Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Đọc văn: Chuyện chức phán sư tản viên (Trích Truyền kì mạn lục - Nguyễn Dữ)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Đọc văn: Chuyện chức phán sư tản viên (Trích Truyền kì mạn lục - Nguyễn Dữ)

1. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (T¶n Viªn tõ ph¸n sù lôc) Nguyễn Dữ
2. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ I.T×m hiÓu chung 1. T¸c giả - Sèng vµo kho¶ng thÕ kØ XVI. - Quª: Thanh MiÖn- H¶i D­¬ng. - XuÊt th©n trong gia ®×nh khoa b¶ng. - §i thi -> lµm quan ch­a ®Çy mét n¨m -> tõ quan vÒ sèng Èn dËt.
3. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ I.T×m hiÓu chung 1. T¸c giả 2. “TruyÒn k× m¹n lôc” * ThÓ lo¹i truyÒn k×
4. Theo em, dßng nµo nªu ®óng ®Æc ®iÓm quan träng nhÊt cña thÓ truyÒn k×? A.ThÓ v¨n cã nhiÒu yÕu tè k× l¹. B.B ThÓ v¨n ph¶n ¸nh hiÖn thùc qua nh÷ng yÕu tè k× l¹, hoang ®­êng. C. ThÓ v¨n cã cèt truyÖn li k×, hÊp dÉn. D. ThÓ v¨n ph¸t huy cao ®é trÝ t­ëng t­îng.
5. * ThÓ lo¹i truyÒn k×: - ThÓ truyÖn ng¾n thêi trung ®¹i, cã nguån gèc tõ Trung Hoa. - Ph¶n ¸nh hiÖn thùc qua nh÷ng yÕu tè k× l¹, hoang ®­êng. * Gåm 20 truyÖn viÕt b»ng ch ÷ H¸n, ra ®êi kho¶ng ®Çu thÕ kØ XVI.
6. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ * Gi¸ trÞ: + §¸nh dÊu b­íc tr­ëng thµnh ®ét khëi cña thÓ lo¹i truyÖn ng¾n ViÖt Nam thêi trung ®¹i. + Ph¶n ¸nh sè phËn bi th¶m cña nh÷ng con ng­êi nhá bÐ trong x· héi. + Béc lé niÒm tù hµo vÒ nh©n tµi, v¨n ho¸ n­íc ViÖt. => “Thiªn cæ k× bót” (Vò Kh©m L©n).
7. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ II. §äc- hiÓu v¨n b¶n 1. X¸c ®Þnh bè côc
8. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ 1. X¸c ®Þnh bè côc Më truyÖn Th©n truyÖn KÕt truyÖn (Tõ ®Çu ®Õn “vung (Tõ “®èt ®Òn xong” ®Õn (Cßn l¹i) tay kh«ng cÇn g× c¶”) “kh«ng bÖnh mµ mÊt”) - - - - - -
9. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n Th¶o luËn nhãm 1. §äc, x¸c ®Þnh bè côc - §iÒn nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu liªn quan ®Õn Ng« Tö V¨n vµo 3 cét. Më truyÖn Th©n truyÖn KÕt truyÖn - Giíi thiÖu Ng - Ng« Tö V¨n gÆp hån ma - « Tö V¨n. t­íng giÆc. - Lêi b×nh cuèi - - truyÖn. -
10. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ 1. §äc, x¸c ®Þnh bè côc Më truyÖn Th©n truyÖn KÕt truyÖn -Ng« Tö V¨n gÆp hån -Ng­êi quen - Giíi thiÖu Ng B¸ch hé Th«i ®ßi tr¶ ®Òn. gÆp xe quan « Tö V¨n. - Ng« Tö V¨n gÆp Thæ ph¸n sù. thÇn chØ c¸ch ®èi phã. - Ng« Tö V¨n bÞ b¾t - Ng« Tö V¨n xuèng ¢m ti ®èi chÊt víi - Lêi b×nh ®èt ®Òn. t­íng giÆc tr­íc Diªm cuèi truyÖn. V­¬ng. - Ng« Tö V¨n th¾ng lîi trë vÒ, nhËn chøc quan ph¸n sù.
11. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ 1. §äc, x¸c ®Þnh bè côc 2. Tãm t¾t t¸c phÈm Dùa vµo nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu liªn quan ®Õn Ng « Tö V¨n, em h·y tãm t¾t t¸c phÈm dùa theo chuyÖn cña nh©n vËt chÝnh?
