Tài liệu ôn tập môn GDCD Lớp 7 học kỳ II - Trường TH&THCS Lý Thường Kiệt

Nội dung text: Tài liệu ôn tập môn GDCD Lớp 7 học kỳ II - Trường TH&THCS Lý Thường Kiệt

1. Trường TH&THCS Lý Thường Kiệt HỆ THỐNG KIẾN THỨC VÀ CÁC BÀI TẬP CƠ BẢN CHƯƠNG TRÌNH HỌC KÌ 2 MÔN: GIÁO DỤC CÔNG DÂN. KHỐI 7 I. HỆ THỐNG KIẾN THỨC: BÀI 12: SỐNG VÀ LÀM VIỆC CÓ KẾ HOẠCH 1. Thế nào là sống và làm việc có kế hoạch - Sống và làm việc có kế hoạch là xác định nhiệm vụ, sắp xếp công việc hợp lý để thực hiện đầy đủ, có hiệu quả, có chất lượng 2. Yêu cầu khi lập kế hoạch: - Đảm bảo cân đối các nhiệm vụ: rèn luyện, học tập, lao động, hoạt động, nghỉ ngơi, giúp gia đình. 3. Ý nghĩa của làm việc có kế hoạch: - Chủ động, tiết kiệm thời gian, công sức. - Đạt kết qủa cao trong công việc. - Không cản trở, ảnh hưởng tới người khác 4. Trách nhiệm, của bản thân: - Phải vượt khó, kiên trì, sáng tạo. - Cần biết làm việc có kế hoạch, biết điều chỉnh kế hoạch. BÀI 13: QUYỀN ĐƯỢC BẢO VỆ, CHĂM SÓC VÀ GIÁO DỤC TRẺ EM VIỆT NAM 1.Thế nào là quyền đươc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em: a. Quyền được bảo vệ: - Trẻ em có quyền được khai sinh và có quốc tịch. Trẻ em được Nhà nướcvà xã hội tôn trọng, bảo vệ tính mạng, thân thể, danh dự, nhân phẩm. b. Quyền được chăm sóc: - Trẻ em được chăm sóc, nuôi dạy để phát triển, bảo vệ sức khỏe, được sống chung với cha mẹ, được hưởng sự chăm sóc của các thành viên trong gia đình c. Quyền được giáo dục: -Trẻ em có quyền được học tập, được dạy dỗ. - Trẻ em có quyền được vui chơi, giải trí, tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao. 2. Bổn phận của trẻ em: - Yêu Tổ quốc, có ý thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCNVN. - Tôn trọng pháp luật, tài sản của người khác. - Không tham gia tệ nạn xã hội - Yêu quý, kính trọng ông bà cha mẹ, chăm chỉ học tập. - Không đánh bạc, uống rượu, hút thuốc, dùng các chất kích thích có hại cho sức khỏe. 3. Trách nhiệm của gia đình, Nhà nước, xã hội : - Cha mẹ chiụ trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc, nuôi dạy, tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ em. 1
2. Trường TH&THCS Lý Thường Kiệt - Nhà nước và xã hội tạo mọi điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ em, có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, bồi dưỡng các em trở thành công dân có ích. BÀI 14: BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN 1.Thế nào là môi trường và tài nguyên thiên nhiên a. Môi trường: là toàn bộ những điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người, có tác động đến đời sống, sự tồn tại, phát triển của con người, thiên nhiên. b. Tài nguyên thiên nhiên: là những của cải có sẵn trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến, sử dụng phục vụ cuộc sống của con người. 2. Vai trò của môi trường và tài nguyên thiên nhiên : - Môi trường và tài nguyên thiên nhiên có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống của con người. + Tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa xã hội. + Tạo cho con người phương tiện sống, phát triển trí tuệ, đạo đức. + Tạo cuộc sống tinh thần: làm cho con người vui tươi, khoẻ mạnh, làm giàu đời sống tinh thần. 3. Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên: a. Bảo vệ môi trường là giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái b. Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên: khai thác, sử dụng hợp lí, tiết kiệm, tu bổ, tái tạo 4. Biện pháp để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên: - Thực hiện đúng quy định của pháp luật. - Tuyên truyền nhắc nhở mọi người cùng thực hiện. - Tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên. - Nhắc nhở, báo công an đối với người có việc làm gây ô nhiễm, phá hoại môi trường và tài nguyên thiên nhiên. BÀI 15: BẢO VỆ DI SẢN VĂN HÓA 1.Thế nào là di sản văn hóa a. Di sản văn hóa: bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể, là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. b. Di sản văn hóa phi vật thể: là sản phẩm tinh thần có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu giữ bằng trí nhớ, chữ viết, được lưu truyền bằng truyền miệng, truyền nghề c. Di sản văn hóa vật thể: là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, bao gồm di tích lịch sử- văn hóa, danh lam thắng cảnh - Di tích lịch sử- văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. - Danh lam thắng cảnh là cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử, thẩm mĩ, khoa học. 2. Ý nghĩa của việc bảo vệ di sản di tích lịch sử- văn hóa, danh lam thắng cảnh: 2
3. Trường TH&THCS Lý Thường Kiệt - Là cảnh đẹp của đất nước, là tài sản của dân tộc, nói lên truyền thống của dân tộc, thể hiện công đức của các thế hệ cha ông trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thể hiện kinh nghiệm của dân tộc trên các lĩnh vực. - Những di tích, di sản và cảnh đẹp đó cần được giữ gìn, phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc 3. Những quy định của pháp luật về bảo vệ DSVH: - Nhà nước có trách nhiệm bảo vệ, phát huy giá trị của DSVH. - Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu DSVH. Chủ sở hữu DSVH có trách nhiệm giữ gìn và phát huy giá trị DSVH. - Nghiêm cấm các hành vi: chiếm đoạt, hủy hoại, đào bới, mua bán,lợi dụng DSVH. 4. Trách nhiệm của học sinh: - Giữ sạch đẹp, không vứt rác bừa bãi. - Đi tham quan để tìm hiểu. - Tố giác kẻ ăn cắp các cổ vật, di vật. - Chống mê tín dị đoan. - Tham gia các lễ hội truyền thống. BÀI 16: QUYỀN TỰ DO TÍN NGƯỠNG VÀ TÔN GIÁO 1. Thế nào là tín ngưỡng và tôn giáo a. Tín ngưỡng là lòng tin vào cái gì đó thần bí. b. Tôn giáo là hình thức tín ngưỡng có hệ thống, tổ chức, với quan niệm giáo lí thể hiện rõ sự tín ngưỡng. c. Mê tín dị đoan là tin vào những điều mơ hồ, nhảm nhí, không phù hợp với lẽ tự nhiên. 2. Quy định của pháp luật: a. Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo: - Công dân có quyền theo hoặc không theo một tín ngưỡng, tôn giáo nào; Người đã theo một tín ngưỡng hay tôn giáo nào có thể thôi không theo nữa, họăc bỏ để theo tín ngưỡng, tôn giáo khác mà không ai được cưỡng bức hay cản trở. b. Nghiêm cấm việc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo, lợi dụng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo để làm điều trái pháp luật và chính sách của Nhà nước. 3. Trách nhiệm chúng ta : - Tôn trọng nơi thờ tự của các tín ngưỡng, tôn giáo. - Không được bài xích gây mất đoàn kết, chia rẽ giữa những người có tín ngưỡng, tôn giáo khác nhau. BÀI 17: NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 1. Nhà nước là gì - Là nhà nước của dân, do dân và vì dân. Do Đảng Cộng sản VN lãnh đạo. 2. Bộ máy nhà nước: - Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan, tổ chức bao gồm những cán bộ, công chức thực hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân, chịu trách nhiệm quản lý hoạt động của đời sống xã hội. a. Phân cấp bộ máy nhà nước: 3
