Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 118: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 118: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Trỡnh bày bố cục của kiểu bài nghị luận về tỏc phẩm truyện (hoặc đoạn trớch) ? * Bài làm cần đảm bảo đầy đủ cỏc phần của một bài văn nghị luận : - Mở bài : Giới thiệu về tỏc phẩm (tựy theo yờu cầu cụ thể của đề bài) và nờu ý kiến đỏnh giỏ sơ bộ của mỡnh. - Thõn bài : Nờu cỏc luận điểm chớnh về nội dung và nghệ thuật của tỏc phẩm; cú phõn tớch, chứng minh bằng cỏc luận cứ tiờu biểu và xỏc thực. - Kết bài : Nờu nhận định, đỏnh giỏ chung của mỡnh về tỏc phẩm truyện (hoặc đoạn trớch).
2. TIẾT 118 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ
3. I. Tỡm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Vớ dụ (sgk – trang 77,78) 2. Nhận xột * Vấn đề nghị luận: - Hỡnh ảnh mựa xuõn và tỡnh cảm thiết tha của nhà thơ trong bài thơ: Mựa xuõn nho nhỏ. * Những luận điểm: Khi phõn tớch + Hỡnh ảnh mựa xuõn mang nhiều tầng nghĩa,Vấnhỡnhđề nghịảnh nào cũng thật gợi cảm, thật đỏng yờu. hỡnhluận ảnhcủa mựa + Hỡnh ảnh mựa xuõn của thiờn nhiờn, đất nướcxuõn,văntrongbản tỏccảm làgiảxỳc thiết tha, trỡu mến của nhà thơ. đưa ra những + Hỡnh ảnh mựa xuõn thể hiện những khỏt vọnggỡhoà? nhập, dõng hiến được kết nối tự nhiờn với h/a mựa xuõn thiờnluậnnhiờn điểmđất nước nào?.
4. I. Tỡm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Vớ dụ (sgk – trang 77,78) 2. Nhận xột * Vấn đề nghị luận: - Hỡnh ảnh mựa xuõn và tỡnh cảm thiết tha của nhà thơ trong bài thơ: Mựa xuõn nho nhỏ. * Những luận điểm: + Hỡnh ảnh mựa xuõn mang nhiều tầng nghĩa, hỡnh ảnh nào cũng thật gợi cảm, thật đỏng yờu. + Hỡnh ảnh mựa xuõn của thiờn nhiờn, đất nước trong cảm xỳc thiết tha, trỡu mến của nhà thơ. + Hỡnh ảnh mựa xuõn thể hiện những khỏt vọng hoà nhập, dõng hiến được kết nối tự nhiờn với h/a mựa xuõn thiờn nhiờn đất nước. * Luận cứ: phần chọn , bỡnh cỏc cõu thơ, hỡnh ảnh đặc sắc Để làm rừ những luận điểm đú người viết đó sử dụng những luận cứ ntn?
5. I. Tỡm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Vớ dụ (sgk – trang 77,78) 2. Nhận xột * Vấn đề nghị luận * Những luận điểm * Luận cứ * Bố cục: + Mở bài: Từ đầu đến cống hiến thật đỏng trõn trọng. + Thõn bài: tiếp đến hỡnh ảnh ấy của mựa xuõn. + Kết bài: cũn lại Chỉ ra cỏc phần mở bài, thõn bài, kết bài?
6. I. Tỡm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Vớ dụ (sgk – trang 77,78) 2. Nhận xột * Vấn đề nghị luận * Những luận điểm * Luận cứ * Bố cục: + Mở bài: Từ đầu đến cống hiến thật đỏng trõn trọng. + Thõn bài: tiếp đến hỡnh ảnh ấy của mựa xuõn. + Kết bài: cũn lại => Bố cục mạch lạc, chặt chẽ cú đầy đủ baNờuphầnnhậncủa bàixộtvăn nghị luận. Giữa cỏc phần cú sự liờn kết chặt chẽ tự nhiờn về ý, cỏch diễn đạt. về bố cục của văn bản?
7. I. Tỡm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Vớ dụ (sgk – trang 77,78) 2. Nhận xột * Vấn đề nghị luận * Những luận điểm * Luận cứ * Bố cục - Cỏc đoạn văn được trỡnh bày triển khai hợp lớ. + Phần mở đầu: dẫn dắt vấn đề hợp lớ từNhậnmựa xuõn xộtcủa cỏchthiờn nhiờn , một qui luật tất yếu đến những vần thơ thểdiễnhiện đạtcảm củaxỳc cỏcrạo rực, trẻ trung trước mựa xuõn đoạn văn? Cỏch + Phần trỡnh bày thõn bài từ mựa xuõn củadiễnthiờn đạtnhiờn đú cúđất trời đến mựa xuõn dõn tộc + Phần kết bài khỏi quỏt húa tỏc dụng gỡ? -> Thấy được cảm xỳc của người viết thật tin yờu, tỡnh cảm thiết tha trỡu mến. Làm nổi bật cỏc luận điểm.
