Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài học 24: Nước Đại Việt ta

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài học 24: Nước Đại Việt ta

1. Tiết 96 V¨n b¶n: (Trích: “Bình Ngô đại cáo”- Nguyễn Trãi) GIÁO VIÊN –NGUYỄN THỊ XUÂN THCS DŨNG TẾN
2. I. Đọc-Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: - Nguyễn Trãi (1380-1442),hiệu là Ức Trai,là con của Nguyễn Phi Khanh. -Quê gốc: Chí Linh, Hải Dương; sau dời đến làng Nhị Khê, Thường Tín, Hà Tây.(nay là Hà Nội) - Năm 1400 ,đç th¸i häc sÜ- tiÕn sÜ , ra lµm quan víi nhµ Hå. -Ông tham gia khởi nghĩa Lam Sơn với vai trò lớn bên cạnh Lê Lợi. Ông trở thành một nhân vật lịch sử lỗi lạc, toàn tài hiếm có. -Ông bị giết hại rất oan khốc, thảm thương vào năm 1442 và mãi đến năm 1464, mới được vua Lê Thánh Tông chiêu tuyết (rửa oan). -Ông là người Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận là Danh nhân văn hóa thế giới (năm 1980). -Nguyễn Trãi để lại một sự nghiệp văn chương đồ sộ và phong phú.
3. Đền thờ Nguyễn Di tích Lệ Chi Viên Trãi ở Côn Sơn
4. 2.Tác phẩm: -T¸c phÈm næi tiÕng: “øc Trai thi tËp”(ch÷ H¸n), “Quèc ©m thi tËp” (ch÷ N«m). Víi nh÷ng bµi th¬ næi tiÕng: “Cöa biÓn B¹ch §»ng”, “ThuËt høng”, “C©y chuèi”, “Tïng”, “BÕn ®ß xu©n ®Çu tr¹i”, “Cuèi xu©n tøc sù”, “C«n S¬n ca”, “Phó nói ChÝ Linh”
5. Một số tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Trãi
6. 2. Tác phẩm a) Thể loại: Cáo -Là thể văn nghị luận cổ, thường được vua chúa, thủ lĩnh dùng để trình bày một chủ trương hay công bố kết quả sự nghiệp để mọi người cùng biết. - Cáo được viết bằng văn biền ngẫu. - Có tính chất hùng biện, do đó lời lẽ phải đanh thép, lí luận phải sắc bén, kết cấu phải chặt chẽ, mạch lạc. b) Hoàn cảnh sáng tác: - Năm 1428,sau khi dẹp yên giặc Minh,Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi soạn thảo là bài Bình Ngô đại cáo để tuyên bố với nhân dân cả nước về chiến thắng giặc Minh.Bài cáo được công bố ngày 17 tháng chạp năm Đinh Mùi (tức đầu năm 1428). c) Vị trí: - Được trích từ phần đầu của bài cáo “Bình Ngô đại cáo”.
7. d.Ý nghĩa nhan đề - Bình: DÑp yªn - Ng«: Tªn níc Ng« thêi Tam quèc (Trung Quèc) - Đ¹i c¸o: C«ng bè sù kiÖn träng ®¹i Bình Ng« ®¹i c¸o: Tuyªn bè vÒ sù nghiÖp ®¸nh dÑp giÆc Ng« (giÆc Minh)
8. ĐÆc ®iÓmBè cña côc thÓ bµi C¸o “Bình Ng« ®¹i c¸o” Chia 4 phÇn: - T¸c gi¶: Vua chóa hoÆc thñ lÜnh PhÇn 1: Nªu luËn ®Ò chÝnh nghÜa - Néi dung: Trình bµy mét chñ tr¬ng hay c«ng bè mét kÕt qu¶ cñaPhÇn mét sù2: nghiÖpLËp b¶n ®Ó c¸o mäi tr¹ng ngêi téi cïng ¸c giÆcbiÕt. Minh - Lời văn: PhÇn lín ®îc viÕt theo lèi văn biÒn ngÉu. PhÇn 3: Ph¶n ¸nh cuéc khëi nghÜa Lam - Bè côc: S¬n4 phÇn tõ những ngµy ®Çu gian khæ ®Õn lóc + Nªuth¾ng luËn ®Òlîi. chÝnh nghÜa + V¹ch râ téi ¸c kÎ thï + KÓPhÇn l¹i qu¸ 4: Lêi trì nhtuyªn kh¸ng bè kÕtchiÕn thóc, kh¼ng ®Þnh nÒn ®éc lËp vững ch¾c, ®Êt níc më ra mét + Tuyªnkû nguyªn bè chiÕn míi, th¾ng, ®ång thêinªu nªu cao lªnchÝnh bµi nghÜa. häc lÞch sö
9. “Bình Ngô đại cáo” bằng chữ Hán
10. Tiết 96: NƯỚC ĐẠI VIỆT TA -Nguyễn Trãi- I. ĐỌC-TÌM HIỂU CHUNG:
11. e) Bố cục: 3 phần - Phần 1: 2 câu đầu→ Nguyên lý nhân nghĩa. - Phần 2: 8 câu tiếp →Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc. - Phần 3: 6 câu cuối→Sức mạnh của nhân nghĩa, của độc lập dân tộc.
