Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết thứ 17: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết thứ 17: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội

1. • Kiểm tra bài cũ : • Nêu đặc điểm, công dụng của từ tượng hình, từ tượng thanh? Cho ví dụ minh hoạ ?
2. Tiết: 17 TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI
3. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI I. Từ ngữ địa phương 1. VD: Quan sát những từ in đậm trong các ví dụ sau đây và trả lời câu hỏi: - Sáng ra bờ suối ,tối vào hang Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng (Hồ Chí Minh,Tức cảnh Pác Pó) - Khi con tu hú gọi bầy Lúa chiêm đang chín,trái cây ngọt dần Vườn râm dậy tiếng ve ngân Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào (Khi con tu hú-Tố Hữu)
4. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI I. Từ ngữ địa phương 1. VD Bắp và- Từ bẹ địaở đây phương: đều có nghĩa Bắp, làbẹ“ngô”,Trong 3 từ bắp,bẹ và ngô,từ nào là từ địa phương,từ nào được sử dụng phổ - Từ toàn dân: Ngô biến trong toàn dân? ?Vậy hãy cho biết từ địa phương khác từ toàn dân như2/ Ghithế nào?nhớ : SGK
5. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ Xà HỘI II. Biệt ngữ xã hội 1VD: Đọc ví dụ sau và trả lời câu hỏi: •Nhận xét: a)Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ T¸cTại gi¶ sao dïng trong tõ “đoạnmÑ” ®Óvăn miªu này,có t¶ nhchỗ÷ng tác suy giả nghÜ dùng cña từ ?tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến Mặc nh©n vËt, dïng tõ “mî” ®Ó nh©n vËt xng h« ®óng víi mẹdầu,cónon chỗ một tác nămgiả dùngròng từmẹ mợtôi?Trướckhông cáchgửi cho mạngtôi thánglấy một ®èi tîng vµ hoµn c¶nh giao tiÕp Támlá thư,nhắn 1945,tầngngười lớp thămnào trongtôi lấy xã.một hội vàinướclời ta,vàmẹgửiđượccho gọi -> TÇng líp x· héi trung lưu th êng dïng c¸c tõ nµy làtôilấy mợ,chamộtđượcđồng gọiquà bằng. cậu?ư Tôi cũng cười đáp lại cô tôi: -Không !Cháu không muốn vào.Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về
6. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI II. Biệt ngữ xã hội 1VD : b. -Chán quá,hôm nay mình phải nhận con ngỗng cho bài -tậpNgỗng làm văn.: điểm 2 -Trúng tủtủ ,hắn:Đề bàinghiễm ra đúng nhiên câu đạt đã điểmhọc, đãcao chuẩn nhất lớp bị -> Tầng lớp học sinh, sinh viên thường dùng các từ này. ?Các2/Ghi từ nhớngỗng,trúngSGK tủ có nghĩa là gì?Tầng lớp xã hội nào -Coppy, phao,trứng ngỗng,gậy,ghi đông, ghế,cắn bút thường?Qua dùng phân nhữngtích cáctừ ngữví dụ,hãy này? cho biết biệt ngữ xã hội ?Ngoàikhác vớicáctừbiệttoànngữdânở vínhưdụthế(b),nàocòn?có những biệt ngữ nào em biết và thường được dùng đối với học sinh?
7. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI III. Sử dụng từ ngữ địa phương, biệt ngữ xã hội: 1/ VD: . CÇn lưu ý ®Õn t×nh huèng giao tiÕp, đối tượng và hoµn 1c¶nh.Khi giaosö dôngtiÕp từ®Óngữ®¹t hiÖuđịa phươngqu¶ giaovàtiÕpbiệtcaongữ. xã hội -cÇnKh«nglu ýnªn®iÒul¹mg×? dông từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hộiT¹iv×saonã dÔko g©ynênralạm sù tèidụngnghÜatừ ,ngữ khãđịahiÓuphương. và biệt ngữ xã hội?
8. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI II. Biệt ngữ xã hội III. Sử dụng từ ngữ địa phương, biệt ngữ xã hội Tại sao trong các đoạn văn,thơ sau đây, tác giả vẫn dùng một số từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội? - Đồng chí mô nhớ nữa Kể chuyện Bình Trị Thiên Cho bầy tui nghe ví Bếp lửa rung rung đôi vai đồng chí -Thưa trong nớ hiện chừ vô cùng gian khổ, Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri (Theo Hồng Nguyên,Nhớ) -Cá nó để dằm thượng áo ba đờ suy,khó mõi lắm (Nguyên Hồng,Bỉ vỏ)
9. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI III. Sử dụng từ ngữ địa phương, biệt ngữ xã hội Trong văn, thơ tác giả vẫn sử dụng từ địa phương và biệt ngữ xã hội để tô đậm thêm màu sắc địa phương ,màu sắc tầng lớp xã hội,tính cách nhân vật. 2/ Ghi nhớ SGK
10. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI III. Luyện tập Bài tập 1/: TõTìmtoµnmộtd©n số từ ngữ địa phươngTõ ®Þa phnơi¬ng em ở hoặc ở Thuyvùngề nkhác mà em biết.Nêughe từ ngữ toàn dân Ôtươngtô ứng?(Theo mẫu trongXe đò Sgk) Vào vào Dứa thơm Mận Quả doi Lạc Đậu phộng Tất Vớ Thấy Chộ(MT)
11. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ Xà HỘI Bài tập 2: -TìmSao mộtcËu hay số từhäc ngữ g¹o củathÕ? tầng(häc thuéclớp học lßng sinh mét hoặc c¸ch m¸ytầng mãc).lớp xã hội khác mà em biết và giải thích nghĩa của các từ đó?(Cho ví dụ minh họa) - Ph¶i häc ®Òu, kh«ng nªn häc tñ mµ nguy ®Êy. (®o¸n mß 1 sè bµi nµo ®ã ®Ó häc thuéc lßng, kh«ng ngã ngµng g× ®Õn c¸c bµi kh¸c). - Nãi lµm g× víi d©n phe phÈy. (mua b¸n bÊt hîp ph¸p). - Nã ®Èy con xe Êy råi. (b¸n).
12. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI Bài tập 3: Tronga)Ngườinhững nói chuyệntrường vớihợp mìnhgiao làtiếp ngườisau đây,trườngcùng địa phươnghợp (Nênnào)nên dùng từ ngữ địa phương,trường hợp nào không b)Ngườinên dùng nóitừ chuyệnngữ địa vớiphương mình? là người địa phương khác (không nên) c)Khi phát biểu ý kiến ở lớp (không nên) d)Khi làm bài tập làm văn (không nên) e)Khi viết đơn từ,báo cáo gửi thầy cô giáo.(không nên) g)Khi nói chuyện với người nước ngoài bằng tiếng Việt (không nên)
13. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ Xà HỘI Bài tập 4: -§øng bªn ni ®ång ngã bªn tª ®ång - '' R¨ng kh«ng, c« g¸i trªn s«ng Ngµy mai c« sÏ tõ trong ®Õn ngoµi Th¬m như hư¬ng nhôy hoa lµi S¹ch như nưíc suèi ban mai gi÷a rõng. (Tè H÷u)
14. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI Bài tập 4: B©y chõ s«ng nưíc vÒ ta §i kh¬i, ®i léng, thuyÒn ra thuyÒn vµo Gan chi, gan røa, mÑ nê MÑ r»ng cøu nưíc m×nh chê chi ai?'' (Tè H÷u) (B©y chõ: b©y giê, chi: g×, sao røa: thÕ, vËy)
15. Tiết 17: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI 4. Củng cố: - ThÕ nµo lµ tõ ®Þa phư¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi? - Khi sö dông tõ ®Þa phư¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi cÇn chó ý ®iÒu g×? 5. Híng dÉn häc ë nhµ: -Häc thuéc ghi nhí cña bµi. - Lµm bµi tËp 4, 5 tr59 – SGK. -Chuẩn bị bài: Tóm tắt văn bản tự sự