4. Trường TH&THCS Lý Thường Kiệt - Bộ máy nhà nước được chia thành 4cấp: + Bộ máy nhà nước cấp trung ương: Quốc hội, Chính phủ, Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao. + Bộ máy nhà nước cấp tỉnh: HĐND, UBND, TAND, VKSND + Bộ máy nhà nước cấp huyện : HĐND,UBND,TAND, VKSND + Bộ máy nhà nước cấp xã : HĐND, UBND. b. Phân công bộ máy nhà nước: - Bộ máy nhà nước gồm có 4 loại cơ quan: + Các cơ quan quyền lực, đại biểu của nhân dân: Quốc hội, HĐND các cấp + Các cơ quan hành chính: Chính phủ, UBND các cấp + Các cơ quan xét xử: TAND: tối cao, tỉnh, huyện, quân sự. + Các cơ quan kiểm sát: VKSND: tối cao, tỉnh, huyện, quân sự. c. Chức năng nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước: - Quốc hội: là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, do nhân dân bầu ra, được nhân dân giao cho nhiệm vụ trọng đại: + Làm và sửa đổi Hiến pháp, Luật. + Quyết định các chính sách cơ bản về đối nội và dối ngoại của đất nước. + Quyết định những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước và hoạt động của nhân dân. - Chính phủ: là cơ quan chấp hành của Quốc hội, do Quốc hội bầu ra, là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, có nhiệm vụ: + Bảo đảm việc tôn trọng và chấp hành Hiến pháp, pháp luật phát huy quyền làm chủ của công dân. +Thống nhất việc quản lí thực hiện các nhiệm vụ + Bảo đảm ổn định và nâng cao đời sống nhân dân - HĐND: là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do nhân dân bầu ra, có nhiệm vụ: + Bảo đảm thi hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật ở địa phương + Quyết định kế hoạch phát triển về mọi mặt ở địa phương. - UBND: là cơ quan chấp hành của HĐND, do HĐND bầu ra, là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương - Tòa án nhân dân, Tòa án quân sự là cơ quan xét xử; xét xử công khai và quyết định theo đa số. - Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp. 3. Trách nhiệm của nhà nước: - Phát huy quyền làm chủ, nâng cao đời sống nhân dân. - Bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước giàu mạnh. 4. Quyền và nghĩa vụ của công dân: - Quyền: làm chủ, giám sát, góp ý kiến. - Nghĩa vụ: + Thực hiện chính sách pháp luật của nhà nước. + Bảo vệ cơ quan nhà nước. + Giúp đỡ cán bộ nhà nước thi hành công vụ. 4
5. Trường TH&THCS Lý Thường Kiệt BÀI 18: BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CẤP CƠ SỞ ( XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN ) 1. Bộ máy nhà nước cấp cơ sở: - HĐND và UBND xã (phường, thị trấn) là cơ quan chính quyền nhà nước cấp cơ sở. a. Hội đồng nhân dân: - HĐND xã do nhân dân trong xã trực tiếp bầu ra. - Nhiệm vụ: + Phát triển kinh tế- xã hội. + Ổn định và nâng cao đời sống ND. + Củng cố an ninh quốc phòng. b. Uỷ ban nhân dân: - UBND xã do HĐND xã bầu ra. Là cơ quan chấp hành nghị quyết của HĐND , là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. - Nhiệm vụ: + Quản lí nhà nước ở địa phương mình trong các lĩnh vực + Tuyên truyền, giáo dục pháp luật, kiểm tra việc chấp hành Hiến pháp, luật, các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của HĐND xã. + Đảm bảo an ninh chính trị, TTAT xã hội; thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, quản lí hộ khấu, hộ tịch ở địa phương + Phòng chống thiên tai, bảo vệ tài sản nhà nước, bảo vệ quyền lợi của ND 5