Giáo án Lịch sử 6 - Chương 1, Bài 1: Lịch sử là gì?

Nội dung text: Giáo án Lịch sử 6 - Chương 1, Bài 1: Lịch sử là gì?

1. Ngày soạn: / / Ngày dạy: / / CHƯƠNG 1: TẠI SAO CẦN HỌC LỊCH SỬ BÀI 1: LỊCH SỬ LÀ GÌ? I. MỤC TIÊU 1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt •Nêu được khái niệm lịch sử và môn lịch sử •Hiểu được lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ. •Giải thích được vì sao cần thiết phải học môn Lịch sử •Phân biệt được các nguồn sử liệu cơ bản, ý nghĩa và giá trị của các nguồn sử liệu. 2. Năng lực a. Năng lực chung •Tự học, giải quyết vấn đề, tư duy, tự quản lý, trao đổi nhóm. b. Năng lực riêng •Tìm hiểu lịch sử: thông qua quan sát, sưu tầm tư liệu, bước đầu nhận diện và hiểu được lịch sử và môn lịch sử. •Nhận thức và tư duy lịch sử: bước đầu giải thích được mối quan hệ giữa các sự kiện lịch sử với hoàn cảnh lịch sử •Biết vận dụng được cách học môn Lịch sử. 3. Phẩm chất •Khơi dậy sự tò mò, hứng thú cho HS đối với môn Lịch sử. •Tôn trọng quá khứ, có ý thức bảo vệ các di sản của thế hệ đi trước để lại. •Tôn trọng kỉ vật gia đình •Có thái độ đúng đắn khi tham quan di tích lịch sử, bảo tàng. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Đối với giáo viên: •Sgk, giáo án, một số tranh ảnh được phóng to, một số mẩu chuyện lịch sử •Máy tính, máy chiếu (nếu có). 2. Đối với học sinh: •SGK, vở ghi, tài liệu liên quan mà GV yêu cầu. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học. b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS tiếp nhận, thực hiện. c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe, thực hiện nhiệm vụ d. Tổ chức thực hiện: - GV chia lớp thành các nhóm nhó (4 – 5 bạn), yêu cầu các nhóm mô tả lớp học của mình ở thời điểm hiện tại. - HS tiếp nhận nhiệm vụ, thảo luận và đưa ra kết quả (đó có thể là tranh biếm họa, đoạn văn ). - Sau khi tiếp nhận, nhận xét kết quả thảo luận của các nhóm, GV kể một câu chuyện mang tính giả định xảy ra koangr 100 năm sau, năm 2121. Các nhà sử học tìm thấy
2. những miêu tả của học sinh trong thư viện một trường học. Họ gọi những văn bản đó là tư liệu lịch sử và nội dung miêu tả của những văn bản là: Lịch sử giáo dục Việt Nam đầu thế kỉ XXI. - GV đặt vấn đề: Vậy lịch sử có phải là những gì diễn ra trong quá khứ? Làm thế nào để viết ra một câu chuyện lịch sử gần đúng với sự thật nhất? Vì sao phải học lịch sử. Chúng ta cùng đến với bài 1, tiết 1: Chủ đề “Lịch sử là gì?”. B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Lịch sử và môn lịch sử a. Mục tiêu: HS hiểu được lịch sử là gì, môn lịch sử là gì. b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi. c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập I. Lịch sử và môn lịch sử - GV yêu cầu một HS đứng dậy đọc to, rõ - CH1: Lịch sử là những gì đã qua, ràng nội dung thông tin mục 1. đã xảy ra trong quá khứ, bao gồm - GV yêu cầu HS hoạt động cặp trả lời câu mọi hoạt động và kinh nghiệm của hỏi trong SGK: con người từ khi con người xuất + CH1: Lịch sử là gì? Em hãy nêu một ví dụ hiện cho đến nay (lịch sử hiện cụ thể? thực). + CH2: HS tự tìm hiểu Điện Kính Thiên và -Ví dụ: trả lời câu hỏi: Theo em, những câu hỏi nào có + Lịch sử xây dựng và phát thể được đặt ra để tìm hiểu về quá khứ khi triển của đất nước Việt Nam. quan sát hình 1.1? + Các triều đại nhà Triệu, Đinh, Lý, Trần. - Môn Lịch sử là một môn khoa học với chức năng phục dựng lại cuộc sống của con người trong quá khứ. - CH2: Ví dụ một số câu hỏi: Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập + Rồng đá được xây dựng khi nào? + HS tiếp nhận nhiệm vụ, trao đổi, thảo luận Vào thời nào? theo cặp đôi được phân chia. + Qúa trình xây dựng rồng đá ra + GV khuyến khích HS hợp tác với nhau sao? khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV + Ý nghĩa của việc xây dựng rồng gợi ý cho HS đặt câu hỏi bằng những từ: Khi đá? nào? Ở đâu? Ai liên quan đến? + Ai là người đã cho xây dựng Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và + Ý nghĩa của việc xây dựng rồng thảo luận rồng đá ở Điện Kính Thiên?