8. I. Tỡm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Vớ dụ (sgk – trang 77,78) 2. Nhận xột * Vấn đề nghị luận * Những luận điểm * Luận cứ * Bố cục 3. Ghi nhớ : SGK/78 - Nghị luận về bài thơ đoạn thơ là trỡnh bày nhận xột, đỏnh giỏ của mỡnh về dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy. - Nội dung, nghệ thuật được thờ rhiện quaThếngụnnàotừ,làhnghịỡnh ảnh, giọng điệu, Bài nghị luận cần phõn tớch cỏc yếuluậnttoosvềấybàiđể cúthơ,những nhận xột, đỏnh giỏ cụ thể, xỏc đỏng. đoạn thơ? - Bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cần cú bố cục mạch lạc, rừ ràng ; cú lời văn gợi cảm, thể hiện rung động chõn thành của người viết.
9. I. Tỡm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ II. Luyện tập 1. Bài tập (sgk – trang 79). Ngoài những luận điểm nờu về hỡnh ảnh mựa xuõn trong bài Mựa xuõn nho nhỏ ở văn bản trờn, hóy suy nghĩ và nờu thờm cỏc luận điểm khỏc nữa về bài thơ đặc sắc này? Gợi ý: - Luận điểm về nhạc điệu của bài thơ. - Luận điểm về kết cấu của bài thơ. - Luận điểm về giọng điệu trữ tỡnh thể hiện trong bài thơ.
10. II. Luyện tập 1. Bài tập (sgk – trang 79) 2. Bài tập bổ sung. Đọc đoạn thơ và trả lời cỏc cõu hỏi sau: Anh với tụi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trỏn ướt mồ hụi Áo anh rỏch vai Quần tụi cú vài mảnh vỏ Miệng cười buốt giỏ Chõn khụng giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. (Chớnh Hữu, Đồng chớ) 1. Nờu hoàn cảnh sỏng tỏc bài thơ. Kể tờn một tỏc phẩm viết về đề tài người lớnh đó học trong Chương trỡnh Ngữ văn 9 (kốm tờn tỏc giả) 2. Em cảm nhận gỡ từ cõu thơ “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.”? 3. Tỡm nghĩa gốc, nghĩa chuyển và phương thức chuyển nghĩa của cỏc từ in đậm trong đoạn thơ trờn. 4. Đọc những cõu thơ “Áo anh rỏch vai / Quần tụi cú vài mảnh vỏ /Chõn khụng giày”, cú bạn nghĩ rằng điều đú núi quỏ sự thật. Em cú đồng ý với cỏch hiểu như vậy khụng?Vỡ sao? 5. Dựa vào nội dung của đoạn thơ trờn, em hóy viết một đoạn văn (khoảng 12 cõu) phõn tớch đoạn thơ trờn. Trong đoạn cú cõu phủ định và một phộp liờn kết (Gạch chõn cõu phủ định, phộp liờn kết và chỳ thớch).
