tin cần thiết về các hiện tượng hóa học và tạo ra được những sản phẩm trong đời sống. Xử lí thông tin: thông qua một hệ thống câu hỏi, giáo viên hướng dẫn học sinh căn cứ vào thông tin đã thu thập để tạo ra sản phẩm. Áp dụng: BÀI 15: CHẤT TINH KHIẾT – HỖN HỢP Môn khoa học tự nhiên 6 Thời gian thực hiện: 3 tiết I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Nêu được khái niệm về chất tinh khiết, hỗn hợp. - Phân biệt được hỗn hợp đồng nhất, hỗn hợp không đồng nhất. - Nhận ra được một số khí cũng có thể hòa tan trong nước để tạo thành một dung dịch, các chất rắn hòa tan và không hòa tan trong nước. - Nêu được các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong nước. - Thực hiện các thí nghiệm để biết dung môi, dung dịch là gì; phân biệt được dung môi và dung dịch. - Phân biệt được dung dịch với huyền phù và nhũ tương. 2. Năng lực: - Năng lực chung 5 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
6. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... + Năng lực tự học và tự chủ: tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu về các khái niệm như chất tinh khiết, hỗn hợp, hỗn hợp đồng nhất, hỗn hợp không đồng nhất. + Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm để đề xuất và thực hiện một số thí nghiệm để biết dung môi, dung dịch là gì; phân biệt được dung môi và dung dịch. + Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: đề xuất một số thí nghiệm xác định khả năng hòa tan trong nước của một số chất rắn, lỏng, khí. - Năng lực khoa học tự nhiên + Nhận thức khoa học tự nhiên: Nêu được khái niệm chất tinh khiết, hỗn hợp; Phân biệt được hỗn hợp đổng nhất, hỗn hợp không đồng nhất; Nhận ra được một số khí cũng có thể hoà tan trong nước để tạo thành một dung dịch, các chất rắn hoàtan và không hoà tan trong nước; Nêu được các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hoà tan trong nước; + Tim hiểu tự nhiên: Thực hiện được thí nghiệm để biết dung môi, dung dịch là gì; Phân biệt được dung môi và dung dịch; + Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Quan sát một số hiện tượng trong thực tiễn để phân biệt được dung dịch với huyền phù, nhũ tương. 3. Phẩm chất: - Chăm học: Chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu về khái niệm về chất tinh khiết, hỗn hợp, hỗn hợp đồng nhất, hỗn hợp không đồng nhất. - Trách nhiệm: Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ thí nghiệm phân biệt được dung môi và dung dịch. - Trung thực, cẩn thận trong thực hành, ghi chép kết quả thí nghiệm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên - Kế hoạch bài dạy - Hình ảnh mô tả về hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất - Video thí nghiệm trộn 2 chất vào nhau tạo thành hỗn hợp, cách tăng độ tan của chất rắn trong nước. - Phiếu học tập, phiếu gợi ý hoạt động học, sản phẩm đính kèm, phiếu hướng dẫn tại các trạm. - Một số vật liệu: cốc giấy, cốc nhựa, giấy báo, chai nhựa, lon 6 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
7. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... nước ngọt - Dụng cụ, hóa chất theo bảng sau: Hoạt Hoạt động Hoạt động 2.5 Hoạt động 2.6 động 2.2 2.3 2 ống 12 ống Nhóm Nhóm Nhóm Nhóm 4 cốc thủy tinh nghiệm nghiệm xanh đỏ tím vàng 2 ống nghiệm 2 công tơ 7 thìa thủy Dầu ăn, giấm hút tinh ăn, đường, bột 1 cốc 1 cốc 1 cốc 1 cốc Nước cất, Muối ăn, sắn dây. thủy tinh thủy thủy tinh thủy tinh ethanol, đường, bột tinh 1 đũa thủy tinh. dầu ăn mì, cát, 1 thìa 1 công tơ khí thuốc tím, thủy tinh 1 công hút amoniac, tơ hút nước iodine, khí Nước, Dầu hỏa, amonia, khí muối ăn nước, dầu ăn hydrogen dầu ăn chloride, khí oxygen, khí sulfuro, khí nitrogen 2. Học sinh - Vở ghi, sách giáo khoa, đụng cụ học tập. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU (5 phút) Khởi động: Xác định nhiệm vụ học tập là phân biệt được chất tinh khiết, hỗn hợp cụ thể trong đời sống a) Mục tiêu: Giúp học sinh xác định vấn đề và nhiệm vụ học tập là phân biệt được chất tinh khiết, hỗn hợp cụ thể trong đời sống b) Nội dung: học sinh tham gia nhiệm vụ theo dãy được giáo viên phân công sắp xếp các sản phẩm theo từ gợi ý cho sẵn. c) Sản phẩm: bảng ghi lại kết quả sắp xếp của HS. d) Tổ chức thực hiện: chia lớp làm 2 dãy (xếp hàng dọc, mỗi HS của dãy sẽ lựa chọn 1 từ điền vào cột của dãy mình), mỗi dãy sẽ sắp xếp các sản phẩm theo từ gợi ý trên màn hình vào 2 cột (dãy 1 là cột chất, dãy 2 là cột hỗn hợp) - GV cho một số từ gợi ý: nước biển, nước cất, không khí, khí nitrogen, . B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI (110 phút) 7 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
8. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Hoạt động 1: Tìm hiểu về chất tinh khiết và hỗn hợp (15 phút) a) Mục tiêu: Nêu được khái niệm về chất tinh khiết, hỗn hợp. b) Nội dung: Tổ chức hoạt động: Trò chơi: “Ai lên cao hơn?” nhằm giúp HS kết luận được khái niệm về chất tinh khiết. HS tham gia hoạt động theo nhóm, thảo luận và trả lời câu hỏi rồi điền vào phiếu hỗ trợ (bảng 1) c) Sản phẩm: Câu trả lời của nhóm HS vào bảng 1 Sản phẩm Nhiệt Vị ngọt Vị mặn Nhiệt độ độ hóa o sôi: 100 C lỏng: o -183 C Đặc điểm 1. Số lượng 1 chất 1 chất 1 chất 1 chất Nhiều chất Nhiều chất chất có trong mỗi sản phẩm 2. Trạng thái Lỏng Lỏng Rắn Rắn Rắn Lỏng của chất 3. Chất tinh Chất tinh Chất Chất Chất Hỗn hợp Hỗn hợp khiết hay hỗn khiết tinh tinh tinh hợp khiết khiết khiết 4. Kết luận Chất tinh khiết được tạo ra từ một chất Hỗn hợp được tạo ra từ nhiều chất Bảng 1. Khái niệm và nhận biết chất tinh khiết trong cuộc sống d) Tổ chức thực hiện Hoạt động của GV và HS Dự kiến sản phẩm 8 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
9. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về chất tinh khiết và hỗn hợp - Mỗi nhóm (chia lớp làm nhóm) thảo luận và trả lời từng câu hỏi để điền vào bảng 1 (giấy A1) dưới Hoàn thành trò chơi. đây, câu trả lời đúng thì linh vật của nhóm sẽ được Kết luận: tiến lên 1 bậc. - Chất tinh khiết (chất nguyên chất) được tạo ra từ một chất duy nhất. - Hỗn hợp được tạo ra khi hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau. Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ - HS tham gia trò chơi, điền kết quả vào bảng 1 Bước 3: Báo cáo kết quả. Tổng kết - Sau khi kết thúc trò chơi cũng là lúc bảng 1 được hoàn thành. Giáo viên tổng kết lại nội dung trong bảng và chốt lại kiến thức. - Nhận xét và cho điểm các nhóm. Sản phẩm Nhiệt Vị ngọt Vị mặn Nhiệt độ độ hóa o sôi: 100 C lỏng: o -183 C Đặc điểm 9 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
10. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... 1. Số lượng chất có trong mỗi sản phẩm 2. Trạng thái của chất 3. Chất tinh khiết hay hỗn hợp 4. Kết luận Chất tinh khiết được tạo ra từ .. chất Hỗn hợp được tạo ra từ chất Bảng 1. Khái niệm và nhận biết chất tinh khiết trong cuộc sống Hoạt động 2: Phân biệt hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất (15 phút) a) Mục tiêu: Phân biệt được hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất b) Nội dung:Từ các thí nghiệm, HS phân biệt được hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất c) Sản phẩm: Kết quả thí nghiệm và hình vẽ mô tả hiện tượng quan sát được của dãy 1 và báo cáo kết luận của dãy 2 d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến 10 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
11. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ - GV chia lớp làm 2 dãy 3. Phân biệt hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất - Dãy 1: cho HS tiến hành thí nghiệm theo nhóm nhỏ 4HS/thí nghiệm (sgk), vẽ hình Kết quả dãy 1: mô tả hiện tượng, đưa ra kết luận, báo cáo - Ống nghiệm thứ nhất: Rượu tan được thí nghiệm và so sánh với các nhóm. trong nước; Trả lời câu hỏi sau: “Các chất lỏng có hòa - Ống nghiệm thứ hai: Dầu ăn không tan tan trong nhau không” trong nước, nổi lên trên do nhẹ hon nước. - Dãy 2: cho HS quan sát hình ảnh mô tả về Kết quả dãy 2: hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất, từ đó rút ra kết luận. - Hỗn hợp đổng nhất: các chất phân bố đồng đều trong hỗn hợp; - Hỗn hợp không đồng nhất: các chất phân bố không đồng đều trong hỗn hợp. Quan sát hình ảnh và so sánh sự phân bố thành phần các chất trong hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất. Hỗn hợp đồng nhất có thành phần tại mọi vị trí là: . Hỗn hợp không đồng nhất có thành phần tại mọi vị trí là: . Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ Ví dụ về hỗn hợp đổng nhất và hỗn hợp - HS thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ. không đổng nhất. - GV gợi ý khi cần thiết; - Hỗn hợp đổng nhất: nước đường, nước 11 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
12. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 3: Báo cáo kết quả muối,... - Chọn 1 nhóm trình bày kết quả; - Hỗn hợp không đồng nhất: sữa đặc và nước, bột mì và nước,... - Mời các nhóm khác nhận xét; Giải đáp đố em: Vì dầu hoả không tan - GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ trong nước, nhẹ hơn nước và nổi lên trên sung. nên khi cho thêm nước vào, phần dầu hoả - GV yêu cầu: “Em hãy lấy ví dụ về hỗn sẽ được dâng lên phía trên đến khi chạm hợp đổng nhất và hỗn hợp không đổng nhất. bấc đèn, làm cho đèn tiếp tục cháy sáng. - Cá nhân HS giơ tay phát biểu. Các bạn Kết luận: khác nhận xét, bổ xung. Hỗn hợp đồng nhất là hỗn hợp có thành - Cả lớp suy nghĩ trả lời mục “Đố em” phần giống nhau tại mọi vị trí trong toàn bộ hỗn hợp. Bước 4: Đánh giá kết quả Hỗn hợp không đồng nhất là hỗn hợp có thành phần không giống nhau trong - Yêu cầu HS chốt lại và kết luận. toàn bộ hỗn hợp. Hoạt động 3: Tìm hiểu về khả năng hòa tan trong nước của chất rắn và chất khí (20 phút) a) Mục tiêu: Nhận ra được một số khí cũng có thể hòa tan trong nước để tạo thành một dung dịch, các chất rắn hòa tan và không hòa tan trong nước. b) Nội dung: HS tham gia trò chơi “quay vòng tử vi” và thực hiện thí nghiệm theo nhiệm vụ của nhóm cặp đôi, từ đó đưa ra kết luận về khả năng hòa tan trong nước của chất rắn và chất khí. c) Sản phẩm: Kết quả thí nghiệm và liên hệ thực tế của HS để kết luận về khả năng hòa tan trong nước của các chất d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến 12 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
13. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 4. Khả năng hòa tan trong nước của chất rắn và chất - GV tổ chức trò chơi “Quay vòng tử vi” có 12 con khí giáp gắn số với 12 ống nghiệm do GV đã định sẵn. HS hoạt động theo cặp đôi, một HS quay số để xem cặp đôi Kết luận: của mình sẽ bốc vào ống nghiệm nào. - Một số chất rắn tan được - 6 ống nghiệm gắn với chất rắn thì 1 HS làm thí trong nước và một số chất rắn nghiệm, quan sát, trao đổi với bạn cùng cặp của mình và không tan được trong nước. đưa ra kết luận về tính tan của chất trong nước Khả năng tan trong nước của các chất rắn là khác nhau. - 6 ống nghiệm gắn với chất khí: - Một số chất khí có thể tan + Ống nghiệm 7, 8, 9, 11 GV hướng dẫn HS làm thí trong nước. Khả năng tan nghiệm sục khí vào nước và thả 1 mẩu giấy quỳ tím vào trong nước của một số chất ống nghiệm, quan sát hiện tượng và rút ra kết luận. khí là khác nhau. + Ống nghiệm 10, 12 GV đưa gợi ý cho HS để trả lời câu hỏi và liên hệ với tính tan của khí trong nước (ống nghiệm 10: liên hệ với việc cá có thể hô hấp dưới nước; ống nghiệm 12: liên hệ tính tan của khí nitrogen ) 13 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
14. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ - HS thực hiện nhiệm vụ. - GV hỗ trợ khi cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả - Nhóm học sinh báo cáo về kết quả hiện tượng quan sát được Bước 4: Đánh giá kết quả - GV đánh giá, nhận xét và chốt lại kiến thức. Hoạt động 4: Kết luận về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong nước (20 phút) a) Mục tiêu: Nêu được các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong nước. b) Nội dung: GV chia nhóm hoạt động thực hiện nhiệm vụ tại 3 trạm là trạm quan sát, trạm phân tích và trạm áp dụng. Sau khi hoàn thành các nhiệm vụ tại các trạm, các nhóm báo cáo kết quả thực hiện, từ đó đưa ra kết luận về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong nước. c) Sản phẩm: Phiếu học tập và kết luận của nhóm tại các trạm, bản báo cáo kết quả của các nhóm HS. d) Tổ chức thực hiện: dạy học theo trạm Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến 14 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
15. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ - Hướng dẫn HS nghiên cứu và lựa chọn trạm 4. Các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong - Giới thiệu các trạm và nêu các nhiệm vụ cụ thể ở nước mỗi trạm (3 trạm) để nghiên cứu nội dung về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong Muốn chất rắn tan nhanh trong nước. nước, có thể thực hiện một, hai hoặc cả ba biện pháp sau: Trạm quan sát: HS quan sát thí nghiệm trong video và kết luận các yếu tố ảnh hưởng đến lượng - Khuấy dung dịch. chất rắn hòa tan trong nước. - Đun nóng dung dịch. Trạm phân tích: HS đọc tài liệu SGK và tài liệu - Nghiền nhỏ chất rắn. tham khảo để trả lời câu hỏi và rút ra kiến thức cần lĩnh hội. GV cần đưa ra những câu hỏi định hướng cụ thể, rõ ràng để HS lĩnh hội được kiến thức trọng tâm. Trạm áp dụng: HS đọc bảng trợ giúp, sau đó áp dụng để giải bài tập trong phiếu học tập Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ HS thực hiện nhiệm vụ theo các trạm - Các nhóm thực hiện nhiệm vụ ở các trạm, mỗi trạm trong thời gian 3 phút rồi luân chuyển sang trạm khác. - Hướng dẫn các nhóm thực hiện nhiệm vụ và trưng bày sản phẩm. Bước 3: Báo cáo kết quả Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ ở các trạm - Hướng dẫn HS báo cáo kết quả - Gọi lần lượt từng HS đại diện cho mỗi trạm thuyết trình nội dung đã nghiên cứu. HS cùng trạm đó có thể bổ sung. - Yêu cầu HS các trạm khác chú ý phần trình bày, có nhận xét và bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả - Chốt những nội dung kiến thức trọng tâm. Hoạt động 5: Phân biệt các khái niệm về dung dịch, dung môi, chất tan (20 phút) a) Mục tiêu: Thực hiện được thí nghiệm để biết dung môi, 15 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
16. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... dung dịch là gì; phân biệt được dung môi và dung dịch. b) Nội dung: HS thực hiện nhiệm vụ được GV giao theo nhóm, tiến hành các thí nghiệm theo phiếu hướng dẫn của các nhóm màu sắc quy định, thảo luận chung, trình bày ý kiến của nhóm mình, các nhóm còn lại nhận xét và phản biện. c) Sản phẩm: phiếu học tập màu trắng của các nhóm và sơ đồ tổng kết của GV. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến 16 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
17. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 5. Phân biệt các khái niệm về dung dịch, dung môi, chất - GV yêu cầu HS thực hiện thí nghiệm và giải thích tan + TN1: Cho 1 thìa muối ăn vào cốc chứa 50 ml nước - Dung dịch là hỗn hợp đồng + TN2: Cho 1 thìa dầu ăn vào cốc chứa 50 ml nước nhất của chất tan và dung môi. + TN3: Cho 1 thìa dầu ăn vào cốc chứa 50 ml dầu hỏa - Chất tan là chất được hòa + TN4: Sục khí amonia vào cốc chứa 50 ml nước có tan trong dung môi. Chất tan nhỏ sẵn dung dịch phenolphtalein có thể là chất rắn, chất lỏng hoặc chất khí. GV chỉnh lí, bổ sung và sử dụng phương pháp dạy học hợp tác kết hợp với kĩ thuật mảnh ghép để tổ chức dạy - Dung môi là chất dùng để học nội dung này. hòa tan chất tan. Dung môi thường là chất lỏng. Bước 1: Làm việc chung cả lớp (GV nêu vấn đề học tập, chia nhóm, giao nhiệm vụ và hướng dẫn hoạt động nhóm). - Cách chia nhóm: “Nhóm chuyên sâu”: Chia lớp thành 4 loại nhóm (tùy theo số HS mà có thể chia thành 4 nhóm hoặc 8 nhóm, số HS bằng nhau khoảng từ 4 – 6 HS/nhóm (nếu không chia được số HS bằng nhau thì GV linh hoạt trong phần chia nhóm mảnh ghép); đặt tên là xanh, đỏ, tím, vàng; trong mỗi nhóm đánh số thứ tự các thành viên từ 1 đến hết. “Nhóm mảnh ghép”: Cứ 4 HS chuyên sâu có cùng số thứ tự thành viên trong 4 nhóm xanh, đỏ, tím, vàng hợp lại thành 1 nhóm mảnh ghép. Nhiệm vụ của các nhóm “Nhóm chuyên sâu”: + Nhóm màu xanh: Nghiên cứu thí nghiệm 1 + Nhóm màu đỏ: Nghiên cứu thí nghiệm 2 + Nhóm màu tím: Nghiên cứu thí nghiệm 3 + Nhóm màu vàng: Nghiên cứu thí nghiệm 4 Các nhóm này gọi là nhóm chuyên sâu, HS mỗi nhóm gọi là HS chuyên sâu. + Mỗi nhóm chuyên sâu làm việc trong khoảng thời gian 4 phút. “Nhóm mảnh ghép”: + Các HS chuyên sâu lần lượt sẽ trình bày về khả năng tạo thành hỗn hợp đồng nhất của các chất. Sau đó các nhóm mảnh ghép thảo luận về để rút ra khái niệm chất 17 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
18. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... tan, dung môi, dung dịch, tổng kết bằng sơ đồ hoặc bảng vào giấy A1. + Các nhóm mảnh ghép làm việc trong thời gian 4 phút. Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ - Hoạt động nhóm: HS hoạt động theo nhóm. GV đi đến các nhóm để giám sát hoạt động các nhóm, hướng dẫn HS hoạt động nhóm, giám sát thời gian và điều khiển HS chuyển nhóm. Bước 3: Báo cáo kết quả Thảo luận chung - GV cho các nhóm treo sản phẩm là nội dung các câu trả lời của phiếu học tập màu trắng lên bảng, gọi đại diện của 1 nhóm lên trình bày, các nhóm khác nhận xét. Giáo viên nhận xét, chấm điểm các nhóm. Bước 4: Đánh giá kết quả - GV tổng kết, nhận xét, rút kinh nghiệm cho các nhóm và chiếu bảng (hoặc sơ đồ) tổng kết trong phiếu học tập màu trắng Hoạt động 6: Phân biệt dung dịch, huyền phù, nhũ tương (20 phút) a) Mục tiêu: Quan sát được một số hiện tượng trong thực tiễn để phân biệt được huyền phù và nhũ tương. b) Nội dung: GV cho HS tiến hành thí nghiệm (thấy được trong cuộc sống hàng ngày) để HS liên hệ thực tiễn và vẽ hình mô phỏng lại, từ đó phân biệt được dung dịch, huyền phù, nhũ tương c) Sản phẩm: bảng nhóm có hình mô phỏng phân biệt huyền phù và nhũ tương d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến 18 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
19. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 6. Huyền phù và nhũ tương GV cho HS hoạt động theo 3 nhóm lớn, yêu cầu làm - Huyền phù là một hỗn hợp thí nghiệm sau: không đồng nhất gồm các hạt chất rắn phân tán lơ lửng trong TN1: cho đường vào cốc đựng nước, khuấy đều môi trường chất lỏng. TN2: cho bột sắn dây vào cốc đựng nước - Nhũ tương là một hỗn hợp TN3: cho dầu ăn vào cốc đựng giấm ăn không đồng nhất gồm một hay Sau khi tiến hành thí nghiệm, HS vẽ hình mô phỏng nhiều chất lỏng phân tán trong lại sự phân bố của các chất trong hỗn hợp trên giấy môi trường chất lỏng nhưng A1, từ đó đưa ra kết luận về huyền phù, nhũ tương không tan trong nhau và cách phân biệt với dung dịch và điền vào bảng Ngược lại với dung dịch, khi để nhóm. yên một huyền phù thì hạt chất Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ rắn sẽ lắng xuống đáy tạo một lớp cặn. Nếu để yên nhũ tương thì - HS thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ. các chất lỏng vẫn phân bố trong - GV gợi ý khi cần thiết; nhau nhưng không đồng nhất. Bước 3: Báo cáo kết quả - Chọn 1 nhóm trình bày kết quả; - Mời các nhóm khác nhận xét - GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả - GV đánh giá, nhận xét, chốt lại kiến thức. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (10 phút) a) Mục tiêu: - Phát triển năng lực vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các bài tập thực tiễn - Tổng hợp kiến thức đã học trong bài. b) Nội dung: cá nhân HS làm bài tập theo yêu cầu của GV. c) Sản phẩm: đáp án, lời giải của các bài tập. d) Tổ chức thực hiện - GV yêu cầu lớp hoạt động cặp đôi để hoàn thành bài tập 1 và hoạt động cá nhân để hoàn thành bài tập số 6. - GV cho chữa và chấm chéo, lấy điểm cho HS. 19 of 25 3/6/2025, 4:17 PM
20. CHUYÊN ĐỀ “Vận dụng phương pháp “dạy học theo trạm” trong bài ... - GV tổng kết lại nội dung trọng tâm của bài. D. Hoạt động vận dụng (10 phút) a) Mục tiêu: - Từ các khái niệm hỗn hợp đồng nhất, hỗn hợp không đồng nhất, dung môi, chất tan, dung dịch, liên hệ thực tiễn và tiến hành mô phỏng. - Phát triển năng lực tự học, tự tìm hiểu các hiện tượng thực tiễn trong đời sống b) Nội dung: HS sử dụng kiến thức đã học để chế tạo mô hình mô phỏng dung dịch, chất tan, dung môi, hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất từ vật liệu tái chế. c) Sản phẩm: mô hình của học sinh làm từ vật liệu tái chế. d) Tổ chức thực hiện - GV yêu cầu HS về nhà ôn tập lại kiến thức trong bài và đọc trước bài mới. - GV chia nhóm và giao nhiệm vụ cho HS chế tạo mô hình mô phỏng dung dịch, dung môi, chất tan và hỗn hợp không đồng nhất từ vật liệu tái chế. - Nhóm HS tiến hành hoạt động tại nhà. - Gợi ý một số vật liệu tái chế: giấy báo, cốc giấy, lon nước, chai nhựa - Yêu cầu làm theo các bước 20 of 25 3/6/2025, 4:17 PM