3. + GV gọi đại diện một số nhóm đứng tại chỗ trình bày kết quả thảo luận của mình. + GV gọi HS nhóm khác nhận xét, đánh giá. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập + GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức Hoạt động 2: Vì sao phải học lịch sử? a. Mục tiêu: Biết được vai trò của lịch sử đối với cuộc sống, con người ngày nay. b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi. c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập II. Vì sao phải học lịch sử? - GV yêu cầu HS đọc kiến thức trong sgk, - CH1: Em không đồng ý với ý đọc mục II và hoàn thành phiếu học tập theo kiến đó. Bởi lịch sử là những gì đã nhóm. qua nhưng học lịch sử là cách để + CH1: Có ý kiến cho rằng: Lịch sử là những gì chúng ta biết và nhớ về quê hương, đã qua, không thể thay đổi được nên không cội nguồn, hiểu được ông cha ta đã cần thiết phải học môn Lịch sử. Em có đồng ý lao động, sáng tạo, đấu tranh như với ý kiến đó không? Tại sao? thế nào để có được đất nước ngày + CH2: Em hiểu thế nào về từ " gốc tích" nay đồng thời đúc rút được những trong câu thơ của Chủ tịch HCM? Nêu ý kinh nghiệm quý báu của ông cha. nghĩa của câu thơ đó? - CH2: + CH3: Tại sao ngày Giỗ Tổ Hùng Vương + Gốc tích nghĩa là lịch sử hình được xem như một ngày lễ lớn của dân tộc thành buổi đầu của nước Việt VN? Nam, là một phần của lịch sử đất nước ta – “sử ta”. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập CH3: Ngày Giỗ tổ Hùng Vương + Các nhóm nhận phiếu học tập, tiến thành trở thành ngày lễ lớn của dân tộc thảo luận. Việt Nam vì để tưởng nhớ công + GV quan sát HS thực hiện nhiệm vụ, hỗ trợ ơn các vị vua Hùng đã có công khi HS cần. đựng nước và giữ nước. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận + Các nhóm nộp phiếu học tập cho GV + GV gọi đại diện các nhóm đứng dậy trình bày, GV ghi lên bảng ý chính. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
4. + GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới + Ý nghĩa: Người Việt Nam phải biết lịch sử của đất nước Việt Nam như vậy mới biết được nguồn gốc, cội nguồn của dân tộc. Hoạt động 3: Khám phá quá khứ từ các nguồn sử liệu a. Mục tiêu: + Phân biệt được các tư liệu truyền miệng, chữ viết, hiện vật. + Giá trị, ý nghĩa của các nguồn sử liệu b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi. c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập III. Khám phá quá khứ từ các - GV yêu cầu HS tự đọc thầm mục III và trả nguồn sử liệu lời - Tư liệu truyền miệng, tư liệu hiện + Tư liệu truyền miệng, tư liệu hiện vật, tư vật, tư liệu chữ viết có ý nghĩa và liệu chữ viết có ý nghĩa và giá trị gì? giá trị là những nguồn tư liệu là + Tại sao tư liệu gốc lại có giá trị lịch sử xác gốc để giúp ta hiểu biết và dựng lại thực nhất? Hãy lấy một ví dụ chứng minh cho lịch sử. ý kiến của em từ một nguồn sử liệu cụ thể có - Tư liệu gốc lại có giá trị lịch sử trong bài? xác thực nhất vì đây là loại tư liệu Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập liên quan trực tiếp đến sự kiện, + Các nhóm nhận phiếu học tập, tiến thành phản ảnh sự kiện ấy một cách tin thảo luận. cậy + GV quan sát HS thực hiện nhiệm vụ, gợi ý - Ví dụ: Bản thảo lời kêu gọi Toàn HS trả lời câu 2 (Tại sao bản thảo Lời kêu gọi quốc kháng chiến của Chủ tịch toàn quốc kháng chiến là tư liệu gốc? Tiêu liệu HCM ngày 19-12-1946 là minh 1.3 con tem và tranh cổ động không phải là tư chứng cho sự kiện lịch sử bác Hồ liệu gốc? Các tư liệu hiện vật được giữ kêu gọi Toàn quốc đứng lên kháng nguyên trang như Bia tiến sĩ, Rìu đồng gót chiến trong lịch sử. vuông có phải là tư liệu gốc không? ) Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận + Các nhóm nộp phiếu học tập cho GV + GV gọi đại diện các nhóm đứng dậy trình bày, GV ghi lên bảng ý chính. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập + GV đánh giá, nhận xét
