Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiếng Việt: Hành động nói

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiếng Việt: Hành động nói

1. Tiết: 98 Tiếng việt: HÀNH ĐỘNG NÓI
2. NỘI DUNG BÀI HỌC Khái niệm: Một số kiểu hành động nói Luyện tập. Hành động nói. thường gặp.
3. Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi. Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói: - Con trăn ấy là của nhà vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. ( Thạch Sanh)
4. Câu 1: Trong đoạn trích trên có những nhân vật nào xuất hiện? Câu 2: Em hãy cho biết Lí Thông đã nói với Thạch Sanh câu gì? Em có nhận xét gì về việc Câu 3: Lí Thông nóilàm với của Thạch Lí Thông? Sanh nhằm mục đích gì? Câu 4: Câu nào thể hiện rõ mục đích của Lí Thông? Câu 5: Lí Thông có đạt được mục đích của mình hay không? Chi tiết nào nói lên điều đó?
5. An: Mình cần xem nên cắp chỗ nào hợp lí đã. Nam: Cậu nghĩ gì mà Trình bày lâu thế? Hỏi Bình: Thôi, không cần phải xem, cắp đi nhanh lên, mình còn cắp nữa chứ! Cầu khiến HÀNH ĐỘNG NÓI
6. Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
7. “ .Con trăn ấy là của nhà vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sang em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu ” Lời của Lí Thông Mục đích Xác định mục (1) Con trăn ấy là của nhà vua nuôi đã Trình bày đích của mỗi câu lâu. nói của Lí (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội Đe dọa Thông? chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sang em hãy trốn ngay đi. Điều khiển (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Hứa hẹn
8. Câu 1: Đoạn trích trên xuất Cho đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi: hiện những nhân vật nào? Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: Câu 2: Chỉ ra những câu - Vậy thì bữaCăn sau concứ ănvào ở đâu? đâu của hành chứa hành động nói của cái Điểm themđộng một “giây” nói nức mà nở, ta chị đặt Dậu tên ngó con bằng cách xót xa: cho nó? Tí? Cho biết mục đích của - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. hành động nói đó? Cái Tí ngheCó nói giãynhững nảy, giống kiểu như hành sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc. động nói thường gặp Câu 3: Chỉ ra những câu [ ] Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, có con, cái Tí vẫn tưởng nhữngnào? con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã chứa hành động nói của chị vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch Dậu? Cho biết mục đích của nhác, mếu khóc: hành động nói đó? - U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi! (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
9. Người ta dựa theo mục đích của hành nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán, ), điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức, ), hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc.
10. III/ Luyện tập:
11. a, Tiếng chó sủa vang các xóm. Bà lão láng giềng lật đật chạy sang: - Bác trai đã khá rồi chứ? - Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý hãy còn lề bề lệt bệt chừng như vẫn mỏi mệt lắm. - Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn. - Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suông từ sang hôm qua tới giờ còn gì. - Thế thì phải giụp anh ấy ăn mau lên đi, kẻo nữa người ta sắp sửa kéo vào rồi đấy. Rồi bà lão lật đật trở về với vẻ mặt băn khoăn. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
12. b, Lê Thận nâng gươm lên c, Hôm sau lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão ngang đầu nói với Lê Lợi: báo ngay: - Đây là Trời có ý phó thách - Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ ! cho minh công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện đem xương - Cụ bán rồi ? thịt của mình theo minh công, - Bán rồi ! Họ vừa bắt xong [ ] cùng với thanh gươm thần này để báo đền Tổ quốc! - Thế nó cho bắt à? Mặt lão đột nhiên co rúm lại hu hu khóc (Sự tích Hồ Gươm) - Khốn nạn Ông giáo ơi ! Nó có biết gì đâu ! Nó thấy tôi gọi thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tôi cho nó ăn cơm. Nó đang ăn thì thằng Mục nấp trong nhà, ngay đằng sau nó, tóm lấy hai cẳng sau nó dốc ngược nó lên. (Nam Cao, Lão Hạc)
13. b, Lê Thận nâng gươm lên ngang đầu nói với Lê Lợi: - Đây là Trời có ý phó thách cho minh công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công, cùng với thanh gươm thần này để báo đền Tổ quốc! (Sự tích Hồ Gươm)
14. Bài tập 3: Xác định kiểu hành động nói trong mỗi câu có chứa từ hứa trong đoạn trích sau: Em đi nhanh về chiếc giường, đặt con Em Nhỏ Anh phải hứa Hành động quàng tay vào con Vệ Sĩ. điều khiển - Em để nó ở lại – Giọng em ráo hoảnh – Anh phải (yêu cầu) hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa Anh hứa đi Hành động nhau. Anh nhớ chưa ? Anh hứa đi. điều khiển - Anh xin hứa. (thúc giục) Tôi mếu máo trả lời và đứng như chôn chân xuống Anh xin hứa Hành động đất, nhìn theo cái bóng bé nhỏ liêu xiêu của em tôi hứa hẹn trèo lên xe. ( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)