Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết số 107: Hội thoại

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết số 107: Hội thoại

1. CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN LỚP 8.5 Giáo viên: Trần Thị Hồng Yến Trường THCS Lương Định Của
2. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI
3. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93
4. * Đoạn trích: • Moät hoâm, coâ toâi goïi toâi ñeán beân cöôøi hoûi: • - Hoàng ! Maøy coù muoán vaøo Thanh Hoaù chôi vôùi meï maøy khoâng? • [ ] Nhaän ra nhöõng yù nghóa cay ñoäc trong gioïng noùi vaø treân neùt maët khi cöôøi raát kòch cuûa coâ toâi kia, toâi cuùi ñaàu khoâng ñaùp. Vì toâi bieát roõ, nhaéc ñeán meï toâi, coâ toâi chæ coù yù gieo raéc vaøo ñaàu oùc toâi nhöõng hoaøi nghi ñeå toâi khinh mieät vaø ruoàng raãy meï t«i, moät ngöôøi ñaøn baø ñaõ bò caùi toäi laø goaù choàng, nôï naàn cuøng tuùng quaù, phaûi boû con caùi ñi tha höông caàu thöïc. Nhöng ñôøi naøo tình thöông yeâu vaø loøng kính meán meï toâi laïi bò nhöõng raép taâm tanh baån xaâm phaïm ñeán. [ ] • Toâi cuõng cöôøi ñaùp laïi coâ toâi: • - Khoâng! Chaùu khoâng muoán vaøo. Cuoái naêm theá naøo môï chaùu cuõng veà. • Coâ toâi hoûi luoân, gioïng vaãn ngoït: • - Sao laïi khoâng vaøo? Môï maøy phaùt taøi laém, coù nhö daïo tröôùc ñaâu! • Roài hai con maét long lanh cuûa coâ toâi chaèm chaëp ñöa nhìn toâi. Toâi laïi im laëng cuùi ñaàu xuoáng ñaát: loøng toâi caøng thaét laïi, khoeù maét toâi ñaõ cay cay. Coâ toâi lieàn voã vai toâi cöôøi maø noùi raèng: • - Maøy daïi quaù, cöù vaøo ñi, tao chaïy cho tieàn taøu. Vaøo maø baét môï maøy may vaù saém söûa cho vaø thaêm em beù chöù. • [ ] Toâi cöôøi daøi trong tieáng khoùc, hoûi coâ toâi: • - Sao coâ bieát môï con coù con? • Coâ toâi vaãn cöù töôi cöôøi keå caùc chuyeän cho toâi nghe. Coù moät baø hoï noäi xa vaøo trong aáy caân gaïo veà baùn. Baø ta moät .hoâm ñi qua chôï thaáy meï toâi ngoài cho con buù ôû beân roå boùng ñeøn. [ ] • Coâ toâi chöa döùt caâu, coå hoïng toâi ñaõ ngheïn öù khoùc khoâng ra tieáng. Giaù nhöõng coå tuïc ñaõ ñaøy ñoaï meï toâi laø moät vaät .nhö hoøn ñaù hay cuïc thuyû tinh, ñaàu maåu goã, toâi quyeát voà ngay laáy maø caén, maø nhai, maø nghieán cho kì naùt vuïn môùi thoâi. • Coâ toâi boãng ñoåi gioïng, laïi voã vai, nhìn vaøo maët toâi, nghieâm nghò: • - Vaäy maøy hoûi coâ Thoâng – teân ngöôøi ñaøn baø hoï noäi xa kia – choã ôû cuûa môï maøy, roài ñaùnh giaáy cho môï maøy, baûo duø sao cuõng phaûi veà. Tröôùc sau gì cuõng moät laàn xaáu, chaû nheõ baùn xôùi maõi ñöôïc sao? • Toû söï ngaäm nguøi thöông xoùt thaày toâi, coâ toâi chaäp chöøng noùi tieáp: • -Maáy laïi raèm thaùng taùm naøy laø gioã ñaàu caäu maøy, môï maøy veà duø sao cuõng ñôõ tuûi cho caäu maøy, vaø maøy cuõng coøn phaûi coù hoï, coù haøng, ngöôøi ta hoûi ñeán chöù? (Nguyeân Hoàng, Nhöõng ngaøy thô aáu)
5. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 -Nhân vật: -Bà cô: vai trên -Bé Hồng: vai dưới -> Quan hệ gia tộc -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: - Cúi đầu không đáp - Im lặng cúi đầu xuống đất -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên
6. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 -Nhân vật: -Bà cô: vai trên -Bé Hồng: vai dưới -> Quan hệ gia tộc -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: - Cúi đầu không đáp - Im lặng cúi đầu xuống đất -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên 2. Ghi nhớ: SGK/94
7. Xác định các mối quan hệ và vai xã hội trong của em trong các trường hợp sau (2 phút) ë nhµ (trong gia đình) ë trưêng (ngoµi x· héi) ¤ng Cha Anh Em ThÇy Anh chÞ B¹n cïng C¸c em bµ mÑ chÞ c« khèi 9 khèi khèi 6,7
8. * C¸c mèi quan hÖ cña vai x· héi. ë nhµ (trong gia đình) ë trưêng (ngoµi x· héi) ¤ng Cha Anh Em ThÇy Anh chÞ B¹n cïng C¸c em bµ mÑ chÞ c« khèi 9 khèi khèi 6,7 Ch¸u Con Em Anh-chÞ Häc trß Em B¹n bÌ Anh-chÞ Vai d­íi Vai trªn Vai d­íi Vai ngang hµng Vai trªn Đa d¹ng
9. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 -Nhân vật: -Bà cô: vai trên -Bé Hồng: vai dưới -> Quan hệ gia tộc -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: - Cúi đầu không đáp - Im lặng cúi đầu xuống đất -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên 2. Ghi nhớ: SGK/94 II.LUYỆN TẬP Bài tập1: SGK/94
10. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 -Nhân vật: -Bà cô: vai trên -Bé Hồng: vai dưới -> Quan hệ gia tộc -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: - Cúi đầu không đáp - Im lặng cúi đầu xuống đất -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên 2. Ghi nhớ: SGK/94 II.LUYỆN TẬP Bài tập1: SGK/94 a.Các chi tiết thể hiện sự nghiêm khắc của Trần Quốc Tuấn: “Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn ” b. Các chi tiết biểu hiện sự khoan dung “Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này ,theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ Ta viết ra bài hịch này để các ngươi biết bụng ta.”
11. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI Bài tập 2: SGK94,95 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 a/ Xét về địa vị xã hội: ông giáo có địa vị cao hơn -Nhân vật: một người nông dân nghèo như Lão Hạc -Bà cô: vai trên -Bé Hồng: vai dưới - Xét về tuổi tác: Lão Hạc lại có vị trí nào cao hơn -> Quan hệ gia tộc b.Thái độ thân tình của ông giáo -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với + Trong cử chỉ: quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: Ông giáo nói với Lão Hạc những lời lẽ ôn tồn, thân mật nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, Cúi đầu không đáp - uống nước, ăn khoai. - Im lặng cúi đầu xuống đất Trong lời lẽ: -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên - gọi “cụ” xưng hô gộp: “ ông - con mình” 2. Ghi nhớ: SGK/94 thể hiện sự kính trọng người già - xưng là “tôi” thể hiện quan hệ bình đẳng II.LUYỆN TẬP Bài tập1: SGK/94 c. Sự thân tình của Lão Hạc a.Các chi tiết thể hiện sự nghiêm khắc của Trần - “Cười gượng”, “cười đưa đà”. Quốc Tuấn: - Khéo léo từ chối việc ở lại ăn khoai, uống nước với ông giáo. “Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn ” b. Các chi tiết biểu hiện sự khoan dung “Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này ,theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ Ta viết ra bài hịch này để các ngươi biết bụng ta.”
12. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 Bài tập 2: SGK94,95 -Nhân vật: a/ Xét về địa vị xã hội: ông giáo có địa vị cao hơn -Bà cô: vai trên một người nông dân nghèo như Lão Hạc -Bé Hồng: vai dưới - Xét về tuổi tác: Lão Hạc lại có vị trí nào cao hơn -> Quan hệ gia tộc b.Thái độ thân tình của ông giáo -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với + Trong cử chỉ: quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: Ông giáo nói với Lão Hạc những lời lẽ ôn tồn, thân mật nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, Cúi đầu không đáp - uống nước, ăn khoai. - Im lặng cúi đầu xuống đất Trong lời lẽ: -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên - gọi “cụ” xưng hô gộp: “ ông - con mình” 2. Ghi nhớ: SGK/94 thể hiện sự kính trọng người già - xưng là “tôi” thể hiện quan hệ bình đẳng II.LUYỆN TẬP Bài tập1: SGK/94 c. Sự thân tình của Lão Hạc a.Các chi tiết thể hiện sự nghiêm khắc của Trần - “Cười gượng”, “cười đưa đà”. Quốc Tuấn: - Khéo léo từ chối việc ở lại ăn khoai, uống nước với ông giáo. “Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy Bài tập 3: SGK94,95 nước nhục mà không biết thẹn ” b. Các chi tiết biểu hiện sự khoan dung “Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này ,theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ Ta viết ra bài hịch này để các ngươi biết bụng ta.”
13. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 Bài tập 2: SGK94,95 -Nhân vật: a/ Xét về địa vị xã hội: ông giáo có địa vị cao hơn -Bà cô: vai trên một người nông dân nghèo như Lão Hạc -Bé Hồng: vai dưới - Xét về tuổi tác: Lão Hạc lại có vị trí nào cao hơn -> Quan hệ gia tộc b.Thái độ thân tình của ông giáo -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với + Trong cử chỉ: quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: Ông giáo nói với Lão Hạc những lời lẽ ôn tồn, thân mật nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, Cúi đầu không đáp - uống nước, ăn khoai. - Im lặng cúi đầu xuống đất Trong lời lẽ: -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên - gọi “cụ” xưng hô gộp: “ ông - con mình” 2. Ghi nhớ: SGK/94 thể hiện sự kính trọng người già - xưng là “tôi” thể hiện quan hệ bình đẳng II.LUYỆN TẬP Bài tập1: SGK/94 c. Sự thân tình của Lão Hạc a.Các chi tiết thể hiện sự nghiêm khắc của Trần - “Cười gượng”, “cười đưa đà”. Quốc Tuấn: - Khéo léo từ chối việc ở lại ăn khoai, uống nước với ông giáo. “Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy Bài tập 3: SGK94,95 nước nhục mà không biết thẹn ” b. Các chi tiết biểu hiện sự khoan dung “Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này ,theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ Ta viết ra bài hịch này để các ngươi biết bụng ta.”
14. Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1. Xét ví dụ: Sgk/ 92,93 Bài tập 2: SGK94,95 -Nhân vật: a/ Xét về địa vị xã hội: ông giáo có địa vị cao hơn -Bà cô: vai trên một người nông dân nghèo như Lão Hạc -Bé Hồng: vai dưới - Xét về tuổi tác: Lão Hạc lại có vị trí nào cao hơn -> Quan hệ gia tộc b.Thái độ thân tình của ông giáo -> Người cô: thiếu thiện chí, không phù hợp với + Trong cử chỉ: quan hệ ruột thịt ->Bé Hồng: Ông giáo nói với Lão Hạc những lời lẽ ôn tồn, thân mật nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, Cúi đầu không đáp - uống nước, ăn khoai. - Im lặng cúi đầu xuống đất Trong lời lẽ: -> Hồng thuộc vai dưới có bổn phân tôn trong người trên - gọi “cụ” xưng hô gộp: “ ông - con mình” 2. Ghi nhớ: SGK/94 thể hiện sự kính trọng người già - xưng là “tôi” thể hiện quan hệ bình đẳng II.LUYỆN TẬP Bài tập1: SGK/94 c. Sự thân tình của Lão Hạc a.Các chi tiết thể hiện sự nghiêm khắc của Trần - “Cười gượng”, “cười đưa đà”. Quốc Tuấn: - Khéo léo từ chối việc ở lại ăn khoai, uống nước với ông giáo. “Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy Bài tập 3: SGK94,95 nước nhục mà không biết thẹn ” b. Các chi tiết biểu hiện sự khoan dung “Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này ,theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ Ta viết ra bài hịch này để các ngươi biết bụng ta.”
15. THỰC HÀNH : Đóng vai mẹ - cô giáo và con - học sinh, thực hiện 2 cuộc hội thoại ngắn trong 2 hoàn cảnh sau: a/ Ở trường (trong lớp học) b/ Ở nhà.
16. Tình huống thảo luận Một bạn học sinh có người chị họ ít tuổi hơn mình. Trong một lần về quê bạn đó xưng hô với người chị họ bằngem mà bố bạn đó dứt khoát yêu cầu bạn ấy phải xưng hô bằng chị. Theo em trong trường hợp này ai đúng, ai sai?
17. H­íng dÉn ềv nhà 1/Cần nắm vững vai xã hội trong từng tình huống cụ thể để có cách hội thoại phù hợp. 2/ Ca dao: “Lời nói chẳng mất tiền mua . Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. 3/ Cần có ý thức vận dụng vào thực tiễn cuộc sống thường ngày để quan hệ giữa mình với mọi người tốt đẹp. 4/ Chuẩn bị tiếp các kiến thức và bài tập cho tiết sau: Chú ý tập hội thoại theo BT ở SGK.
18. TIẾT HỌC KẾT THÚC THÂN ÁI CHÀO THẦY CÔ GIÁO CÙNG CÁC EM