12. TiÕt 96-V¨n b¶n (NguyÔn Tr·i) II.Đọc – Tìm hiểu văn bản: 1. Nguyên lý nhân nghĩa. Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
13. TiÕt 99-V¨n b¶n (NguyÔn Tr·i) Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân *nh©n nghÜa - yªn d©n: Quân điếu phạt trước lo trừ bạo =>Làm cho dân được hưởng thái bình, hạnh phúc * ®iÕu ph¹t - trõ b¹o: =>Thương dân đánh kẻ có tội - NT: Dïng tõ ng÷ chuÈn x¸c, trang träng, giµu ý nghÜa, c¸ch ®Æt vÊn ®Ò khÐo lÐo. - ND: Nguyªn lÝ "nh©n nghÜa":Trõ giÆc Minh b¹o ngîc ®Ó gi÷ yªn cuéc sèng cho d©n, lµm cho d©n an hëng th¸i b×nh, h¹nh phóc. =>LÊy d©n lµm gèc lµ nguyªn lÝ c¬ b¶n .
14. =>Nguyên lí nhân nghĩa thể hiện tư tưởng nhân văn tiến bộ: lo cho dân để yên dân, vì dân trừ bạo. Nhân nghĩa là yêu nước, chống giặc ngoại xâm.
15. II. Đọc-Tìm hiểu văn bản: 1.Nguyên lý nhân nghĩa: 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc “Như nước Đại Việt ta từ trước, Vốn xưng nền văn hiến đã lâu, Núi sông bờ cõi đã chia, Phong tục Bắc Nam cũng khác. Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập, Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên, mỗi bên xưng đế một phương, Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, Song hào kiệt đời nào cũng có.”
16. - Văn hiến: TruyÒn thèng văn hoá l©u ®êi vµ tèt ®Ñp. - Đ¹i ViÖt: Tªn níc ta cã tõ thêi LÝ Th¸nh T«ng. - Nh©n nghÜa: Vèn lµ kh¸i niÖm ®¹o ®øc cña Nho gi¸o, nãi vÒ ®¹o lÝ, c¸ch øng xö vµ tình th¬ng giữa con ngêi víi nhau. - ĐiÕu ph¹t: Th¬ng d©n ®¸nh kÎ cã téi.
17. II. Đọc-Tìm hiểu văn bản: 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc “Như nước Đại Việt ta từ trước, Vốn xưng nền văn hiến đã lâu, Núi sông bờ cõi đã chia, Phong tục Bắc Nam cũng khác. Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập, Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên, mỗi bên xưng đế một phương, Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, Song hào kiệt đời nào cũng có.”
18. - Nội dung: khẳng định độc lập, chủ quyền của dân tộc. + Có nền văn hiến lâu đời. + Có cương vực, lãnh thổ rõ ràng. + Có phong tục, tập quán riêng. + Có lịch sử riêng. + Có chế độ, chủ quyền riêng. ➔Là các yếu tố cơ bản nhất được phát biểu hoàn chỉnh quan niệm về một quốc gia độc lập, có chủ quyền, ngang hàng với phong kiến phương Bắc thể hiện lòng tự hào, tự tôn dân tộc của tác giả.
19. -Nghệ thuật: + Sử dụng từ ngữ thể hiện tính chất hiển nhiên, vốn có:từ trước, đã lâu,vốn, đã chia,cũng. + Nghệ thuật so sánh, liệt kê → các triều đại của ta sánh ngang hàng với các triều đại lớn của Trung Quốc. + Câu văn biền ngẫu, dài ngắn khác nhau. + Giọng văn hào sảng thể hiện sâu sắc niềm tự hào dân tộc.
