Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Văn bản: Tôi đi học

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Văn bản: Tôi đi học

1. Tiết 1 - 2: Văn bản: Tôi đi học Thanh Tịnh
2. Thanh Tịnh(1911-1988) tên khai sinh là Trần Văn Ninh, quê ở ngoại ô thành phố Huế ◼ - Thanh Tịnh có đóng góp trong nhiều lĩnh vực: Truyện ngắn, truyện dài, thơ, bút kí Song thành công hơn cả là thơ và truyện ngắn ◼ - Sáng tác của Thanh Tịnh nhìn chung đều đậm chất trữ tình, vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm nhẹ nhàng, êm dịu, trong trẻo, lắng sâu.
3. Tác phẩm: ◼ Truyện ngắn “Tôi đi học” in trong tập truyện ngắn “Quê mẹ”(1941)
4. Bố cục: 3 phần ◼ 1.Từ đầu đến “Trên ngọn núi” → Khởi nguồn nỗi nhớ và cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường. ◼ 2.Tiếp đến “Được nghỉ ngơi cả ngày nữa” → Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường. ◼ 3.Còn lại → Cảm nhận của “Tôi” khi ở trong lớp học.
5. 1. Khởi nguồn nỗi nhớ và cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường: * Hiện tại *Kỉ niệm: - Thời gian: Hàng - Thời gian: Một buổi năm cứ vào cuối mai đầy sương thu và thu gió lạnh -Khung cảnh: - Không gian: Con + Lá ngoài đường rụng đường làng dài và hẹp nhiều và trên không có Tương đồng →Liên tưởng những đám mây bàng bạc + Mấy em nhỏ rụt rè núp Cảnh vật → Tâm trạng dưới nón mẹ lần đầu tiên
6. Tâm trạng của “Tôi” Tâm trạng của “Tôi” khi khi nhớ về kỉ niệm: trên đường tới trường Náo nức, tưng bừng, rộn rã Con đường .quen đi lại lắm lần tự nhiên thấy lạ Những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong Lòng tôi đang có sự thay lòng tôi như mấy cánh đổi lớn:Hôm nay tôi đi học hoa mỉm cười giữa bầu trời quang đãng →Dùng từ láy, hình ảnh so sánh đặc sắc→Tâm trạng xúc động chân thành khi nhớ về quá khứ
7. Những thay đổi trong suy nghĩ, hành động của cậu bé trên đường tới trường - Không lội sông, thả diều, ra đồng nô đùa - Cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn - Hai quyển vở mới trên tay bắt đầu thấy nặng.Tôi bặm tay ghì thật chặt Tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận - Muốn thử sức mình - Có ngay ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ: Chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước - Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi Báo hiệu sự thay đổi trong nhận thức bản thân, cậu tự thấy mình lớn lên, có ý thức trong việc học hành
8. Phân tích giá trị nghệ thuật của câu văn “ Ý nghĩ ấy Câu văn đã sử dụng phép thoáng qua trong tâm trí tôi so sánh giữa một hiện nhẹ nhàng như một làn mây tượng vô hình là “Ý nghĩ ấy lướt ngang trên ngọn núi” thoáng qua” với một hiện tượng hữu hình đẹp đẽ là “ Một làn mây lướt ngang ngọn núi” thể hiện sự hồn nhiên trong sáng của cậu bé trong kỉ niệm lần đầu tới trường
9. Với những câu văn nhẹ nhàng, từ ngữ gợi cảm, giàu hình ảnh, dòng hồi tưởng được gợi lên hết sức tự nhiên với sự liên tưởng giữa hiện tại và quá khứ. Từ tâm trạng náo nức, tưng bừng rộn rã tác giả nhớ lại cảm xúc, những hình ảnh quen thuộc trên đường cùng mẹ tới trường
10. 2. Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường * Khung cảnh trước sân trường: - Dày đặc cả người - Người nào quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi sáng sủa * Ngôi trường Mĩ Lí trong con mắt của “Tôi” - Trước khi đi học: + Là một nơi xa lạ + Cảm tưởng : Nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà khác trong làng - Hôm nay tôi đi học:Trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp
11. Phép so sánh “Trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như Hìngcái ảnhđình so làng sánh thể hiện cảm xúc thành KínhHòa trang Ấp” nghiêm có ý của cậu học trò nhỏ trước Ngôinghĩa trường gì? mới với nhiều điều thiêng liêng hấp dẫn
12. * Hình ảnh những cậu học trò nhỏ: - Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân. - Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng đời cao rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụngvà ao ước thầm được như những người học trò cũ , biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ →Miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng các em nhỏ lần đầu tới trường→Thể hiện khát vọng bay cao khám phá những chân trời tri thức mới của tuổi trẻ trước cánh cửa trường học
13. * Hình ảnh ông Đốc ◼ Đọc tên từng người ◼ Nhìn chúng tôi nói sẽ: “Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải cố gáng họcđể thầy mẹ được vui lòng và đẻ thầy dạy các em được sung sướng ” ◼ Nhìn chúng tôi với cặp mát hiền từ và cảm động ◼ Ông Đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi ◼ → Ông là người thầy nhân hậu từ tốn bao dung, yêu thương con trẻ hết lòng ◼ → Quí trọng, biết ơn thầy - Người đưa tri thức đến cho thế hệ trẻ
14. *Tâm trạng của “Tôi” khi xếp hàng vào lớp ◼ Một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi .cảm thấy mình chơ vơ là lúc này ◼ Trong lúc ông ta đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên , tôi tự nhiên giật mình và lúng túng ◼ Người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ ◼ Dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo ◼ →Sự chuyển biến tâm lí của nhân vật
15. “Tôi” đã cảm nhận sâu sắc về sự lớn lao, thiêng liêng của ngôi trường làng Mĩ Lí, trân trọng sự ngưỡng mộ ân cần, bao dung của ông Đốc. Đồng thời cũng nhận thức về sự tự lập của bản thân trong việc đến trường học tập
16. 3. Cảm nhận của “Tôi” trong lớp học ◼ Thầy giáo trẻ: Tươi cười đón chúng tôi ◼ Mùi hương lạ xông lên ◼ Hình treo trên tường:Thấy lạ lạ, hay hay ◼ Nhìn bàn ghế, chỗ ngồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình ◼ Mấy người bạn tí hon ngồi bên tôi lòng tôi vẫn không cảm thấy xa lạ chút nào.Sự quyến luyến tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin có thật ◼ Nhìn theo cánh chim một kỉ niệm cũ sống lại ◼ Chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc:Bài viết tập: Tôi đi học
17. Những suy nghĩ, tình cảm trong sáng của cậu bé cho thấy cậu là người có tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu bạn bè trường lớp, trân trọng việc học hành
18. III.Tổng kết: ◼ I. Nội dung: Văn bản kể về một trang đời gần gũi mà thiêng liêng, đó là kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên với tâm trạng bỡ ngỡ, những cảm xúc mới mẻ, những ấn tượng không quên về trường lớp, thầy cô và bạn bè ◼ II. Nghệ thuật: ◼ - Văn bản có sự kết hợp hài hòa giữa tự sự-trữ tình-miêu tả ◼ - Bố cục chặt chẽ, tự nhiên theo dòng hồi tưởng, theo trình tự đan xen giữa hiện tại và quá khứ ◼ Ngôn ngữ miêu tả tinh tế, giàu hình ảnh, giàu nhạc điệu và chất thơ ◼ III. Ghi nhớ: SGK
19. Luyện tập ? Tìm nhanh những chi tiết miêu tả những người lớn trong đoạn trích (mẹ của “Tôi”, các phụ huynh, ông Đốc, thầy giáo). Những chi tiết ấy nói lên điều gì?
20. Củng cố ? Sau khi tìm hiểu văn bản, em thấy văn bản “Tôi đi học” đã làm sâu sắc them cho chúng ta những ý nghĩa gì về ngày đầu tiên đi học?