Bài giảng môn Ngữ văn khối 11 - Tiết 13+14: Đọc văn: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ)

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn khối 11 - Tiết 13+14: Đọc văn: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ)

1. ĐỌC VĂN – tiết: 13 & 14
2. PHẦN I. ĐỌC- HIỂU:(3,0đ) Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: “Mùa thu nay khác rồi Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi Gió thổi rừng tre phấp phới Trời thu thay áo mới Trong biếc nói cười thiết tha! Trời xanh đây là của chúng ta Núi rừng đây là của chúng ta Những cánh đồng thơm mát Những ngả đường bát ngát Những dòng sông đỏ nặng phù sa” Đất nước – Nguyễn Đình Thi Câu 1 (1.0 điểm): Phát hiện các biện pháp tu từ chủ yếu của văn bản trên? Câu 2 (1.0 điểm): Nêu nội dung của văn bản trên? PHẦN II. LÀM VĂN: (8,0đ) Từ phần đọc - hiểu anh ( chị) viết một đoạn văn (khoảng 200 từ trở lên) trình bày suy nghĩ của bản thân về “ lòng yêu nước”?
3. Tiết 13: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả - Năm 1819: Đỗ giải Nguyên và được bổ làm quan, nhưng con đường làm quan của ông lại không bằng phẳng. - Là nhà nho tài tử, trung thành với lí tưởng “trí quân, trạch Nguyễn Công Trứ (1778 - 1858) dân”,
4. Tác phẩm, tư liệu tham khảo:
5. Tiết 13: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) I. TÌM HIỂU CHUNG 2. Tác phẩm - Hoàn cảnh sáng tác: Viết trong thời kì cáo quan về hưu - Thể loại: Hát nói, một thể thơ tự do, phóng túng. Nguyễn Công Trứ (1778 - 1858)
6. Một số hình ảnh về hát nói (ca trù)
7. Tiết 13: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Thái độ sống “ngất ngưởng” -Ngất ngưởng: -Thái độ sống ngất ngưởng: Diễn tả một sự vật, một Là khác người, xem mình con người có chiều cao cao hơn người khác. Là thoải mái, tự do, không theo một hơn so với sự vật, con khuôn khổ nào. Muốn trêu người khác nhưng ngả ngươi, trọc tức người khác. nghiêng, chực đổ mà không đổ. Ngất ngưởng là thái độ đề cao bản thân dựa trên cái tài của mình, là thái độ khinh đời, ngạo thế, cố tình làm những điều khác thường, trái khoáy để thách thức, trêu ghẹo những gì mính ghét.
8. Tiết 14: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 2. Hình ảnh “ông ngất ngưởng” a) Ngất ngưởng chốn quan trường - Vũ trụ nội mạc phi phận sự: Đề cao vai trò của bản thân trong cõi trời đất - Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng: Xưng tên, khẳng định tài năng đầy bản lĩnh - Khi Thủ khoa, khi tham tán, khi Tổng đốc đông Những chức danh từng Lúc bình tây cờ đại tướng trải qua Có khi về phủ doãn Thừa Thiên * Nghệ thuật: Liệt kê, lặp từ, dùng nhiều từ Hán Việt, giọng điệu khoe khoang, phô trương Khoe tài năng, danh vị cùng cá tính khác người: Không chịu ở yên một vị trí công việc nào quá lâu mà thay đổi chức vị liên tục và ở vị trí nào ông cũng hoàn thành tốt.
9. Tiết 14: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN 2. Hình ảnh “ông ngất ngưởng” a) Ngất ngưởng chốn quan trường “Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung - Khẳng định mình là một đại Trong triều ai ngất ngưởng như ông!” thần ngất ngưởng, không ai như ông, bằng ông. Bởi vì: + Khi làm quan ông không chấp nhận sự khom lưng, uốn gối. + Ông đã thực hiện trọn vẹn “nghĩa vua tôi”, dốc hết tài năng, tâm huyết cho đất nước, cho triều đại. Khi làm quan, Nguyễn Công Trứ đã có rất nhiều đóng góp cho dân, cho nước, lập được nhiều công trạng. Vì vậy ông đã tự cho mình quyền “ngất ngưởng” giữa chốn quan trường.
10. Tiết 14: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) II. ĐỌC – HiỂU VĂN BẢN 2. Hình ảnh “ông ngất ngưởng” b) Ngất ngưởng lúc về hưu * Quan niệm sống: * Cuộc sống thường ngày: Được mất dương dương người thái - Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng thượng, - Gót tiên theo đủng đỉnh một đôi dì - Khen chê phơi phới ngọn đông phong. - Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng Không Phật, không Tiên, không vướng tục Chẳng Trái, Nhạc, cũng vào phường Hàn, Phú Những việc làm trái khoáy, Không quan tâm tới chuyện được – mất, khác người. Cuộc sống tự do, khen – chê. Ý thức rõ về bản lĩnh và giá phóng túng trị của bản thân Nguyễn Công Trứ đã về hưu trong danh dự sau khi đã làm được nhiều việc có ích cho dân, cho nước nên ông vẫn ngẩng cao đầu, ngất ngưởng giữa dân gian.
11. Tiết 14: Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) III. TỔNG KẾT 1. Nội dung: 2. Nghệ thuật: + Hết lòng vì vua, vì nước, bất + Sự kết hợp giữa từ Hán chấp mọi được – mất, khen – Việt và từ Nôm chê. +Giọng điệu tự hào, sảng + Ý thức rõ về giá trị bản thân. khoái, tự tin. Nguyễn Công Trứ đã mang đến cho Hát nói một nội dung phù hợp với chức năng và câu trúc của nó.