5. + GV trình bày thêm: Qúa khứ đã qua và không thể quay lại, chỉ còn nguồn sử liệu chưa đựng những dấu vết của người xưa là ở lại với chúng ta. Bởi thế ngay từ thế kỉ XIX, nhà sử học Pháp Langlois Sh. Seniobos đã khẳng định: “Không có cái gì có thể thay thế tư liệu – không có chúng thì không có lịch sử”. Có thể hình dung tư liệu như những mảnh ghép để nhà sử học ghép nên những bức tranh lịch sử - giống như khi chúng ta chơi trò chơi xếp hình C.HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua bài tập b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm bài tập, học sinh ghi nhớ lại kiến thức đã học, tiến hành thảo luận, trao đổi. c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh d. Tổ chức thực hiện: - GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 1 và 2 sgk trang 14: Câu 1: Tại sao cần thiết phải học môn lịch sử Câu 2: Căn cứ vào đâu để biết và dựng lại lịch sử - HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Câu 1: •Học lịch sử để biết nguồn gốc của tổ tiên và dân tộc. •Lịch sử dạy cho chúng ta những bài học từ quá khứ, đúc kết kinh nghiệm của quá khứ cho cuộc sống hiện tại. Câu 2: Căn cứ vào những dấu tích của người xưa còn để lại. Đó là chứng cứ lịch sử, hay tư liệu lịch sử. - GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập, củng cố kiến thức b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm bài tập, học sinh ghi nhớ lại kiến thức đã học, về nhà hoàn thành nhiệm vụ. c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh d. Tổ chức thực hiện: - GV yêu cầu HS về nhà hoàn thành các bài tập vận dụng, trình bày vào tiết học sau: Câu 1. Em biết những di tích lịch sử nào ở địa phương em đang sống? hãy kể cho cả lớp nghe về sự kiện lịch sử liên quan đến một trong những di tích đó Câu 2. Hãy viết một đoạn văn ngắn về lịch sử ngôi trường em đang học ( trường được thành lập khi nào? Nó thay đổi như thế nào theo thời gian? )
6. Câu 3. Cửa Bắc, một kiến trúc cổ, nằm trên phố Phan Đình Phùng, Hà Nội ngày nay. Trên tường vẫn còn nguyên dấu vết đạn pháo của thực dân Pháp khi đánh chiếm thành Hà Nội năm 1882. Có ý kiến cho rằng nên trùng tu lại mặt thành, xóa đi những vết đạn pháo đó, em có đồng ý với ý kiến đó không? Tại sao? - HS tiếp nhận nhiệm vụ, về nhà hoàn thành. - GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức bài học. IV. KẾ HOẠCH ĐÁNH GIÁ Hình thức đánh giá Phương pháp đánh giá Công cụ đánh giá Ghi Chú - Thu hút được sự - Sự đa dạng, đáp ứng - Báo cáo thực hiện tham gia tích cực của các phong cách học công việc. người học khác nhau của người - Phiếu học tập - Gắn với thực tế học - Hệ thống câu hỏi - Tạo cơ hội thực hành - Hấp dẫn, sinh động và bài tập cho người học - Thu hút được sự tham - Trao đổi, thảo gia tích cực của người luận học - Phù hợp với mục tiêu, nội dun V. HỒ SƠ DẠY HỌC (Đính kèm các phiếu học tập/bảng kiểm ) PHIẾU HỌC TẬP Tên nhóm: Lớp: Câu 1. Có ý kiến cho rằng: Lịch sử là những gì đã qua, không thể thay đổi được nên không cần thiết phải học môn Lịch sử. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Tại sao? Câu 2. Em hiểu thế nào về từ “gốc tích ” trong câu thơ bên dưới của Chủ tịch Hồ Chí Minh?Nêu ỷ nghĩa câu thơ đó Câu 3.Tại sao ngày Gio Tổ Hùng Vương được xem là một ngày lễ lớn của dân tộc Việt Nam?