20. Một số hình ảnh thể hiện yếu tố khẳng định, chủ quyền Hoàng thành Thăng Long Điện Kính Thiên Đường Hà Nội
21. Hồ Gươm Văn Miếu – Quốc Tử Giám Chùa Một Cột Khuê Văn Các
22. Rồng thời Lý Mặt trống đồng Đầu rồng đất nung thời Lý Bát men ngọc thời Lý
23. II. Đọc-Tìm hiểu văn bản: 1.Nguyên lý nhân nghĩa: 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc 3. Sức mạnh của nhân nghĩa, của độc lập dân tộc.
24. Lưu Cung tham công nên thất bại, Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong, Cửa Hàm tử bắt sống Toa Đô, Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã. Việc xưa xem xét Chứng cứ còn ghi. 25
25. →Đây là những thất bại của quân xâm lược. -Lưu cung là vua Nam Hán(TQ) sai con là Hoằng Thao đem quân xâm lược nước ta bị NGô quyền đánh bại năm 938 trên sông Bạch Đằng. -Triệu Tiết là tướng nhà Tống, đem quân đánh cước ta thời Lý, bị Lý thường Kiệt đánh tan trên sông Như Nguyệt. Cửa Hàm Tử ở phía tả ngạn sông Hồng (nay thuộc huyện Khoái Châu – Hưng Yên) là nơi Trần Nhật Duật phá tan quân Toa Đô trong cuộc kháng chiến chống Mông Nguyên lần thứ hai năm 1285. -Toa Đô, Ô Mã Nhi là hai tướng nhà Nguyên đều bị giết chết ở trận Hàm Tử. →Nhấn mạnh và khẳng định những chiến công của ta và thất bại của kẻ thù.Đồng thời thể hiện niềm tự hào về truyền thống đấu tranh vẻ vang của dân tộc. →Sức mạnh của chính nghĩa.
26. Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc ë ®©y cã g× kh¸c víi bµi “S«ng nói níc Nam”?
27. -S«ng nói níc Nam: Kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña ch©n lÝ chÝnh nghÜa, cña ®éc lËp d©n téc. KÎ x©m lîc lµ giÆc b¹o ngîc, lµm tr¸i lÏ ph¶i, ph¹m vµo s¸ch trêi sÏ chuèc lÊy thÊt b¹i hoµn toµn →§ã lµ ®iÒu dù ®o¸n vµ kh¼ng ®Þnh.
28. - B×nh Ng« ®¹i c¸o: NguyÔn Tr·i ®a ra minh chøng ®Çy thuyÕt phôc vÒ søc m¹nh cña nh©n nghÜa, cña ch©n lÝ: T¸c gi¶ lÊy chøng cí cßn ghi ®Ó chøng minh cho søc m¹nh chÝnh nghÜa, thÓ hiÖn niÒm tù hµo d©n téc →§· ®îc thùc tÕ chøng minh.
29. III. Tổng kết: (Nguyễn Trãi) a. Nghệ thuật: - Đoạn văn tiêu biểu cho nghệ thuật hùng biện của văn học trung đại: + Viết theo thể văn biền ngẫu + Lập luận chặt chẽ, chứng cớ hùng hồn, lời văn trang trọng, tự hào.
30. (Nguyễn Trãi) b. Nội dung: - “Nước Đại Việt ta” thể hiện quan niệm tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về đất nước,dân tộc và có ý nghĩa như một bản tuyên ngôn độc lập.
31. IV.Luyện tập:
32. Nguyªn lÝ nh©n nghÜa Yªn d©n Trõ b¹o B¶o vÖ ®Êt níc GiÆc Minh ®Ó yªn d©n x©m lîc Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña dan téc ®¹i viÖt Van hiÕn L·nh thæ Phong tôc LÞch sö ChÕ ®é, chñ quyÒn l©u ®êi riªng riªng riªng riªng Søc m¹nh cña nh©n nghÜa søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc
33. *VÒ nhµ: -Häc thuéc v¨n b¶n “ Níc §¹i ViÖt ta” vµ phÇn ghi nhí? -Häc bµi vµ lµm bµi tËp theo sgk/ 70. -ChuÈn bÞ bµi: “Bµn luËn vÒ phÐp häc”