Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 40. Nói giảm nói tránh - Ngô Thị Kim Thoa

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 40. Nói giảm nói tránh - Ngô Thị Kim Thoa

1. Chào mừng các thầy, cô giáo về dự giờ Môn Ngữ văn lớp 8C. Năm học: 2019-2020 Giáo viên thực hiện: Ngô Thị Kim Thoa
2. ? Thế nào là nói quá? Phân biệt nói quá và nói khoác Giống nhau: Đều là phóng đại mức độ quy mô, tính chất. Khác nhau: *Nói quá: Nhấn mạnh, gây ấn tượng biểu cảm nhưng có thật *Nói khoác: Tin vào điều không có thực mang tính chất tiêu cực.
3. Tiết 40. NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh: 1.Ví dụ: -Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột. (Hồ Chí Minh, di chúc) - Bác đã đi rồi sao, Bác ơi! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời. (Tố Hữu, Bác ơi!) -Lượng con ông Độ đây Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ Phương, Thư nhà)
4. - đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác -> cách nói vòng - đi -> dùng từ đồng nghĩa - chẳng còn -> dùng từ trái nghĩa -> Đều có nghĩa chỉ cái chết. -> Người viết, người nói tránh không dùng từ “chết” mà dùng các từ có ý nghĩa tương đương để tránh cảm giác đau buồn, nặng nề.h nói bằng những từ ngữ có sắc thái giảm nhẹ ộ ự v
5. ? Cho ví dụ về một số từ khác nói về cái chết. (HS thảo luận nhóm). Từ trần, mất, ra đi, không còn nữa, khuất núi, quy tiên . 2. Đọc ví dụ và nhận xét - Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng. Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu -Cháu muốn đi vệ sinh ạ! -> Tránh thô tục, thiếu lịch sự -> Cách dùng từ đồng nghĩa
6. 3.Nhận xét hai cách nói sau: - Con dạo này lười lắm. -Con dạo này không được chăm chỉ lắm. -> Cách 2 diễn đạt nhẹ nhàng, tế nhị, uyển chuyển. Dùng từ trái nghĩa *Ghi nhớ: Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề;tránh thô tục, thiếu lịch sự.
7. II. Luyện tập Bài 1: Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh cho sau đây vào chỗ trống: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa. a.Khuya rồi, mời bà đi nghỉ b. Cha mẹ em từchia tay nhau ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại. c. Đây là lớp học cho trẻ em khiếm thị d. Mẹ đã rồi,có tuổi nên chú ý giữ gìn sức khoẻ. e. Cha nó mất, mẹ nó ,đi bước nữa nên chú nó rất thương nó.
8. Bài tập 2: Trong mỗi cặp dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh. a1. Anh phải hòa nhã với bạn bè! a2. Anh nên hòa nhã với bạn bè! b1.Anh ra khỏi phòng tôi ngay! b2.Anh không nên ở đây nữa! c1.Xin đừng hút thuốc ở trong phòng! c2.Cấm hút thuốc trong phòng! d1.Nó nói như thế là thiếu thiện chí. d2.Nó nói như thế là ác ý. e1.Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi. e2. Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thữ lỗi.
9. Bài tập 2: Đáp án đúng a2. Anh nên hòa nhã với bạn bè! b2.Anh không nên ở đây nữa! c1.Xin đừng hút thuốc ở trong phòng! d1.Nó nói như thế là thiếu thiện chí. e2. Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.
10. Hãy quan sát tranh minh họa và dùng phép nói giảm nói tránh để diễn đạt các câu trong tình huống
11. Anh cút ra TÌNH HUỐNG 1 Anh không khỏi nhà nên ở đây tôi ngay! nữa! Nói giảm nói tránh bằng cách dùng từ ngữ trái nghĩa
12. TÌNH HUỐNG 2 Những đứa Những đứa trẻ trẻ mồ côi này bố mẹ chết này thật đáng hết rồi, thật thương. đáng thương Nói giảm nói tránh bằng cách dùng từ Hán Việt đồng nghĩa.
13. Các cháu vào TÌNH HUỐNG 3 đó rất nguy Cấm trẻ con hiểm, dễ bị tai vào đó. nạn. Nói giảm nói tránh bằng cách nói vòng
14. Bệnh tình ông ấy TÌNH HUỐNG 4 nặng lắm chắc sắp chết rồi! Tình trạng của ông ấy chắc chẳng còn được bao lâu nữa. Nói giảm nói tránh bằng cách nói trống.
15. BÀIBÀI TẬPTẬP BỔBỔ SUNGSUNG ? Hãy chuyển các cách diễn đạt sau đây thành cách diễn đạt có sử dụng nói giảm nói tránh. a. Đây là ngôi trường của những trẻ em tàn tật. => Đây là ngôi trường của những trẻ em khuyết tật. b. Các chiến sĩ đã chết để bảo vệ quê hương. => Các chiến sĩ đã hi sinh để bảo vệ quê hương. c. Kiến thức môn văn của em còn kém lắm! => Kiến thức môn văn của em chưa tốt, cần cố gắng hơn. d. Bác sĩ pháp y đang mổ xác chết. => Bác sỹ pháp y đang khám nghiệm tử thi.
16. *Củng cố: ? So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa Nói quá và Nói giảm nói tránh. * Giống nhau: -Không nói đúng thực tế của sự việc, hiện tượng -Cả 2 đều là phép tu từ dùng trong văn thơ và giao tiếp hàng ngày. *Khác nhau: + Nói quá: phóng đại sự việc tăng sự nổi bật của vấn đề, tạo ấn tượng cho người nghe. VD: Lỗ mũi em tám gánh lông +Nói giảm nói tránh: giảm so với thực tế giúp sự việc trở nên nhẹ nhàng hơn, lịch sự hơn, người nghe cảm thấy dễ chịu. VD: Bác Dương thôi đã thôi rồi Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta. *HDHT: Viết đoạn văn từ 5-8 câu chủ đề tự chọn trong đó em có sử dụng phép tu từ nói giảm, nói tránh.Làm bài tập 3,4 sgk -Ôn tập tất cả các văn bản văn học nước ngoài chuẩn bị kiểm tra Văn 45 phút.