11. II. Luyện tập 1. Bài tập (sgk – trang 79) 2. Bài tập bổ sung. 1. Nờu hoàn cảnh sỏng tỏc bài thơ. Kể tờn một tỏc phẩm viết về đề tài người lớnh đó học trong Chương trỡnh Ngữ văn 9 (kốm tờn tỏc giả) - Hoàn cảnh sỏng tỏc: Bài thơ Đồng chớ được sỏng tỏc vào đầu năm 1948, sau khi tỏc giả cựng đồng đội tham gia chiến đấu trong chiến dịch Việt Bắc ( thu đụng 1947). - Kể tờn tỏc phẩm viết về người lớnh: “Bài thơ về tiểu đội xe khụng kớnh” – Phạm Tiến Duật. 2. Em cảm nhận gỡ từ cõu thơ “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.”? Cõu thơ vừa thể hiện sự gắn bú sõu nặng giữa những người đồng chớ vừa giỏn tiếp thể hiện sức mạnh của những tỡnh cảm ấy. 3. Tỡm nghĩa gốc, nghĩa chuyển và phương thức chuyển nghĩa của cỏc từ in đậm trong đoạn thơ trờn. - Nghĩa gốc: miệng, chõn - Nghĩa chuyển: vai , phương thức chuyển nghĩa : ẩn dụ
12. II. Luyện tập 1. Bài tập (sgk – trang 79) 2. Bài tập bổ sung. 4. Đọc những cõu thơ “Áo anh rỏch vai / Quần tụi cú vài mảnh vỏ /Chõn khụng giày”, cú bạn nghĩ rằng điều đú núi quỏ sự thật. Em cú đồng ý với cỏch hiểu như vậy khụng? Vỡ sao? Em khụng đồng ý với ý kiến trờn vỡ (học sinh cú thể cú những cỏch lý giải khỏc nhau) những cõu thơ ấy muốn nhấn mạnh sự chia sẻ, đồng cam cộng khổ của những người lớnh trong cuộc chiến đấu đầy khú khăn, gian khổ những năm đầu khỏng chiến chống Phỏp
13. 5. Dựa vào nội dung của đoạn thơ trờn, em hóy viết một đoạn văn (khoảng 12 cõu) phõn tớch đoạn thơ trờn. Trong đoạn cú cõu phủ định và một phộp liờn kết (Gạch chõn cõu phủ định, phộp liờn kết và chỳ thớch). Gợi ý : Khụng chỉ thấu hiểu, cảm thụng, cỏc anh cũn sẻ chia những thiếu thốn, gian lao và niềm vui bờn chiến hào chiến đấu: "Anh với tụi biết từng cơn ớn lạnh Rột run người vầng trỏn ướt mồ hụi Áo anh rỏch vai Quần tụi cú vài mảnh vỏ Miệng cười buốt giỏ Chõn khụng giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay". Đoạn thơ với bỳt phỏp hiện thực, hỡnh ảnh súng đụi đối xứng "anh - tụi", "ỏo anh - quần tụi" tạo được sự gắn kết của những người đồng chớ luụn kề vai sỏt cỏnh, đồng cam cộng khổ bờn nhau. Trong thiếu thốn, cỏc anh đó cựng chia sẻ ốm đau bệnh tật, cũng trải qua những cơn sốt rột rừng ghờ gớm, cựng chia sẻ những thiếu thốn về vật chất, bằng niềm lạc quan "miệng cười buốt giỏ", bằng tỡnh yờu thương gắn bú "thương nhau tay nắm lấy bàn tay". Hỡnh ảnh "miệng cười buốt giỏ" gợi nụ cười lạc quan bừng lờn trong giỏ lạnh xua tan đi sự khắc nghiệt của chiến trường. Cỏc anh nắm tay nhau để truyền cho nhau hơi ấm.
14. Nghị luận về một tỏc Nghị luận về một đoạn phẩm truyện (hoặc đoạn thơ, bài thơ trớch) Giống - Đều trỡnh bày nhận xột, đỏnh giỏ của người viết. nhau - Bố cục bài phải mạch lạc, luận điểm luận cứ rừ ràng. - Nhận xột đỏnh giỏ về - Nhận xột đỏnh giỏ nhõn vật, sự kiện, chủ về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, Khỏc đề hay nghệ thuật của bài thơ. nhau tỏc phẩm. - Nhận xột đỏnh giỏ xuất - Nhận xột đỏnh giỏ gắn phỏt từ ý nghĩa của cốt với phõn tớch, bỡnh giỏ truyện, tớnh cỏch hành ngụn từ, hỡnh ảnh giọng động, của nhõn vật và điệu, của đoạn thơ, nghệ thuật trong tỏc bài thơ. phẩm.
15. 1 3 2 4 6 5
16. Phần thưởng của bạn là một tràng phỏo tay !!
17. Điền tiếp vào chỗ ba chấm sau: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là Trỡnh bày nhận xột, đỏnh giỏ của mỡnh về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy.
18. Mất lợt rồi bạn ơi !
19. Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ làm những cụng việc gỡ? a.Tim cách để nhanh chóng học thuộc lòng bài thơ, đoạn thơ b.Tập luyện đọc nhiều lần nhằm đọc thật diễn cảm bài thơ, đoạn thơ cc. Nhận xét, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ d.Nêu ý kiến của nhiều ngừời khác nhau về đoạn thơ, bài thơ
20. Nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ được thể hiện qua đõu? Qua ngụn từ, hỡnh ảnh, giọng điệu,
21. Kể tên các thể loại nghị luận mà em đã học ? Nghị luận về một sự vật, hiện tượng đời sống. Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí. Nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích). Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ .
22. Tạm biệt cỏc thầy cụ và cỏc em.