12. 3. Ph©n tÝch Ng« Tö V¨n ®­îc giíi thiÖu a. H×nh t­îng Ng« Tö V¨n nh­thÕ nµo? NhËn xÐt vÒ * Qua lêi giíi thiÖu cña t¸c gi¶ c¸ch giíi thiÖu ®ã? - Tªn lµ So¹n, ng­êi Yªn Dòng, L¹ng Giang. - TÝnh nãng n¶y, c­¬ng trùc. => + Giíi thiÖu nh©n vËt theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng cña v¨n häc cæ. + T¹o Ên t­îng næi bËt vÒ nh©n vËt chÝnh.
13. 3. Ph©n tÝch a. H×nh t­îng Ng« Tö V¨n * Qua lêi giíi thiÖu cña t¸c gi¶ * Ng« Tö V¨n ®èt ®Òn
14. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ V× sao Tö V¨n ®èt ®Òn? - Nguyªn nh©n ®èt ®Òn: +Tøc giËn tr­íc viÖc “lµm yªu lµm qu¸i” cña hån ma tªn t­íng giÆc. + Muèn trõ h¹i cho d©n.
15. ChuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn T¶n viªn NguyÔn D÷ NhËn xÐt vÒ Ng« Tö V¨n qua hµnh ®éng “t¾m géi s¹ch sÏ, -Hµnh ®éng “tắm gội khÊn trêi” tr­íc khi sạch sẽ, khấn trời” chµng ®èt ®Òn? => + Tử Văn tin vào hành động chính nghĩa của mình. + lấy lòng trong sạch, thái độ chân thành của mình mong được trời chia sẻ. => Hành động đốt đền xuất phát từ một ý thức rõ ràng.
16. Hµnh ®éng “ch©m löa ®èt ®Òn, vung tay kh«ng cÇn g× - Hµnh ®éng “châm lửa đốt c¶” cho thÊy đền”, “vung tay không cần gì phÈm chÊt g× ë cả”. nh©n vËt? => Tính cách cương trực, can đảm, mạnh mẽ, quyết liệt, thấy sự tà gian thì không thể chịu được.
17. Theo em, việc - ý nghÜa hµnh ®éng ®èt Ngô Tử Văn đốt ®Òn: đền có ý nghĩa gì? A. Thể hiện quan điểm và thái độ của Giải thích nguyên người trí thức muốn đả phá sự mê tín nhân sự chọn lựa thần linh của quần chúng bình dân. của em? BB .Thể hiện sự khảng khái, chính trực và dũng cảm muốn vì dân trừ hại. CC.Thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ qua việc diệt trừ hồn tên giặc xâm lược hung bạo, bảo vệ thổ thần nước Việt, người từng có công giúp Lí Nam Đế chống giặc ngoại xâm. D. ThÓ hiÖn tÝnh hiÕu th¾ng cña ng­êi trÎ tuæi.
18. => Ý nghĩa của hành động đốt đền: + Thể hiện sự khảng khái, chính trực và dũng cảm muốn vì dân trừ hại. + Thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ qua việc diệt trừ hồn tên tướng giặc xâm lược, bảo vệ thổ thần nước Việt.
19. Bµi tËp cñng cè C©u 1: §ãng gãp cña NguyÔn D÷ khi viÕt “TruyÒn k× m¹n lôc” lµ: A. S¸ng t¹o riªng vµ B. Ghi chÐp s¸ng t¹o víi míi l¹, ®éc ®¸o hoµn nhiÒu gia c«ng h­cÊu , trau toµn. chuèt, gät giòa. C. Vay m­în, sao D. Ghi chÐp ®¬n thuÇn chÐp tõ nh÷ng t¸c nh÷ng chuyÖn k× l¹ l­u phÈm Trung Hoa. truyÒn trong d©n gian.
20. Bµi tËp cñng cè C©u 2: Dßng nµo d­íi ®©y kh«ng thuéc hÖ thèng chñ ®Ò cña “TruyÒn k× m¹n lôc”? A. V¹ch trÇn, phª ph¸n B. Bµy tá niÒm c¶m th­¬ng víi nh÷ng tÖ tr¹ng ®en tèi sè phËn bi th¶m cña nh÷ng trong x· héi ®­¬ng thêi. con ng­êi nhá bÐ trong x· héi. C. ThÓ hiÖn tinh thÇn d©n D. Ca ngîi tù do, c«ng lÝ; thÓ téc, ®Ò cao ®¹o ®øc cïng hiÖn th¸i ®é vµ xu h­íng tho¸t quan niÖm sèng “l¸nh ®ôc li khái ®êi sèng hiÖn thùc. vÒ trong” cña ng­êi trÝ thøc phong kiÕn.
21. Bµi tËp cñng cè C©u 3: V× sao Ng« Tö V¨n quyÕt ®Þnh ®èt ®Òn? A. V× muèn thÓ hiÖn B. V× muèn b¶o vÖ quyÒn th¸i ®é ngÊt ng­ëng, lîi, danh phËn cho viªn Thæ khinh b¹c cña m×nh. c«ng. C. V× muèn diÖt trõ kÎ D. V× xem th­êng th¸nh ®ang lµm yªu lµm qu¸i thÇn vµ kh«ng tin ®iÒu mª trong d©n gian. tÝn dÞ ®oan.
22. *Sau khi ®èt ®Òn Sù viÖc Th¸i ®é, hµnh ®éng cña Tö V¨n - GÆp hån t­íng giÆc ®ßi MÆc kÖ, ngåi ngÊt ng­ëng tù tr¶ l¹i ®Òn. nhiªn. - GÆp Thæ c«ng ®Õn tá V©ng lêi lêi mõng vµ bµy c¸ch ®èi phã víi t­íng giÆc. - §Õn ©m phñ, c¶nh h·i - T©u tr×nh cøng cái, kh«ng hïng, ghª sî. chÞu nhón nh­êng. - BÞ qu¸t m¾ng, vu v¹. - Dòng c¶m tè c¸o téi ¸c t­íng giÆc.
23. NhËn xÐt vÒ phÈm chÊt cña Ng « Tö V¨n qua th¸i ®é, hµnh ®éng cña nh©n vËt? => Tử Văn là người giàu bản lĩnh, bình tĩnh, sáng suốt và không khoan nhượng trong cuộc đấu tranh với cái ác.
24. Chi tiÕt * Chi tiết Diêm Vương xử kiện Diªm V­¬ng xö kiÖn cã ý A. Thể hiện niềm tin của con người nghÜa g×? thời trung đại: bên cạnh cõi trần còn có một thế giới khác là âm phủ, nơi con người sau khi chết sẽ phải nhận sự phán xét và thưởng phạt về những việc làm của mình khi còn sống. B. Thể hiện khát vọng công lí chưa thực hiện được trong cuộc sống trần thế của người xưa.
25. Chi tiÕt Diªm * Chi tiết Diêm Vương xử kiện V­¬ng xö kiÖn cã ý nghÜa g×? C. Nhằm đẩy xung đột kịch tính của truyện lên đến cao trào để nhân vật chính- Ngô Tử Văn- có dịp bộc lộ bản lĩnh, khí phách của mình. D. Có ý nghĩa khuyên răn, giáo dục con người nên sống và hành động thế nào cho đúng đắn, hợp lẽ phải, tránh làm điều ác.
26. Nªu ý nghÜa cña sù viÖc Ng« Tö * Ngô Tử Văn nhận chức V¨n ®­îc nhËm phán sự đền Tản Viên. chøc ph¸n sù ®Òn T¶n Viªn? - Thổ công tiến cử NTV vào chức phán sự vì chàng là người ngay thẳng, dũng cảm bảo vệ công lí, chính nghĩa. - ý nghĩa: Là sự thưởng công xứng đáng, có ý nghĩa noi gương cho đời sau.
27. 2. Ý nghĩa tư tưởng: a.Ngụ ý phê phán: + Hồn ma tên tướng giặc giả mạo thổ thần. + HiÖn thùc bÊt c«ng tõ câi trÇn ®Õn câi ©m. b. Ngô ý nh¾n nhñ:
28. 2. Ý nghÜa t­t­ëng cña truyÖn a. Ngô ý phª ph¸n b. Ngô ý nh¾n nhñ: + Khẳng định chính nhất định thắng tà. + Con người nên sống và hành động đúng lẽ phải. + Hãy dũng cảm đấu tranh đến cùng với cái ác.
29. III. Tổng kết - “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đề cao tinh thần khảng khái, chính trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người trí thức nước Việt; đồng thời thể hiện niềm tin công lí chính nghĩa nhất định sẽ chiến thắng gian tà. - Nghệ thuật kể chuyện lôi cuốn, nhân vật được xây dựng sắc nét, tình tiết và diễn biến giàu kịch tính, vËn dông s¸ng t¹o yÕu tè thÇn k×.
30. IV. Luyện tập Câu hỏi: Nếu được yêu cầu viết đoạn kết của truyện, em sẽ đồng tình với cách kết thúc như đã có hay sẽ chọn một cách kết thúc khác? Trình bày và giải thích ý kiến của mình.